بهترین راه برخورد با کارمند ناسازگار چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی مدیران و صاحبان کسب‌وکار نحوه برخورد با کارمند ناسازگار است. مخصوصاً اگر آن کارمند، با استعداد هم باشد.
حقیقت این است که هر چقدر هم سعی کنیم که محیط کار ما گل و بلبل باشد، با کارمندان رفیق باشیم، با ساختار سلسله مراتبی مبارزه کنیم و سازمان کاملاً فلتی را تشکیل دهیم، باز هم به دلیل تفاوتی که در شخصیت افراد مختلف وجود دارد، کارمندان ناراضی خواهیم داشت.
بنابراین اگر بخواهیم دید صادقانه و منطقی داشته باشیم، می‌توان گفت که داشتن کارمند ناسازگار و ناراضی یکی از اتفاقات اجتناب‌ناپذیر هر کسب‌وکار یا سازمانی است. اما آنچه که اهمیت می‌یابد، نحوه برخورد با کارمند ناسازگار است. چرا که اگر با این مشکل به درستی برخورد نشود، عواقب آن می‌تواند غیرقابل جبران باشد.
دلایل کارمند ناسازگار
بسیاری از مدیران هنگام مواجه شدن با کارمندان ناسازگار به شدت شوکه می‌شوند. زیرا از نظر آن‌ها همه چیز در ایده‌آل‌ترین حالت ممکن قرار دارد، بنابراین دلیلی نمی‌بینند که کارمندان بخواهند ناراضی باشند و در پی آن رفتارهای ناسازگاری را از خود نشان دهند.
اما حقیقت این است که تا از دید کارمند به قضیه نگاه نکنیم، نمی‌توانیم بطور قطعی در مورد آن نظری بدهیم. در بسیاری از موارد اوضاع شاید از دید مدیر ایده‌آل به نظر برسد، اما اگر پای درد و دل کارمندان بنشینیم، متوجه می‌شویم که اوضاع آنقدرها هم که فکر می‌کردیم رو به راه نیست.
از طرفی نیز تفاوت شخصیت افراد نکته غیرقابل اجتنابی است. اگر تفاوت شخصیت افراد را بپذیریم، متوجه خواهیم شد، اینکه برخی از کارمندان سر ناسازگاری داشته باشند، کاملاً طبیعی است.
بنابراین اگر کارمندانی دارید که تابع قوانین مصوبه نیستند، به عنوان مثال دیرتر از ساعت مقرر به سر کار می‌آیند و یا زودتر از بقیه محیط کار را ترک می‌کنند، زیاد تعجب نکنید. کاری که شما باید انجام بدهید، این است که به کمک برخی ترفندهای عملی، آن‌ها را متوجه اشتباهشان بکنید.
در برخی از مواقع وضع قوانین سفت و سخت و حوصله سر بر یکی از اصلی‌ترین دلایل ناسازگاری کارمندان است. بنابراین در بسیاری از مواقع لازم است قبل از برخورد با کارمند ناسازگار قوانین و مقررات وضع شده توسط خودمان را بررسی کنیم. شاید با یک تغییر کوچک در قوانین، نیازی به تذکر دادن به کارمندان هم نباشد.
تحت چه شرایطی باید با کارمند ناسازگار کنار بیاییم؟
هر چند کنار آمدن با کارمندان ناسازگار برای مدیران و صاحبان کسب‌وکار بسیار دشوار است؛ اما حقیقت این است که در برخی از مواقع کارمند ناسازگار ما در حقیقت با استعدادترین فرد مجموعه است. بنابراین حتی اگر کنار آمدن با او سخت هم باشد، اما نگه داشتنش می‌ارزد به تمام ناسازگاری‌ها و بی‌نظمی‌هایی که ایجاد می‌کند.
قبل از هر گونه تذکر دادن به کارمند ناسازگار خود بهتر است نقش او را به عنوان عضوی از مجموعه بررسی کنید. اگر تاثیرگذاری او در سازمان در گروه متوسط به بالای مجموعه قرار گرفت، بهتر است به دنبال راه سازش و چاره بگردید در غیر این صورت می‌توانید برخورد جدی‌تری با او داشته باشید. حتی اگر به قیمت قطع همکاری او با مجموعه شما تمام شود.
به عنوان مثال اگر در تیم شرکت خود یکی از برنامه‌نویسان قدر را جای داده‌اید و در حقیقت این فرد مزیت رقابتی شرکت شما محسوب می‌شود، باید تا جای ممکن سعی کنید او را راضی نگه دارید. حتی اگر این برنامه‌نویس یکی از کارمندان ناسازگار مجموعه شما باشد.
اگر به هر دلیلی او را از دست بدهید، در حقیقت مزیت رقابتی خود را نیز از دست خواهید داد. در نتیجه ممکن است عواقب غیرقابل جبرانی گریبان‌گیر شما شود.
نحوه برخورد با کارمند ناسازگار
برخورد با کارمند ناسازگار نیز مانند هر کار دیگری در صورتی که با استفاده از استراتژی مناسبی انجام گیرد، تاثیرگذاری بیش‌تری خواهد داشت. نکته حائز اهمیتی که در این زمینه وجود دارد، انتخاب بهترین روش تذکر دادن به کارمند ناسازگار است. در ادامه، 5 مورد از بهترین راهکارهای برخورد با کارمندان ناراضی را مطرح می‌کنیم.
1) استفاده از روش تشویق به جای تنبیه
در بیشتر موارد وقتی صحبت از برخورد با کارمند ناسازگار می‌شود. ذهن ما به سمت روش‌های تنبیه و توبیخ کارمندان سوق پیدا می‌کند. اما حقیقت این است که در دنیای کسب‌وکارهای امروزی توبیخ و تنبیه دیگر مانند سیستم‌های سنتی گذشته کاربرد ندارد.
کارمندان امروزی و به ویژه کارمندان ناسازگار به توبیخ شدن توسط مدیر یا صاحب کسب‌وکار واکنش چندان مطلوبی نشان نمی‌دهند. اگر قرار بر واکنش دادن و اصلاح رفتار بود، اصلاً مرتکب اشتباه نمی‌شدند. بنابراین می‌توان گفت روش تشویق گزینه مناسب‌تری است.
نمونه یکی از موثرترین تشویق‌های موجود در برخورد با کارمند ناساگار این است که اگر کارمند ما در بیشتر روزهای هفته حداقل نیم ساعت دیرتر از بقیه در سر کار خود حاضر می‌شود، اما 5 روز زودتر از موعد مقرر در شرکت حضور داشته است، پاداشی را برای این حضور زود هنگام برای او در نظر بگیریم.
این پاداش بسته به تیپ شخصیتی کارمند می‌تواند افزایش حقوق، مرخصی ساعتی، مرخصی یک روزه و یا یک دفتر برنامه‌ریزی باشد.
به این ترتیب کارمند احساس می‌کند، برای کارهای او ارزش قائل هستید. بنابراین سعی می‌کند تا جای ممکن به موقع در سر کار خود حاضر شود.
2) تذکر شخصی
هیچ انسانی دوست ندارد که در مقابل سایر دوستان و همکاران خود سرخورده شود. در برخورد با کارمند ناسازگار اگر بخواهید در برابر سایر همکاران و کارمندان به او تذکر دهید، طبیعتاً نتیجه‌ی معکوسی خواهید گرفت.
حتی ممکن است کارمند ناسازگار شما به دلیل خدشه وارد شدن به غرورش برخورد نامناسبی را با شما داشته باشد. بنابراین بهترین راهکاری که در مورد تذکر دادن به کارمند ناسازگار وجود دارد این است که در خلوت و به صورت شخصی درخواست خود را مطرح کنید.
توجه داشته باشید که در این تذکر باید بطور صریح در مورد مسئله‌ای که شما را دچار ناراحتی کرده است صحبت کنید. بی‌پرده و کاملاً مودبانه مشکل را مطرح کنید و در آخر از این که به سخنان شما گوش داد از او تشکر کنید. مطمئن باشید چنین برخوردی بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
3) استفاده از روش گزینه‌های انتخابی
در بسیاری از موارد دلیل رفتار کارمندان ناسازگار عدم تطابق شرایط آن‌ها با قوانین است. در صورتی که اطمینان دارید، ایجاد تغییر در این قوانین خدشه‌ای به کسب‌وکار شما وارد نمی‌کند، بهتر است چند گزینه را پیش روی او قرار دهید تا مناسب‌ترین آن‌ها را انتخاب کند.
به عنوان مثال اگر کارمند شما همیشه دیر در سر کار خود حاضر می‌شود، بهتر است در ابتدا دلیل این تاخیر همیشگی را از او جویا شوید. اگر این تاخیر با تغییر ساعت کاری او می‌تواند از بین برود، بهتر است چند گزینه ممکن برای حضور او در شرکت را مطرح کنید و از او بخواهید مناسب‌ترین آن‌ها را انتخاب کند.
به این ترتیب اولاً کارمند شما حس همدلی بیش‌تری با شما دارد، بنابراین سعی می‌کند او هم قدمی در جهت رفع نیاز شما بردارد. در ثانی اگر قرار باشد یکی از گزینه‌ها را به انتخاب خودش به عنوان ساعت کاری برگزیند، سعی می‌کند تاخیر را به حداقل برساند، زیرا دوست ندارد وجهه خود را خدشه‌دار کند.
4) آزادی عمل
یکی دیگر از اصلی‌ترین دلایل رفتارهای ناسازگار کارمندان نداشتن آزادی عمل است. بسیاری از کارمندان دوست ندارند که هر کاری که انجام می‌دهند را با نیروی بالا دستی خود هماهنگ کنند. به عبارت دیگر دیکته شدن کارهای محوله حس خلاقیت و اختیار را از آن‌ها سلب می‌کند. همه این عوامل نیز دست در دست هم می‌دهند تا باعث ناسازگاری کارمند شوند.
شاید بهترین راهکار برای دادن آزادی عمل به کارمندان مشخص کردن کارها به ترتیب اولویت و محول کردن آن‌ها به کارمندان است. به این ترتیب خودشان می‌توانند انتخاب کنند که چه کارهایی را باید انجام دهند و تا حد زیادی می‌توانند از خلاقیت خود در کارها استفاده کرده و از استقلال خود لذت ببرند.
5) برخورد صمیمی برای رفع مشکل
نکته مهمی که به عنوان صاحب یک کسب‌وکار یا مدیر باید به آن توجه داشته باشید این است که قرار نیست با کارمندان خود سر جنگ داشته باشید. برای حل مشکلات کارمند ناسازگار نیز باید از در دوستی و صمیمت وارد شوید، در غیر این صورت به احتمال زیاد موفق نخواهید شد.
فراموش نکنید که قرار بر کنترل و زورگویی نیست بلکه هدف این است که به عنوان یک تیم کاری موفق به سمت اهداف حرکت کنیم، پس بهتر است روی رفتار خود کنترل کافی داشته باشید.
آیا تذکر به کارمند ناسازگار کار درستی است؟
هر کسی که از قوانین سرپیچی می‌کند و باعث ایجاد اختلال در کارها می‌شود، باید متوجه اشتباه خود شود. در غیر این صورت این رفتار اشتباه به یک چرخه بی‌نهایت وارد می‌شود و حل آن، طولانی‌مدت و بسیار طاقت‌فرسا خواهد شد.
تذکر به کارمند ناسازگار در صورتی که طبق اصول و در چارچوب تعیین شده انجام گیرد، نه تنها اشکالی ندارد بلکه از واجبات است. اما فراموش نکنید که نحوه برخورد با کارمند ناسازگار و انتخاب استراتژی مناسب بسیار حائز اهمیت است.
