همکلاسی سلام اول دی 1396

همکلاسی و همراه خوب یو سی؛ سلام
این روزها صحبت ها و تحقیقات بسیاری در زمینه هوش مصنوعی و جایگزینی روبات ها به جای نیروی کار است. آیا باید از فردای مشاغل ترسید و نگران بود؟

به روزگاری فکر کنید که ماشین تایپ وارد میدان شد. نویسندگان سنتی قبل از ماشین تایپ، چه وضعیتی پیدا کردند؟ بیکار شدند؟ با فن جدید خود را تطبیق دادند؟ احتمالاً برخی بیکار شدند؛ بخصوص آن دسته ای که به هر دلیلی مانند سن سخت تر یاد می گرفتند. اما داستان بیکار شدن آنها یک روزه و یک هفته ای و یک ماهه نبود بلکه تا سال ها بعد هم کم و زیاد مشتریان خود را داشتند تا فرهنگ استفاده از ابزار جدید همگانی شد. در ادامه ی این تغییرات، ماشین چاپ، کامپیوترها، اینترنت، نشر دیجیتال و بسیاری فناوری های دیگر که هر کدام در زمان ظهورشان مخالفان بسیاری داشتند و بعد از استفاده و کاربردی شدن نه تنها موجب کمبود شغل برای ما انسان ها نشدند که هر فناوری با خود نیازهای جدید، آرزوهای جدید، فرهنگ جدید و در پی آن مشاغل بسیار و خلاقیت های جدید را به همراه آورد.

اما اتفاق نگران کننده هوش مصنوعی است. وقتی هوش مصنوعی به روبات ها اضافه شود دیگر با پدیده های ماشینی سابق روبرو نیستیم. پیشرفت ها در این بخش به سمت ساخت روبات هایی می رود که دارای الگوریتم های یاد گیرنده و مهارت تصمیم گیری هستند. آیا روزی روبات هایی خواهیم داشت که نیاز را تشخیص بدهند و به صورت خود مختار برای آن نیاز خاص روباتی بسازند و کم کم جایگاه ما را در تولید فناوری های نوین بگیرند؟

اینها سوالاتی هستند که پاسخ های واضحی ندارند. می توانم بگویم حتی پاسخ های مهندسی به تنهایی قادر به جواب دادن این سوال نیستند. برخی از الگوریتم های هوش مصنوعی که امروزه در ایران مورد استفاده قرار می گیرند نه در روبات ها بلکه در فناوری هایی مانند تشخیص پلاک خودرو توسط دوربین ها، تشخیص چهره، کمک به تشخیص بهتر وجود تومورها در عکس های پزشکی، بانک های اطلاعاتی و مشخصاتی سازمان ها و مراکز و تا حدی پردازش تصویر در سیستم های اتوماسیون کارخانه ای برای تشخیص روند صحیح کارها یا خرابی محصولات و همچنین کمک به بهبود محاسبات مثلاً در علوم پایه و… استفاده می شوند.

البته روبات های مسابقاتی و نمونه های اولیه ای هم هستند که به محصولات کاربردی یا تولید انبوه نرسیده اند مانند برخی از روبات های پرنده، روبات های خانگی و خدمات رسان که در بخش هایی مانند ناوبری یا پردازش تصاویر و شناسایی موقعیت ها از الگوریتم های هوش مصنوعی استفاده می کنند. در میان طیف وسیعی از دانشمندان برخی ترس هایی را مطرح می کنند و برخی نیز هشدارهایی را می دهند. من فکر می کنم چه بخواهیم، چه نخواهیم روبات ها روزگاری نه چندان دور در زندگی ما حضور خواهند داشت و کار خواهند کرد. به نظرم باید از امروز برای فردا فرهنگ سازی کرد و به جای فناوری هراسی قواعد صحیحی برای تعامل با آینده نوشت.

یادداشتی از آریا صبوری – پژوهشگر روباتیک