اعتیاد به موبایل چیست؟

امروزه تقریباً تمام افراد جامعه موبایل (تلفن همراه) دارند و استفاده از موبایل خیلی زیاد شده است. در تحقیقی که دکتر لزلی پرلو (Leslie Perlow) – متخصص مدیریت در دانشگاه اقتصاد هاوارد – بین 1600 مدیر و متخصص انجام داد، نتایج زیر حاصل شد:

• 70 درصد اعلام کردند که حداکثر تا یک ساعت بعد از بیدار شدن از خواب موبایل خود را بررسی می کنند.
• 56 درصد گفتند که موبایل خود را در یک ساعت قبل از خواب بررسی می کنند.
• 48 درصد موبایل خود را در آخر هفته ها بررسی می کنند.
• 51 درصد اعلام کردند که آنها موبایل خود را طی تعطیلات، مدام بررسی می کنند.
• 44 درصد گفتند که اگر یک هفته بدون موبایل بمانند اضطراب و خشم زیادی به آنها دست خواهد داد.

میزان زمانی که افراد با وجود مشغله های فعلی خود همچنان صرف تکنولوژی های جدید می کنند، این سوال را به وجود می آورد که چرا؟ پیتر دلیسی (Peter DeLisi) – رئیس علمی برنامه فناوری اطلاعات در دانشگاه سانتا کلارا در کالیفرنیا – می گوید: «زمانی که می بینی مردم در حین رانندگی در حالی که می دانند زندگی خود و دیگران را به خطر می اندازند، مشغول نگاه کردن به موبایل خود هستند، این سوال در ذهن مان می آید که چرا این وسیله این چنین وسوسه انگیز است؟»

در این مقاله شما می توانید با اثرات اعتیاد به موبایل آشنا شوید.

وابستگی یا عادت؟

اینکه آیا موبایل ها، کاربران را دچار وابستگی می کنند هنوز مشخص نیست، اما ما در حال حاضر می دانیم که اینترنت و برخی از روش های استفاده از کامپیوتر، اعتیادآور هستند.

یک اعتیاد واقعی عبارت است از افزایش تقاضا به یک ماده (مواد مخدر یا الکل را در نظر بگیرید) به حدی که فرد، احساس رضایت کامل پیدا کرده و با از دست دادن آن، دچار علائم ناگوار و تاثیرات منفی می شود.

تکنولوژی های کامپیوتری، از آنجا که روان گردان هستند می توانند اعتیادآور نیز باشند. آنها حال و حوصله را تغییر می دهند و اغلب موجب بروز احساسات لذتبخش می شوند. دریافت ایمیل های گوناگون موجب احساس رضایتی می شود که روانشناسان از آن با عنوان «تقویت نسبی متغیر» یاد می کنند. از آنجا که ما نمی دانیم چه زمانی یک پیام رضایت بخش دریافت خواهیم کرد، مدام به بررسی پیام ها می پردازیم.

البته موبایل ها به ما اجازه می دهند تا هر لحظه علاوه بر لذت دریافت ایمیل در جستجوی ویدئوهای منتشر شده، شبکه های اجتماعی، اخبار گوناگون و سایر پیام های جدید باشیم. در این میان باید خودتان ببینید که این وضعیت تا چه حد کار و روابط شما را تحت الشعاع قرار می دهد.

گاهی این تاثیر کوچک و اندک است، مثل زمانی که در کنار دوست خود ناهار می خورید او را نادیده گرفته و به جای توجه به لحظه ای که در آن هستید، یک پست درباره لذت خوردن غذای خوشمزه در کنار دوست خود منتشر کنید. گاهی نیز تاثیرات آن اساسی و قابل توجه است. مانند نادیده گرفتن همسر یا همکاری که درباره نگرانی خود صحبت می کند یا زمانی که با مشاهده افرادی که 24 ساعته با موبایل خود سرگرم هستند دچار استرس شده و احساس می کنیم که از قافله عقب مانده اید.

حتی اگر این مسئله را اعتیاد به موبایل ندانیم، بسیاری از محققان آن را اختلال عملکرد می دانند. طبق تحقیقی که در سال 2011 منتشر شد، مردم بیشتر از اینکه به موبایل های هوشمند خود معتاد باشند، به عادت بررسی کردن زود به زود اخبار، ایمیل و پیام های شبکه های اجتماعی که به کمک موبایل های هوشمند انجام می شود، وابسته هستند.

طبق این تحقیق، محیط های مشخصی مانند جلسه سخنرانی که موجب بی حوصلگی می شود، محرک بروز این عادت هستند.

بیشتر کاربران موبایل، بطور متوسط روزانه 35 بار موبایل خود را به مدت 30 ثانیه بررسی می کنند و اگر در این میان، پیامی نیز ارسال کنند، برای اطمینان از دریافت پاسخ، بیشتر به سراغ موبایل خود می روند.

زندگی مختل شده

موبایل ها در کنار اضطراری که ایجاد می کنند، آسیب های دیگری نیز به سلامت ذهنی ما وارد می کنند. موبایل ها بواسطه اندازه کوچک، استفاده آسان، تعدد برنامه های ارزان و ارتباط مداوم، روابط ما با کامپیوتر را تغییر داده است. زیرا همه افراد، موبایل خود را از لحظه ای که بیدار می شوند تا لحظه ای که به رختخواب می روند، همراه خود دارند و این وسیله به صورت تمام وقت، پُر از پیام و زنگ هشدار و منبعی بی انتها از اطلاعات است.

در حقیقت این دستگاه، ذاتاً طوری طراحی شده که یک محیط دائمی مخل آرامش و حواس به وجود می آورد. این وسیله، بیش از هر ابزار دیگری شانس تمرکز، تفکر، تعقل و یا حتی تنها ماندن با افکارمان را از ما می رباید. از طرفی، این وابستگی به موبایل های هوشمند می تواند ناشی از تمایل عمیق و ابتدایی انسان به آگاهی از تمام حوادث پیرامونش باشد.

بطور قطع این غریزه، موجب نجات انسان های اولیه که در غار زندگی می کردند بوده است. به نظر می رسد دلیل اصلی توجه بیش از حد افراد به موبایل ها، این است که فکر می کنند ممکن است اطلاعات جدیدی منتشر شده باشد که نمی خواهند از آنها بی خبر بمانند.

تمرکز بهتر با مدیریت استفاده از موبایل

آیا قادر به کنار گذاشتن موبایل نیستید؟ کارشناسان برای کنترل استفاده شما پیشنهادهایی را توصیه می کنند:

• به موقعیت هایی که تمایل به استفاده از موبایل را تحریک می کنند توجه کنید. بی حوصلگی، تنهایی، اضطراب. شاید کارهای دیگری برای آرام کردن شما وجود داشته باشد.
• در مقابل زنگ موبایل خود مقاوم باشید. شما همیشه نباید پاسخگوی پیام هایتان باشید. در حقیقت با خاموش کردن موبایل خود می توانید در مقابل وسوسه ها دوام بیاورید.
• برای استفاده از موبایل خود در موقعیت های گوناگون مانند زمان همراهی با کودکان، رانندگی یا جلسات کاری، قانون وضع کنید. در نظر گرفتن ساعت مشخصی برای خاموش کردن موبایل، موجب افزایش کارآیی و مشارکت، بهبود رضایت شغلی و تعادل بهتر میان کار و زندگی شخصی افراد می شود.

دکتر پرلو می گوید: «من برای مدیریت هوشمندانه تر استفاده از موبایل، مانند کودکی که از شیر مادر گرفته می شود، عمل کردم. در ابتدا برداشتن آن را به هر 15 دقیقه یکبار محدود کرده، سپس 30 دقیقه و بعد به 60 دقیقه (مگر در مواقع اضطراری) کاهش دادم. تصمیم گرفتم که از باز کردن مرورگرها در موبایل خود اجتناب کنم (مگر در مواردی که دنبال آدرس یا شماره تلفنی باشم). تمام کانال های ارتباط جمعی را بطور کامل حذف کرده و به خود قول دادم که در هنگام رانندگی نیز هیچ پیامی ارسال نکنم. آیا می خواهید از نتیجه کار مطلع شوید؟ حتی چند روز پس از وضع این قوانین شخصی، متوجه شدم که تمرکز بهتری دارم، بیشتر از اطرافم با خبرم و آرامش بیشتری دارم.»

منابع

مقاله علمی و آموزشی «اعتیاد به موبایل چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله وب سایت WebMD ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.