چگونه عادت جویدن ناخن را در کودکان کنترل کنیم؟

ناخن جویدن با انگشت مکیدن فرق می کند. انگشت مکیدن یک عادت می باشد ولی ناخن جویدن عملی است که کودک برای پایین آوردن فشار درونی خود به کار می برد. مانند زمان عصبانیت، زمان امتحان یا هنگام مشاهده فیلم های مهیج یا واکنش در مقابل خصومتی از جانب افراد محبوبی مانند مادر که در طفل برانگیخته شده است.

ناخن ها پُر احساس ترین منطقه پوستی بدن هستند که نوک انگشتان را از آسیب های فیزیکی و حرارتی حفظ می کنند. به کمک ناخن ها چیزهای ظریف را راحت تر می توان بلند کرد. خیاطی با سوزن های ظریف هم مدیون ناخن ها است. اما جویدن ناخن باعث آسیب پوست اطراف آن می شود و میکروب ها به راحتی زیر پوست راه می یابند. از طرفی زیر ناخن مقدار زیادی میکروب و آلودگی جمع شده که در نتیجه جویده شدن به دهان منتقل می شود.

ناخن جویدن اختلال شایع بین سنین 3 تا 12 سالگی است که در دختران شایع تر از پسران می باشد و در بزرگسالان نیز مشاهده می شود که علاوه بر آسیبی که به انگشت وارد می شود به بافت های دهان و دندان نیز آسیب می رساند و باعث بیرون زدگی دندان ها و ایجاد مشکلات فکی – دهانی می کند که مهم ترین این مشکلات فاصله بین دندان های بالا و پایین در قسمت قدام و بیرون زدگی زبان و جلوزدگی قسمت قدام فک بالا است که علاوه بر مشکلات زیبایی باعث لکنت زبان و اشکال در تلفظ حروف نیز می شود.

عوامل موثر در ناخن جویدن شامل:

1. عصبانیت بیش از حد در نتیجه فشارهای روحی و اضطراب
2. ترس و دلهره
3. تقلید
4. هیجان پذیری بیش از حد
5. بلاتکلیفی
6. احساس بی کفایتی، حقارت و بی لیاقتی
7. وجود تضادهای فکری
8. احساس ناامنی
9. روش های تربیتی اشتباه مانند تنبیه، سرزنش و تبعیض
10. توقع از کودک بالاتر از حد توان او
11. عدم توانایی در برقراری ارتباط مناسب با همسالان و اطرافیان
12. رفتارهای مسئله ساز مدرسه و نوع برخورد معلم با کودک
13. سوء تغذیه به ویژه کمبود ویتامین A که منجر به تشدید حالات عصبی می شود.
14. کمبود مواد معدنی به ویژه آهن که در نتیجه ی آن فرد تمایل به خوردن موادی از جمله خاک، شن یا ناخن پیدا می کند.

والدین باید برای رفع عادت جویدن ناخن کودک خود با توجه به عوامل ایجاد کننده این عادت، اقدامی انجام دهند. شما می توانید با کمک موارد زیر، راه حل مناسبی را بیابید.

1) کیفیت فضای عاطفی خانواده را بالا برده و فضای شاد و امن برای کودک ایجاد کنید.

2) همواره برای ارزشیابی رفتار کودک به نکات مثبت او بیش از ضعف ها و ناتوانی هایش توجه داشته باشید.

3) ویژگی های رفتار مثبت وی را تشویق و نسبت به رفتارهای منفی او بی تفاوت باشید.

4) از سرزنش کودک بپرهیزید.

5) او را با دیگران مقایسه نکنید.

6) تبعیض بین او و خواهر و برادرانش قائل نشوید.

7) واگذاری مسئولیت ها باید در حد توان او در خانه و مدرسه باشد.

8) مراقب باشید کودک تان در موقعیت های ترسناک از جمله فیلم های وحشتناک، توجه به موجودات موهوم و خرافاتی قرار نگیرد.

9) تفریحات و سرگرمی مناسب را در برنامه روزمره کودک خود قرار دهید.

10) استعدادهای بالقوه کودک تان را شناسایی و امکان حضور در بازی گروهی، مشارکت های اجتماعی، مدرسه ای، سرگرمی ها و تفریحات ورزشی شاد و پُر تحرک را فراهم آورید.

11) از تنبیه، تلخ کردن انگشت، مالیدن فلفل به انگشت و زدن خط کش روی انگشتان خودداری کنید.

12) یکی از روش های بسیار موثر، تشویق و پاداش دادن به کودک در صورت تلاش خودجوش برای رفع ناخن جویدن می باشد. بطوریکه کودک با گرفتن آن پاداش به اصطلاح سورپرایز (شگفت زده) شود.

13) داشتن هم بازی و وسائل سرگرم کننده می تواند کودک را در ترک عادت کمک کند.

14) با تمسخر و تهدید هم کاری از پیش نمی برید، باید درمان شامل درک مشکل و کمک به شخص باشد تا بتواند سازش شخصیتی کافی و راه های مناسب تری برای خالی کردن فشار روحی خود پیدا کند.

15) برای آرامش کودک در هنگام خواب، کارهایی از جمله حمام کردن کودک قبل از خواب بخصوص در یک وان پُر از کف برای کودک مهیج است و از لحاظ روانی به کودک کمک می کند در آرامش به خواب رود.

گوش دادن به داستان گویی شما هنگام خواب می تواند کمک کننده باشد و اگر کودک نیاز به آرامش بیشتری دارد کمی پشتش را بمالید و یا کمی کنار تختش دراز بکشید. اگر ضروری می دانید برای چند شب اول کنار او تا به خواب رفتن دراز بکشید. به تدریج مقدار زمانی که هر شب با او می گذرانید را کاهش دهید.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «چگونه عادت جویدن ناخن را در کودکان کنترل کنیم؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب آنچه باید از سلامت دهان و دندان بدانید، نوشته ی دکتر علی اکبر فروتنی از انتشارات شایان نمودار، منتشر شده در بهار 1391 با شابک 2-083-237-964-978 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]