تقسیم سلولی چیست؟

دپارتمان آموزش2015/09/29بروزرسانی در: 2019/09/29

0 مطالعه: 1 دقیقه

سلول ها وقتی آنقدر رشد می کنند که نمی توانند فعالیت طبیعی خود را انجام دهند و یا به انتهای دوره عمر خود می رسند، تقسیم می شوند. در موجودات ساده میکروسکوپی (نظیر آمیب که تک سلولی است) تقسیم سلولی راحت تر دیده می شود. آمیب، پس از آماده شدن برای تقسیم، به سادگی دو نیم می شود و محتویات سلول بطور مساوی در این دو نیمه قرار می گیرند. بیشتر گیاهان و جانوران ساده به همین شیوه تقسیم می شوند.

در موجودات زنده پیچیده تر، فرآیندی به نام میتوز در تقسیم سلولی به کار می آید. فرآیند میتوز این اطمینان را به وجود می آورد که اطلاعات موجود در ژن ها بطور یکسان در اختیار سلول ها قرار گرفته است. تمام این مواد در هسته سلول قرار دارند و در کروموزوم های نخ مانند ذخیره شده اند.

کروموزوم ها زوج زوج هستند و هنگام تقسیم سلولی، از هم جدا می شوند و هر کدام به یک سمت حرکت می کنند. سپس سلول به دو بخش تقسیم می شود و کروموزوم ها دوباره به حالت زوجی قرار می گیرند. هنگام شکل گیری سلول های اسپرم و تخم، فرآیند مشابهی به نام میوز رخ می دهد؛ با این تفاوت که کروموزوم ها تا قبل از بارورسازی جفت نمی شوند. تمام سلول های بدن غیر از سلول های عصبی که در تمام عمر دوام می آورند، قابل تقسیم هستند.

فرآیند میوز

میوز فرآیندی است که طی آن سلول های جنسی نر و ماده شکل می گیرند. در این فرآیند سلول هایی تولید می شوند که فقط نصف کروموزوم ها را دارند. به این ترتیب، هنگام جفت شدن سلول های جنسی نر و ماده، سلول جدیدی به وجود می آید که تعداد کروموزوم های آن طبیعی است. سلول های گیاهی و جانوری به همین شکل تقسیم می شوند.

1) اجرام درون سلول به نام سانتریول به دو سمت سلول حرکت می کنند. کروموزوم ها به شکل رشته ها یا نخ های طویل ظاهر می شوند. 2) رشد و شکل گیری سازه ای به نام دوک از سانتریول ها آغاز می شود. 3) کروموزوم ها کوتاه تر و چاق تر می شوند و حالت زوجی پیدا می کنند. 4) هر کروموزوم نسخه ای از خودش را به وجود می آورد و به دو رشته به نام کروماتید تقسیم می شود که از وسط به هم اتصال دارند. 5) کروموزوم ها به حالت مرتب در وسط سلول قرار می گیرند. 6) زوج های کروموزوم ها جدا می شوند و به دو سمت سلول حرکت می کنند و تقسیم سلول آغاز می شود. 7) قبل از تکرار این چرخه، یک مرحله توقف وجود دارد. 8 و 9) این بار زوج های کروموزوم ها تقسیم می شوند و به دو سمت مخالف حرکت می کنند و دوباره تقسیم سلول ها انجام می گیرد. 10) هر کدام از چهار سلول جدید، نصف تعداد کروموزوم های سلول اصلی و اولیه را دارد. هنگام بارورسازی، سلول های نر و ماده به هم می پیوندند، به گونه ای که جنین یا رویان، تمام مجموعه کروموزوم ها را شامل می شود.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «تقسیم سلولی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب Kingfisher Science Encyclopedia، تالیف Catherine Headlam ترجمه محمود سالک از نشر Kingfisher Books، منتشر شده در ۱۹۹۱ با شابک ۹۷۸۰۸۶۲۷۲۸۵۳۳ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

برچسب ها