چگونه گاو نشخوار می کند؟

چندین هزار سال پیش، بعضی از حیوانات نمی توانستند خودشان را از آزار حیوانات نیرومندتر در امان نگه دارند. آنها برای اینکه بتوانند زندگی خود را تامین کنند، مجبور بودند که به هنگام پیدا کردن غذا، با شتاب آن را بدون جویدن ببلعند و دوباره به مخفیگاه خود باز گردند. سپس در آنجا با خیال آسوده، آرام می گرفتند و غذایی را که قبلاً بلعیده بودند، بالا می آوردند و می جویدند و دوباره می بلعیدند.

حیوانات نشخوار کننده ای که امروز با ما زندگی می کنند، از نسل همین حیوانات می باشند. تقریباً تمام پستاندارانی که انسان آنها را مورد استفاده قرار می دهد، حیوانات نشخوار کننده هستند. تعدادی از این حیوانات عبارتند از: گاو، گوسفند، بز، شتر، آهو، بز کوهی و لاما.

حیوانات چگونه نشخوار می کنند؟

حیوانات نشخوار کننده دارای نوعی دستگاه گوارش بخصوص هستند. معده ی نشخوار کنندگان وضع خاص و پیچیده ای دارد؛ به عبارتی دارای پنج قسمت جداگانه است که عبارتند از:

1. سیرابی یا شکمبه
2. نگاری
3. هزارلا
4. شیردان یا معده ی حقیقی
5. روده

غذایی که جانور نشخوار کننده می بلعد، در هر کدام از این قسمت ها دستخوش تغییر مخصوصی می شود. زمانی که حیوان غذا را می بلعد، در مرحله ی اول آن را به صورت گلوله های درشتی وارد سیرابی (یا شکمبه) می کند.

سیرابی از چهار قسمت دیگر معده جانور نشخوار کننده بزرگتر است و غذا در آنجا خیس می خورد و نرم می شود. در سیرابی، سلولز موجود در علف ها و گیاهان تحت تاثیر آنزیم هایی که توسط باکتری های خاصی تولید می شود قرار می گیرند و تا حدودی گوارش می یابند. غذا سپس به درون نگاری می رود و در آن قسمت به صورت ساچمه های ریز در می آید. بعد از اینکه حیوان نشخوار کننده غذایش را بلعید، معمولاً دراز می کشد و در حالی که استراحت می کند، غذا را به تدریج از نگاری به دهان بر می گرداند و آن را درست می جود.

پس از جویدن کامل، دوباره غذا را قورت می دهد. ولی این بار آن را از مری به داخل هزارلا می فرستد. غذا از هزارلا وارد معده ی حقیقی (یا شیردان) می شود و عمل هضم در شیردان حیوان صورت می گیرد. تفاوت شتر با سایر حیوانات نشخوار کننده فقط در این است که شتر دارای هزارلا نمی باشد.

در آرواره ی بالای گاو هیچ دندانی وجود ندارد و به همین جهت است که لثه ی بالای گاو پهن و سفت است. گاو علف را میان لثه ی آرواره ی بالایی و دندان های آرواره ی پایینی اش محکم می گیرد و سپس با حرکت سر علف را از بوته جدا می سازد و می بلعد.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چگونه گاو نشخوار می کند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب به من بگو چرا و چگونه، نوشته ی آرکادی لئوکوم و ترجمه سعید درودی از انتشارات بهزاد، منتشر شده در 1391 با شابک 8-57-5959-964 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.