تیپ های شخصیتی مستعد اضطراب

زندگی ما پُر از چیزهای ناخواسته ای است که گاه بر زندگی ما تاثیر مثبت می گذراند و گاه منفی، یکی از این عوامل اضطراب است، واژه ای که احتمالاً آنقدر آن را شنیده اید که دیگر حوصله فکر کردن به آن را ندارید. اما به هر حال اگر این مشکل را حل کنید زندگی خیلی بهتر و خوشایندتر خواهد شد.

در این مقاله شما می توانید با دلایل اصلی اضطراب در زندگی و اینکه چه افرادی با چه تیپ های شخصیتی همیشه با اضطراب درگیر هستند، آشنا شوید.

ابتدا باید در مورد مکانیسم های تاثیر اضطراب بر بدن انسان بدانیم. هنگام استرس هورمون های کورتیزون و آدرنالین در خون ترشح می شود. این هورمون ها آمادگی بدن را در مقابله با سختی ها زیاد می کنند، این هورمون ها در واقع مفید هستند. به شرطی که در شرایط مناسب ترشح شوند، در شرایط غیر بحرانی باعث استرس و اضطراب می شوند. در این شرایط خون به سمت عضلات حرکت می کند و در نتیجه دستگاه گوارش مقدار خون زیادی دریافت نمی کند، به همین دلیل عملیات هضم و جذب غذا کُند می شود و چون بدن آماده تحرک می شود و نیاز به قند پیدا می کند، قند خون بالا می رود ولی این قند مصرف نمی شود و در بدن باقی می ماند.

استرس وزن را زیاد می کند، ایمنی بدن را پایین می آورد، باعث مختل شدن خواب می شود، بر میزان آهن تاثیر می گذارد و باعث کم خونی می شود، خستگی و تنگی نفس و سردرد ایجاد می کند، موجب عدم توجه، تمرکز و فراموشی می شود، بیماری هایی مانند بیماری های تیروئید، سندروم قاعدگی، ناتوانی جنسی، آلرژی و… ایجاد می کنند. به تمام این دلایل جسمی و البته موارد روحی و روانی متعدد باید از اضطراب دور بمانیم.

اما چرا اضطراب داریم؟

عوامل متعددی باعث این مشکل می شوند از جمله:

1. مشکل عزت نفس: عزت نفس به معنای حس درونی ارزشمندی است، اگر شخصی خودش را ارزشمند نداند در شرایط مختلف و موقعیت های ارتباطی دچار استرس می شود. برای حل این مشکل باید بیشتر از خودمان شناخت داشته باشیم و خصوصیات مثبت مان را تقویت و باور کنیم. باید خودمان را با تمام کمبودها و ضعف ها بپذیریم و بدانیم که با وجود تمام مسائل ارزشمند و دوست داشتنی هستیم. حس ارزشمندی ما و حس خوبی که به خودمان داریم نباید وابسته به محیط، شرایط و داشته های ما باشد.
2. خاطرات منفی: یادآوری خاطرات منفی در ما استرس ایجاد می کنند، مگر اینکه باورها و طرز تفکرمان را عوض کنیم و راجع به آن موقعیت چیزهای جدیدی به خودمان بگوییم، باید بدانیم که هیچ واقعه ای بد مطلق نیست، ما به تمام تجربه هایی که در زندگی مان اتفاق می افتد، نیاز داریم تا رشد کنیم، باید نکات مثبتی را که در رویدادهای تلخ پنهان هستند پیدا کنیم و باور داشته باشیم که رویدادها در طول زمان ماهیت شان آشکار می شود. اما تا زمانی که در برابر آنها مقاومت کنیم و آنها را بد مطلق بدانیم آنچه را در ورای آنها پنهان است دریافت نمی کنیم.
3. مشکل اعتماد به نفس پایین: اعتماد به نفس به معنای احساس خوشایند نسبت به خود برای توانایی انجام کار است، افرادی که اعتماد به نفس ندارند در مواقعی که مسئولیتی به آنها سپرده می شود، دچار استرس می شوند. برای بالا بردن اعتماد به نفس باید مهارت هایمان را زیاد کنیم تا باور کنیم که می توانیم از پس تمام مسئولیت هایی که به ما سپرده می شود بربیاییم.
4. مشکل عدم گذشت: انسان ها باید بتوانند خاطرات تلخ و ناراحت کننده را پاک کنند یا تعدیل کنند. مشکل کینه و نفرت یعنی توجه به موضوعی در گذشته که حتی به صورت ناخودآگاه انرژی ما را گرفته و برای ما ایجاد استرس می کند، سعی کنید کسانی را که نسبت به آنها کینه دارید، در درون تان ببخشید، اگر رفتار درست این است که حتی با شخصی قطع ارتباط کنید، اینکار را انجام دهید ولی در درون خود او را مورد عفو قرار دهید و خود را از رنجی که درگذشته کشیده اید، رها کنید، کینه ورزی فقط و فقط به خود شما آسیب می زند، هر شب ساعتی را در تنهایی به عفو کسانی اختصاص دهید که شما را رنجانده اند، به این نکته توجه کنید که هیچکس به تنهایی عامل ایجاد مشکل نیست، شما هم نیازمند آن شخص و کسب آن تجربه بوده اید، با او در درون تان با احترام رفتار کنید و ناسزا نگویید، شاید بخشایش در ابتدا از ته دل نباشد و مصنوعی به نظر بیاید ولی با تکرار درونی می شود، آسیب پذیری تان کم می شود و انرژی شما به جای کینه و نفرت صرف جذب بیشتر شادی و آرامش در زندگی تان می شود.
5. مشکل پُر شدن: اگر محیط زندگی ما شلوغ و آشفته باشد درون ما شلوغ و آشفته می شود. محیط زندگی و کار خود را مرتب کنید، برای هر چیز جای خاصی در نظر بگیرید، مثلاً برای مدارک، قبض ها، لاک ها، گیره های سر و… اگر وسیله یا لباسی دارید که مدت ها است از آن استفاده نکرده اید، آن را از محیط زندگی تان خارج کنید، وسائل خراب را تعمیر کنید، رفع آشفتگی بخش زیادی از استرس شما را کاهش می دهد.
6. مشکلات ناشی از نداشتن برنامه و هدف مشخص: طبیعی است که انسان به عنوان موجودی هدفمند باید برنامه ای برای زندگی خود داشته باشد. طبق برنامه پیش نرفتن موجب سردرگمی ذهنی می شود. برنامه ریزی یعنی مدیریت بر زمان، پس هر شب اقداماتی را که باید در روز بعد انجام دهید، لیست کنید و زمان تقریبی انجام آن را بنویسید، اینکار آشفتگی ذهنی را کم می کند.
7. داشتن توقعات بالا: متوقع بودن با انتظار داشتن متفاوت است، یک شخصیت سالم با توجه به شناختی که از افراد دارد، انتظار رفتاری را از آنها دارد که اگر خلاف آن ثابت شود فقط تعجب می کند، دلخور و عصبانی نمی شود ولی شخصیت ناسالم بر اساس باید و نبایدهایی که دارد از اطرافیان توقع رفتارهای بخصوصی را دارد که در چهارچوب باید و نبایدهایش است و اگر خلاف آن اتفاق بیفتد، دچار خشم و استرس می شود، ما باید بدانیم که همیشه همه انسان ها مطابق میل ما رفتار نمی کنند و مسئول جلب رضایت ما نیستند، این ما هستیم که با کم کردن توقعات مان از همه حتی افراد درجه یک زندگی مان باید آرامش را در خودمان ایجاد کنیم.

اما کدام تیپ های شخصیتی بیشتر با مشکلات ناشی از اضطراب و استرس سر و کار دارند؟ در اینجا به چند گروه مهم در این رابطه اشاره می کنید:

تیپ شخصیتی الف (موسوم به افراد پر سرعت و عجول)

این گروه افرادی هستند که معتقدند هر کاری باید به سرعت و در لحظه انجام شود، این افراد حتی ذهن پُر سرعت و ناآرامی دارند، همزمان چند کار را انجام می دهند. برای رسیدن به نتیجه بی قرار هستند، حتی در مسافرت کار می کنند و معتقدند استراحت، تفریح و کارهایی از این قبیل اتلاف وقت است و در آنها استرس ایجاد می کند، به محض تمام شدن یک کار، کار جدیدی را شروع می کنند و به سرعت به سمت نتیجه گرفتن می روند. این تیپ شخصیتی به خاطر استرس زیاد به شدت مستعد بیماری های قلبی هستند. این افراد باید تمریناتی برای کم کردن سرعت شان و لذت بردن از لحظه حال انجام دهند، زیرا با این روند در حقیقت زندگی نمی کنند و فقط در حال تدارک دیدن برای زندگی هستند، اگر به اشتباه بودن نحوه زندگی شان پی ببرند و آن را به تعادل برسانند، استرس شان به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده و از زندگی لذت بیشتری می برند.

تیپ شخصیتی کمالگرا

این گروه از افراد در واقع وارد هر کاری می شوند باید آن را به بهترین نحو ممکن انجام دهند، برای آنها نمره 19 بی معنی است و فقط 20 قابل قبول است. به خاطر ترس از شکست وارد خیلی از تجربه ها نمی شوند و اگر وارد کاری شوند فقط استرس شَدید برحسب بهترین نتیجه را دارند، بطور مثال اگر بدانند نقاش درجه یکی نمی شوند هیچ وقت نقاشی نمی کنند، مسیر برای آنها بی اهمیت است و فقط برایشان مهم است که به درجه بالایی برسند، اما زمانی که به نتیجه می رسند لذت چندانی نمی برند، چون پیروزی را وظیفه خود می دانند. این افراد باید لذت بردن از روند زندگی را یاد بگیرند، بازی هایی کنند که در آن حتی خطا و تقلب آزاد باشد، در این بازی ها بدون توجه به برد و باخت کودک درون خود را آزاد کنند. مدتی سعی کنند آگاهانه از هر کاری که انجام می دهند، لذت ببرند تا این روند در آنها درونی شود.

تیپ شخصیتی مهر طلب

برای تعریف باید بگوییم که مهر طلبی یعنی تایید خواهی زیاد، افراد مهر طلب مدام دغدغه قضاوت شدن دارند، برای آنها تایید شدن توسط دیگران خیلی مهم است، برای آنها نه گفتن سخت است، تصمیم گیری برایشان خیلی سخت است چون همیشه دیگران برای آنها تصمیم می گیرند. هیچ وقت خواسته های خود را مطرح نمی کنند چون تحمل نه شنیدن ندارند، نه شنیدن از دیگران برایشان به معنی تایید نشدن از جانب آنها است، این گروه به خاطر جلب توجه و محبت خوبی می کنند نه از روی لطف و مهربانی، مدام به دیگران سرویس می دهند و خواسته های خودشان را نادیده می گیرند، به ظاهر بسیار مهربان هستند و در درون بسیار پُر توقع، حساس، زودرنج و پُر استرس. مهر طلب ها باید بدانند که رفتارشان نتیجه معکوس دارد و باعث تربیت انسان های خودخواه و ناراضی می شود، هرچه درجه مهر طلبی بالاتر باشد میزان توقع و نارضایتی شخص مقابل بیشتر می شود، این افراد باید تمرین نه گفتن و نه شنیدن کنند، باید خواسته هایشان را مطرح کنند و به خودشان توجه بیشتری کنند، تفاوت هایشان را با دیگران بپذیرند و باور کنند تحت هر شرایطی ارزشمند هستند.

تیپ شخصیتی کنترلگر

این افراد گروه سختگیر و به نوعی سلطه خواه هستند که باید و نبایدهای زیادی دارند و سعی می کنند آنها را به همه تحمیل کنند. بر نزدیکان و اطرافیان خود سخت گیرند، زیاد نصیحت می کنند، زیاد تذکر می دهند، نظارت می کنند و می خواهند همه را طبق معیارهای خودشان تربیت کنند. انرژی زیادی صرف می کنند و بسیار اضطراب دارند. این افراد باید تمرین کنند که به تفاوت های دیگران با خودشان احترام بگذارند زیرا متوجه نیستند که به همان میزان که سعی در کنترل دیگران دارند، خودشان هم توسط دیگران کنترل می شوند و پُر از اضطراب هستند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «تیپ های شخصیتی مستعد اضطراب»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.