گیاهان چه زمانی در کره زمین پدیدار شدند؟

دانشمندان معتقدند که نخستین زندگی گیاهی حدود دو الی سه هزار میلیون سال پیش در دوران پرکامبرین و در آب ها آغاز شد. در سنگ های مربوط به دوره کامبرین (500 الی 600 میلیون سال قبل) شواهدی از وجود گیاهان خشکی به چشم می خورد. حدود 300 الی 400 میلیون سال پیش، یعنی در طول دوره کربونیفر و دونین بر تعداد گیاهان افزوده شد و نخستین جنگل ها پدید آمدند.

اولین گیاهانی که روی کره زمین پدیدار شدند، در آب های کم عمق زندگی می کردند. این گیاهان دارای ریشه بودند و می توانستند گاز دی اکسید کربن موجود در جو را جذب کنند. نخستین گیاهان خشکی همگی از گیاهان بی گل، بویژه نهان زادان بودند و در مرداب ها و نقاط مرطوب رشد می کردند.

نخستین درختان در دوره دونین پدیدار شدند، البته هیچ یک از این درختان شبیه درختان امروزی نبودند. این درختان نیز بی گل بودند. گیاهان گلدار و درختان میوه و برگ ریز حدود 135 میلیون سال پیش ظاهر شدند.

حدود 350 میلیون سال پیش چین خوردگی های مهمی در زمین به وجود آمد و کوه های مرتفعی پدیدار شد. پس از آن فرآیندهای فرسایشی، موجب مسطح شدن قسمت های وسیعی از زمین شدند. به همین دلیل مرداب های بزرگی پدید آمدند و بقایای گیاهان فراوان این دوره، در مرداب ها و زیر گل و لای مدفون شدند و پس از تحمل مراحل تجزیه و فساد به شکل زغال سنگ در آمدند.

پیدایش گیاهان و جانوران در کره زمین به تفکیک دوران های زمین شناسی

نام دوره

بیان پیدایش و تحولات حیات (گیاهان و جانوران)

پروتروزوئیک (از دوران پرکامبرین)

احتمالاً گیاهان و جانوران ابتدایی و ساده آبزی مانند جلبک ها وجود داشته اند اما آثار و بقایای (فسیل) معتبر و مستدلی بدست نیامده است.

کامبرین (Cambrian)

زندگی محدود به دریاها بوده، جلبک ها منبع اصلی تغذیه جانوران دیگر بوده اند. آثاری که نشان دهنده وجود کرم ها، خرچنگ ها، بلوط های دریایی و تری لوبیت ها (فراوان ترین جانوران این دوره) می باشند در دوره کامبرین مشاهده گردیده است.

اردویسین (Ordovician)

به علت شرایط نامساعد آب و هوایی در روی سطح زمین زندگی هنوز محدود به آب ها است. در خشکی زندگی وجود ندارد، بی مهرگان دریایی، پابرسران مانند اختاپوس و نرم تنان نمونه های حیات این دوره هستند. نخستین مهره داران به نام ماهی های اولیه در این دوره به وجود آمده اند.

سیلورین (Silurian)

نخستین گیاهان در خشکی ظاهر می شوند، تنوع بی مهرگان دریایی ادامه می یابند، کرینوئیدها و مرجان ها فراوان بوده اند، اجداد عقرب های اولیه که شاید نخستین جانوران خشکی بوده باشند، پیدایش می یابند.

دونین (Devonian)

گیاهانی از تیره پنجه گرگی ها، مخروطیان پدیدار و گسترش یافتند. تنوع این نباتات در خشکی باعث سرسبز شدن زمین گشت و جانوران در خشکی پدیدار گشتند. مانند دوزیستان، حشرات (فراوان ترین جانوران این دوره)، عنکبوتیان، در آب ها ماهی های زره دار و کوسه ها به وجود آمدند.

کربونیفر (Carboniferous)

رشد سرخس های غول پیکر، تنوع و ازدیاد پنجه گرگی ها و دم اسبان از ویژگی های گیاهی این دوره است. کرینوئیدها، روزن داران و کوسه های تکامل یافته از موجودات دریایی عمده این دوره می باشند. دوزیستان به گسترش خود ادامه می دهند. حشرات گوناگون و درشت به وجود می آیند، خزندگان نخستین موجوداتی هستند که در خشکی زاد و ولد می کنند، مانند دیمترودون.

پرمین (Premian)

تغییرات شَدید و غیر قابل تحمل آب و هوایی این دوره باعث از بین رفتن بسیاری از گیاهان و جانوران گردید. فقط تعدادی که توانستند خود را با این شرایط آب و هوایی وفق دهند، تنوع یافتند مانند مخروطیان و حشرات، ظهور انواع خزندگان، انحطاط دوزیستان از ویژگی های حیات این دوره است.

تریاس (Triassic)

مخروطیان و سرخس ها و دم اسبیان گسترش یافتند. نرم تنان و شکم پائیان و مرجان های واقعی در دریاها تنوع یافتند. از ویژگی های مهم این دوره ظهور خزندگان عظیم به نام دینوزورها می باشد. دینوزور (دایناسورها) که به نام سوسمار ترسناک ترجمه شده اند، هیکلی بی نهایت درشت و دمی بلند و قوی و سری بسیار کوچک داشته اند. وزن دینوزور (برونتو ساروس) را تا حدود 40,000 کیلو تخمین زده اند.

ژوراسیک (Jurassic)

تنوع جانوران زمینی بر دریایی در این دوره مشهود است. خزندگان گوناگون زمینی و دریایی و پرنده پدیدار می گردند. از معروف ترین خزندگان پرنده که سری عظیم و بال هایی حدود 6 متر داشته است پتروداکتیل را می توان نام برد. پدیدار شدن و کثرت حشراتی مانند زنبور و مورچه و مگس از ویژگی های این دوره است. گیاهانی به نام سیکاس ها در این دوره به اوج رشد و تکثیر خود رسیده اند.

کرتاسه (Cretaceous)

از مهم ترین ویژگی های این دوره تنوع و ظهور گیاهان جدید مانند گیاهان دانه دار، درختان برگ ریز، علف ها و غلات می باشد. ظهور پستانداران کیسه دار و جفت دار و از بین رفتن خزندگان پرنده و دینوزورها از دیگر مظاهر حیات در این دوره می باشد.

پالئوسن (Paleocene)

گیاهان دانه دار و درختان برگ ریز، جنگل ها را به وجود می آورند. زمین پوشیده از علف و سبزه می شود. پیدایش تمساح ها و پستانداران خونگرم از جمله حیوان کوچکی شبیه اسب و انحطاط کامل نسل خزندگان غول پیکر در این دوره بوده است.

ائوسن (Eocene)

تغییرات چندانی در گیاهان به وجود نمی آید. اجداد بسیاری از پستانداران مانند فیل، کرگدن، خوک و گاو و مهم تر از همه شبه اسبی به نام Eohippus ظاهر می شوند. پیدایش نخستین پستانداران آدم نما را به این دوره نسبت می دهند.

الیگوسن (Oligocene)

از تعداد گیاهان تنومند و وسعت جنگل ها کاسته می شود اما علفزارها و مراتع گسترش می یابند. اجداد گربه ها و سگ ها ظاهر می شوند. گوشتخواران واقعی و جوندگان پدید می آیند. شتر، خوک های قوی هیکل (Elotherus)، گاو کوهان دار (Bison) و میمون های راست قامت پیدایش می یابند.

میوسن (Miocene)

جنگل ها به شدت کاهش می یابند. اما علفزارها و مراتع با تکامل جانوران چرنده وسعت پیدا می کنند. تیره های سگ و گربه به شدت رشد و افزایش می یابد. در آفریقا و آسیا و اروپا میمون های آدم نما (یا انسان هایدلبرگ) پدید می آیند.

پلیوسن (Pliocene)

پیدایش تیره های جدید گیاهان شبیه به گیاهان امروزی، تنوع و تکثیر قابل ملاحظه پستانداران، پیدایش نخستین اسب شبیه به اسب امروزی به نام Protohippus از ویژگی های این دوره است. آدم نمایان اولیه احتمالاً در این دوره ابزار سنگی ابتدایی بکار برده اند.

پلئیستوسن (Pleistocene)

به علت تغییرات شَدید آب و هوایی مجدداً بسیاری از جانداران منقرض یا تغییر مکان داده اند. فیل های واقعی و گاوها و اسب امروزی (Equs) ظاهر می شوند. آدم نخستین از آفریقا به آسیا و اروپا گام می نهد.

هولوسن (Holocene)

گسترش مجدد جنگل ها بخصوص در سراسر اروپا، تنوع گیاهان امروزی از نظر حیات گیاهی در این دوره قابل ذکر است. اهلی کردن حیوانات و کشت گیاهان و بدست آوردن مواد غذایی از آنها توسط انسان از ویژگی های مهم این دوره است. حیوانات دریایی امروزه به وجود می آیند و انسان به نیمکره غربی مهاجرت می کند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «گیاهان چه زمانی در کره زمین پدیدار شدند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب اطلاعات عمومی گنجینه های دانش، نوشته ی دکتر زین العابدین کاظمی و دکتر سیدمحمود اختریان و… از نشر محمد، منتشر شده در تیر ۱۳۸۸ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۳۶-۱۳۲-۷ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

نمایش بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب مشابه

دکمه بازگشت به بالا