چگونه صابون بدن را تمیز می کند؟

آیا می دانید چه فرقی میان یک رومیزی کثیف که جوهر رویش ریخته و دست خود شما که بعد از نوشتن به جوهر آلوده گردیده است وجود دارد؟

تفاوت رومیزی با دست ما این است که وقتی رومیزی جوهری می شود، عملاً غیر ممکن است آن را کاملاً بزداییم ولی دست خودمان را می توانیم با صابون و مسواک کاملاً تمیز کنیم.

حالا آیا می دانید که چرا دستمان را می توانیم این قدر خوب تمیز کنیم ولی رومیزی را نمی توانیم؟ شما می توانید با دلیل این اختلاف همین الان آشنا شوید.

وقتی ما دستمان را می شوییم، لایه ای از سلول های کوچک و شاخی آن را می زداییم و دور می ریزیم. در سطح پوست ما به هیچ وجه «رگ» وجود ندارد، بلکه 30 لایه ی نازک از سلول های شاخی روی همدیگر قرار گرفته اند. به محض آنکه ما یکی از این لایه ها را با شستشو از بدنمان جدا می سازیم، بی درنگ لایه ی جدیدی از زیر می روید و جایش را پُر می کند.

به این ترتیب، تعداد این 30 لایه همیشه در سطح پوست ما ثابت باقی خواهد ماند. بنابراین، در نتیجه ی شستشوی پوست بدن، یکی از لایه های سی گانه از روی آن زدوده می گردد.

حالا اگر بدنمان آنقدر کثیف باشد که با شستشوی ساده نتوانیم چرک را بر طرف کنیم، باید با مسواک یا کیسه ی زبر و خشن این کار را انجام دهیم!

خب چرا به صابون احتیاج پیدا می کنیم؟

دلیلش این است که در سطح پوست مقداری مواد چربی گسترده شده است که با چرک مخلوط می شوند و هر دوی آنها با کمک یکدیگر سوراخ های ریز پوست را پُر می کنند. صابون بوسیله ی حباب هایی که بر سطح پوست ایجاد می نماید، ذرات چرک را که در این سوراخ ها گیر کرده اند، بیرون می کشد. از طرف دیگر، صابون لایه ی چربی را نیز بر طرف می کند و در نتیجه، پوست بدن ما را پاک و تمیز می سازد.

آب معمولی چیزهای کثیف را تمیز نمی کند؛ چرا که چربی در آب حل نمی شود. صابون مخلوطی از نمک های قلیایی اسیدهای چرب و با زنجیر بلند است. مولکول صابون دو طرف دارد که عبارتند از طرفی نمکی و طرف هیدروکربنی. طرف نمکی مولکول صابون، قطبی است و در آب حل می شود؛ ولی طرف دیگر آن، غیر قطبی است و در روغن حل می شود. طرف غیر قطبی مولکول صابون، زنجیر بلندی است که از اتم های کربن و هیدروژن تشکیل شده است.

چرک ها و کثیفی ها معمولاً ذرات جامدی هستند که توسط مواد روغنی به چیزی می چسبند؛ به همین دلیل با آب برطرف نمی شوند. وقتی از صابون استفاده می کنیم، طرف قطبی مولکول صابون متوجه مولکول های آب و طرف غیر قطبی آن متوجه مولکول های روغن می شود. به این ترتیب چربی و چرک توسط مولکول صابون از روی جسم کثیف به درون آب کشیده شده، در آب شناور می شود.

صابون های معمولی در آب سخت خوب کف نمی کنند و خاصیت پاک کنندگی خود را از دست می دهند. آب سخت دارای نمک های منیزیم و کلسیم است و صابون در حضور این یون ها به صورت غیر محلول در می آید و رسوب می کند.

استفاده از صابون را می توان یکی از ابتکارهای نسبتاً جدید دانست. یونانیان و رومی های باستان مراقب تمیزی پوست بدن خویش بودند ولی به هیچ وجه با صابون آشنایی نداشتند. یونانی ها و رومی های قدیم بوسیله ی ماساژ دادن و حمام بخار، چرک بدن شان را می گرفتند و بدن خود را تمیز می کردند.

در قرون وسطی مردم کمتر به نظافت و پاکی اندام خودشان علاقه نشان می دادند. به عنوان مثال، در دربار کاترین دومدیسی (ملکه ی فرانسه) حتی یک اتاق به عنوان حمام وجود نداشت ولی در هر شش ماه، 90 مرتبه خانه تکانی می کردند! حتی کاخ افسانه ای ورسای (در فرانسه) که با شکوه و جلال بسیار زیادی ساخته شده، فقط یک حمام داشت.

امروزه می توانیم به جای صابون از پاک کننده های غیر صابونی استفاده کنیم. این نوع پاک کننده ها در آب سخت بهتر از صابون عمل می کنند. پاک کننده های غیر صابونی نیز مانند صابون دارای یک طرف نمکی و قطبی و یک سوی غیر قطبی هیدروکربنی با زنجیر بلند هستند. آنها برخلاف صابون در مجاورت یون هایی مثل کلسیم و منیزیم رسوب نمی کنند و خاصیت پاک کنندگی خود را از دست نمی دهند.

در روزگار قدیم، مردمی که به نظافت بدن خودشان اهمیت می دادند، به جای شستن بدن، «عطر» به خودشان می مالیدند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چگونه صابون بدن را تمیز می کند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب به من بگو چرا و چگونه، نوشته ی آرکادی لئوکوم و ترجمه سعید درودی از انتشارات بهزاد، منتشر شده در 1391 با شابک 8-57-5959-964 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.