آشنایی و عیب یابی کمک فنر اتومبیل
وظیفه کمک فنر همان گونه که از اسم آن مشخص می باشد این است که به فنر کمک می نماید. فنر در قبال نیروی خارجی تغییر شکل داده و انرژی ذخیره می کند؛ به محض حذف نیروی خارجی انرژی ذخیره شده را به سرعت آزاد می نماید و چند بار ارتعاش می نماید تا متعادل شود. اگر به سیستم تعلیق در حال ارتعاش، ارتعاش جدیدی وارد شود دامنه ی ارتعاشات با هم جمع و تولید رزونانس (تشدید یا تمایل به نوسان) می نماید که برای سرنشینان اتومبیل بسیار ناراحت کننده خواهد بود. برای این منظور استفاده از ارتعاش گیر یا کمک فنری بادی خودرو ضروری می باشد.
کمک فنر نقش بسیار مهمی در ایمنی خودرو دارد و جالب است بدانید که در صورت خرابی کمک فنرها، خرابی سایر قطعات خودرو نیز افزایش می یابد. این قطعات عبارتند از:
- فنر تعلیق
- جعبه فرمان
- دیفرانسیل
- لاستیک چرخ ها
- بلبرینگ چرخ ها
- بوش های لاستیکی سیستم تعلیق
- گیربکس
- سیستم تعلیق
- مجموعه سیبک های فرمان
خب تا حدودی با اهمیت کمک فنر آشنا شُدید. در ادامه شما می توانید عیب و ایرادهای احتمالی را مطالعه نمایید.
اساس کار کمک فنر
کمک فنر در سیستم تعلیق، موازی با فنر بسته می شود و مانند فنر نیروی محوری را جذب می کند. در موقع جمع شدن، کمک فنر به سهولت منقبض شده اما در موقع باز شدن کمک فنر مقاومت می نماید و با کندی باز می شود. در اصل وقتی کمک فنر فشرده می شود روغن از سوراخ های درشت تر سوپاپ آن جابجا شده و به سهولت تغییر مکان می دهد اما وقتی حالت انبساط آن فرا می رسد برگشت روغن به محل اولیه خود از مجاری کوچکتر میسر می شود. در اثر برگشت روغن از مجاری کوچک نیروی اصطکاک روغن بالا رفته و انرژی مکانیکی به انرژی حرارتی تبدیل می شود سپس گرما روغن در فضا پخش می گردد.
متداول ترین ارتعاش گیرها نوع تلسکوپی است که از دو سیلندر یک طرف بسته ساخته شده و قسمت بسته آن به پوسته محور چرخ متصل می شود و طرف باز سیلندر به سمت بالا قرار داشته و در داخل آن یک پیستون با دسته پیستون حرکت می کند. دسته پیستون به شاسی بسته می شود.
کمک فنرهای تلسکوپی یک لوله ای یا دو لوله ای می باشند که در نوع دو لوله ای، روغن بین دوجداره و در نوع یک لوله ای روغن در طرفین پیستون جابجا می شود.
انواع کمک فنر
- کمک فنر تلسکوپی هیدرولیکی: این کمک فنرها از دو یا سه لوله هم محور تشکیل شده است. طرز کار این کمک فنر در موقع باز شدن به این صورت می باشد که روغن داخل محفظه بالای پیستون به طرف پایین و به داخل محفظه زیر پیستون رانده می شود. روغن پس از عبور از گذرگاه های نگهدارنده سوپاپ (برگشت از میان دیسک سوپاپ) با فشار خارج شده و از میان کلیه سوراخ های پیستون عبور می کند. در طی باز شدن نیز روغنی که در محفظه بالای پیستون تحت فشار قرار گرفته به محفظه زیر پیستون جریان می یابد این عمل برای جبران حجم جابجا شده میل پیستون است. زمانی که میل کمک فنر به بالا کشیده می شود فنر سوپاپ مکش در مجموعه ی سوپاپ فشاری بواسطه عبور روغن بلند شده بطوریکه سوپاپ دیسک فشاری و سوپاپ نگهدارنده اجازه عبور روغن را می دهند. در ضمن مرحله جمع شدن کمک فنر عکس مرحله باز شدن می باشد.
- کمک فنر گازی: بزرگترین امتیاز کمک فنر گازی نسبت به کمک فنر هیدرولیکی در انتقال سریع حرارت می باشد. چون لوله خارجی آن در تماس مستقیم با هوا است لذا انتقال حرارت سریع تر انجام می شود. این نوع کمک فنرها در درجه حرارت بیش از 200 درجه سانتیگراد به خوبی کار می کنند. معمولاً طراحی آنها از یک یا دو لوله هم محور ساخته شده و کاربرد وسیعی در صنایع خودروسازی دارند. برای مثال در صندوق عقب بعضی از خودروهای سواری و اتوبوس ها و حتی تخت خواب های بیمارستان و صندلی های دندانپزشکی کاربرد دارد. در ضمن در درون کمک فنر از گاز تنها استفاده نشده بلکه از گاز و روغن استفاده شده که این روغن و گاز در دو محفظه جدا از هم قرار دارند و هر یک وظیفه خاص خود را در موقع جمع شدن و باز شدن کمک فنر انجام می دهد.
کاویتاسیون در کمک فنر
زمانی که سرعت باز شدگی کمک فنر زیاد باشد شیوه هایی برای عبور بیشتر روغن از محفظه ذخیره به داخل سیلندر به کار بسته می شود. اما اگر این سرعت از حد معمول بیشتر باشد روغن بلافاصله فضای خالی شده ناشی از حرکت پیستون و میل پیستون را جبران نمی کند. لذا این خلاء عامل کاهش فشار محیط خود شده و روغن هیدرولیک در فضای بسته سیلندر تبخیر می شود. این پدیده تبخیر که موجب وارد آمدن ضربه به پیستون و لوله خارجی شده و ایجاد حفره های هوا روی پیستون می کند، به کاویتاسیون معروف است.
عیب یابی کمک فنر
- اگر کمک فنر نشتی دارد، حتماً باید کمک فنر تعویض شود.
- بالا و پایین رفتن خودرو بخصوص اگر جاده ناهموار نباشد و یا شیرجه رفتن خودرو در حین ترمزهای شَدید، ممکن است به دلیل خرابی کمک فنرها باشد.
- اگر در سرپیچ؛ خودرو بیش از حد بپیچد، به نحوی که راننده برای کنترل آن باید تلاش بیشتری کند، این روند می تواند از خرابی کمک فنر باشد.
- اگر چرخ ها روی جاده برقصند و یا بالا و پایین روند، ممکن است از فرسودگی فنرها و کمک ها باشد.
- اگر بوش های محل نصب کمک فنر، ترک خورده و یا تغییر شکل داده اند، باعث سر و صدا در سیستم تعلیق بخصوص در موقع شتاب گرفتن، ترمز کردن و یا عبور از ناهمواری های سطح جاده می شوند و باید هرچه زودتر نسبت به تعویض بوش ها اقدام گردد. در غیر این صورت ایمنی اتومبیل به شدت کاهش پیدا می کند.
بار کردن خودرو بیش از ظرفیت آن، عامل مهمی در ضعیف شدن سیستم تعلیق از جمله کمک فنرها است. بخصوص زمانی که اتومبیل در ناهمواری های جاده قرار بگیرد و اگر سرعت متناسب با جاده و بار نباشد، باعث شکسته شدن اتصالات می شود.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «آشنایی و عیب یابی کمک فنر اتومبیل»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش میدانی، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.
[/toggle]
