معرفی و خلاصه کتاب پارادوکس انتخاب
کتاب پارادوکس انتخاب (The Paradox of Choice) نوشته بری شوارتز (Barry Schwartz) در سال 2004 منتشر شده است و توضیح می دهد که چگونه داشتن انتخاب های زیاد، شادی را از ما می گیرد و حس رضایت را کاهش می دهد. نویسنده توضیح می دهد که که با داشتن گزینه های بیشتر، انتخاب کردن نیازمند هزینه، فرصت و سبک و سنگین کردن است، که این موضوع به استرس روانی، ناتوانی در تصمیم گیری و پشیمانی حاصل از انتخاب اشتباه منجر می شود.
شوارتز معتقد است برای کاهش احساس پشیمانی حاصل از انتخاب اشتباه باید نیاز یا تمایل به داشتن بهترین ها را در هر زمینه ای کم کرده و روی چیزهایی تمرکز کنیم که به اندازه کافی خوب هستند.
هیچکس منابع ذهنی و زمان کافی ندارد تا بتواند تمام تصمیماتش را دقیق و کامل بگیرد و همانطور که نیاز به گرفتن تصمیمات بیشتری پیدا می کنیم و انتخاب های متنوع تری پیش روی ما قرار می گیرد، کار تصمیم گیری دائم سخت تر و سخت تر می شود.
به خوب قانع باشید و دنبال بهترین نباشید.
اینکه یاد بگیریم هر چیزی را که به اندازه کافی خوب است، بپذیریم، کار تصمیم گیری را ساده می کند و احساس رضایت را در ما افزایش می دهد. شوارتز از نظر نوع تصمیم گیری، افراد را به دو دسته تقسیم می کند: افرادی که دنبال بهترین هستند و آنهایی که به خوب رضایت می دهند.
دسته اول در هر موضوعی بهترین آن را می خواهند. آنها تمام گزینه ها را بررسی می کنند و هزینه فرصت تمام تصمیمات و گزینه هایی را که انتخاب نمی شود، در نظر می گیرند. اینکار نیاز به زمان و تلاش دارد و در دنیایی که از انتخاب های مختلف لبریز است، این افراد زیر بار این همه انتخاب و تصمیم گیری، فشار زیادی را تحمل می کنند.
اما دسته دوم افرادی هستند که به خوب قانع هستند. آنها معیارهایی را از قبل برای خود تعیین می کنند و نگران این نیستند که گزینه های بهتری هم وجود دارد. وقتی آنچه دوست دارند را پیدا می کنند، از جستجو دست بر می دارند.
تحقیقات نشان داده اند افرادی که به دنبال بهترین ها هستند، بیشتر از تصمیمات خود پشیمان می شوند، نگران فرصت های از دست رفته هستند، احتمال ناشاد بودن شان بیشتر است و بیشتر درگیر مقایسه اجتماعی می شوند. مقایسه اجتماعی یعنی مقایسه تصمیم خود با آنچه توقع داشتید و می توانست باشد یا آنچه دیگران انتخاب کرده اند.
افرادی که به دنبال بهترین ها هستند، تلاش زیادی برای هر تصمیم گیری می کنند، بالاترین سطح توقع را از نتایج این تصمیم ها دارند، بنابراین بیشتر از دیگران ناامید و سرخورده می شوند.
اولین قدم برای بهبود اوضاع این است که نسبت به این حالت آگاهی داشته باشید و سعی کنید در تصمیم گیری های خود بیشتر از قبل به چیزهایی که به اندازه کافی خوب هستند، رضایت بدهید. به این موضوع فکر کنید که چه تصمیماتی می توانند به اندازه کافی خوب باشند و همیشه به اجرای نتایج آن پایبند باشید. برای اینکار می توانید استانداردهایی واضح و روشن را برای آنچه به اندازه کافی خوب است، تعریف کنید.
به جای تصمیم گیری، قوانین و استانداردهایی را تعریف کنید.
یک راه برای سبک کردن بار تصمیم گیری و آزادی انتخاب، این است که تصمیم بگیریم چه زمانی باید تصمیم بگیریم. ایجاد محدودیت برای انتخاب هایمان می تواند آزادی بیشتری به ما بدهد. نویسنده پیشنهاد می کند قوانین، استانداردها و پروتکل هایی را برای موقعیت های خاص تعیین کنیم تا تصمیم گیری را به حداقل برسانیم. تصمیم بگیرید که چه زمانی باید و می خواهید تصمیم بگیرید.
در رابطه با استانداردها، شوارتز پیشنهاد می کند که گزینه ها را به دو دسته تقسیم کنیم: گزینه هایی که با استانداردهای تعیین شده تطابق دارند و آنها که این استانداردها را ندارند. وقتی که نیاز به تصمیم گیری بین این انتخاب ها پیش می آید، آنها را با این استانداردها مقایسه کنید و دیگر از حدس زدن دست بردارید. اینکار را می توانید برای خرید لباس یا ماشین، تصمیم گیری سرمایه گذاری یا حتی انتخاب مقصد سفر انجام دهید. این تصمیم که هرگاه گزینه ای با استانداردهای ما هماهنگ بود، آن را انتخاب کنیم و سراغ دیگر گزینه ها نرویم، بار تصمیم گیری را از روی دوش ما تا حد زیادی بر می دارد.»
شکرگزاری را تمرین کنید تا پشیمانی کمتری را تجربه کنید.
هرچه انتخاب های بیشتری داشته باشیم، کاش های بیشتری هم خواهیم داشت و با هر کاش، احساس پشیمانی بیشتر و رضایت کمتری را نسبت به انتخاب ها و تصمیمات خود تجربه خواهیم کرد.
با وجود انتخاب های بی پایانی که در جامعه وجود دارد، همیشه احتمال پشیمانی از تصمیمات مان هست. با وجود اینترنت که مقایسه را برایمان آسان کرده است، همیشه دنبال بهترین ها می گردیم. طبق تحقیقات انجام شده، ما معمولاً انتخاب هایی می کنیم که احتمال تجربه پشیمانی را برایمان به حداقل برساند.
راه حل پیشنهادی شوارتز برای کاهش پشیمانی، احساس شکرگزاری است و اینکه مرتب به خودتان خوبی های چیزهایی را که دارید، یادآوری کنید و به این فکر نکنید که الان آنها به خوبی قبل نیستند. هر روز فهرستی از چیزهایی که به خاطرشان شکرگزار هستید، تهیه کنید. بعد از هر تصمیم بزرگ، شکرگزار خوبی ها و نکات مثبت آن باشید و روی نکات منفی آن تمرکز نکنید. دیگر به دنبال بهترین و ایده آل نباشید، قانع باشید.
با کمتر کردن تعداد انتخاب ها، شادتر می شویم و حس پشیمانی ناشی از انتخاب های بد را کاهش می دهیم. باید بدانید که چه زمانی تصمیم بگیرید و چه زمانی به استانداردها و قوانینی که تعیین کرده اید، اتکا کنید. کمتر خودتان را با دیگران مقایسه کنید و بیشتر روی موضوعات و چیزهایی که برایتان مهم است، تمرکز کنید. ما باید تصمیم بگیریم که چه انتخاب هایی در زندگی مان مهم هستند و وقت و انرژی مان را برای آنها هزینه کنیم.
