افسردگی فصلی چیست؟

افسردگی فصلی، اختلال خُلقی است که برخی از افراد در زمان های معینی از سال به آن مبتلا می شوند. موارد نادری از افسردگی فصلی مانند افسردگی تابستانی، از اواخر بهار تا ابتدای پاییز اتفاق می افتند. ولی معمولاً اختلال افسردگی فصلی در فصل پاییز یا زمستان شروع شده و تا بهار یا نهایتاً اوایل تابستان برطرف می شود.

در حال که علت اصلی این بیماری هنوز مشخص نیست، ولی دانشمندان بر این باور می باشند که ترشح هورمون های خاصی در مغز، ممکن است باعث ایجاد تغییرات خلقی در زمان معینی از سال شوند.

طبق یک نظریه علمی، کاهش نور خورشید در فصل های پاییز و زمستان باعث می شود هورمون سروتونین کمتری (ماده شیمیایی که باعث تنظیم خلق می شود) در مغز ترشح شود. وقتی شبکه های عصبی در مغز که خُلق را تنظیم می کنند، به درستی عمل نکنند، افسردگی ایجاد می شود که خستگی و اضافه وزن، از جمله علائم آن هستند.

افسردگی فصلی معمولاً در سنین جوانی و بیشتر در مورد خانم ها اتفاق می افتد. نشانه های افسردگی فصلی در برخی از افراد به صورت خفیف بروز می کند، به نحوی که باعث می شود آنها تا حدودی احساس زودرنجی، بدخلقی و تحریک پذیری داشته باشند. اما ممکن است علائم آن در افراد دیگر به صورت شدیدتر ظاهر شود و بر روابط و فعالیت های روزمره آنها تاثیر منفی بگذارد.

با توجه به اینکه افسردگی فصلی در اثر کمبود نور کافی در طول روز به وجود می آید، این اختلال در کشورهایی که روزهای آفتابی بیشتری دارند، کمتر دیده می شود. با این حال در این مقاله شما می توانید با افسردگی فصلی و راه های درمان آن آشنا شوید.

علائم افسردگی فصلی

• کاهش انرژی
• مشکل در تمرکز
• خستگی
• اشتهای زیاد
• تمایل به تنهایی
• افزایش میزان خواب
• افزایش وزن

علائم افسردگی تابستانی

• کاهش اشتهاء
• مشکل خواب
• کاهش وزن

تشخیص اختلال افسردگی فصلی

هر زمان که افسردگی یا یکی از علائم اختلال افسردگی فصلی را تجریه کردید، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

درمان

روش های متفاوتی برای درمان افسردگی فصلی وجود دارند. اما درمان، به شدت علائم بیماری بستگی دارد. در صورتی که به نوع دیگری از افسردگی یا اختلال دو قطبی مبتلا هستید، احتمالاً شیوه درمان شما متفاوت خواهد بود.

با توجه به آنکه اختلال خلق فصلی، نوعی بیماری افسردگی محسوب می شود، ممکن است داروهای ضد افسردگی نیز برای درمان آن موثر باشند. بسیاری از پزشکان به افرادی که دچار افسردگی فصلی هستند، توصیه می کنند صبح های زود از منزل بیرون بروند تا نور طبیعی خورشید را دریافت کنند. البته در برخی از ماه های سال که اول صبح، هوا تاریک است، این امر امکانپذیر نیست. بنابراین استفاده از داروهای ضد افسردگی یا نور درمانی برای درمان این افراد توصیه می شود.

نور درمانی

برخی از محققان، اختلال خلق فصلی را با هورمون طبیعی ملاتونین که عامل خواب آلودگی است، مرتبط می دانند.

با توجه به اینکه نور آفتاب، مقدار ملاتونین موجود در سیستم عصبی را تعدیل و هورمون سروتونین را در مغز افزایش می دهد، نور درمانی خاصیت ضد افسردگی پیدا می کند. زمانی که نور با شبکیه برخورد می کند، طی فرآیندی در بدن، ترشح هورمون ملاتونین، کاهش پیدا می کند.

در این شیوه درمانی، طیف کامل نور به شکل غیر مستقیم به چشمان شما می تابد. شما باید در فاصله 60 سانتیمتری از منبع نور بنشینید، نوری که از آن به چشم شما می رسد، 20 برابر روشن تر از نور اتاق خواهد بود. درمان افسردگی از طریق نور درمانی، ابتدا هر روز با 10 تا 20 دقیقه قرار گرفتن در معرض نور آغاز می شود و پس از آن، با توجه به میزان واکنش مثبت بدن به نور، این مدت به 30 تا 45 دقیقه افزایش می یابد.

توجه داشته باشید که نباید مستقیم به منبع نور نگاه کنید، چرا که این کار، آسیب جدی به چشمان شما وارد می کند.

اگر علائم اختلال خلق فصلی متوقف نشد، ممکن است پزشک، جلسات نور درمانی را به دو بار در روز افزایش دهد. بیمارانی که به نور درمانی، پاسخ مثبت نشان می دهند تا رسیدن آفتاب مطبوع بهاری، باید جلسات نور درمانی را ادامه دهند.

با اینکه عوارض جانبی این شیوه درمانی بسیار کم است، اگر پوست شما حساس است یا در صورتی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستید، باید در استفاده از این شیوه درمانی احتیاط کنید.

پیشگیری

• باید هر روز به مدت چند ساعت، از منزل بیرون بروید، حتی اگر هوا ابری باشد. چرا که روشنایی روز در پیشگیری از افسردگی فصلی بسیار موثر است.
• رژیم غذایی متناسبی را دنبال کنید. این امر باعث افزایش میزان انرژی شما می شود. حتی اگر اشتیاق زیادی برای خوردن مواد غذایی نشاسته ای یا شیرینی دارید.
• پنج روز در هفته، هر روز به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.
• ارتباطات اجتماعی خود را حفظ کنید. چرا که حمایت عاطفی دوستان در پیشگیری از افسردگی، بسیار موثر است.

اگر احساساتی مانند افسردگی، خستگی و تحریک پذیری را هر سال در زمان مشخص و ثابتی تجربه می کنید، احتمالاً دچار نوعی اختلال خلق فصلی هستید. بنابراین درباره احساسات تان بطور شفاف با پزشک صحبت کنید. لازم است توصیه های پزشک را برای ایجاد تغییراتی در الگوی زندگی و درمان دنبال کنید. سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «افسردگی فصلی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله وب سایت WebMD ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.