چگونه با کپک مواد غذایی مقابله کنیم؟
کپک‌ها میکروارگانیسمی هستند که نسبت به باکتری‌ها و مخمرها، آب کمتری برای رشد نیاز دارند و به همین دلیل، بیشتر در مواد غذایی رشد می‌کنند. کپک‌ها انواع مختلفی دارند و متناسب با نوع هر ماده غذایی، انواع‌شان تغییر می‌کند. مواد غذایی حتی در دمای یخچال هم از وجود کپک در امان نیستند و هر جایی ممکن است سر و کله‌شان پیدا شود! بنابراین به محض آنکه شرایط برایشان فراهم شود رشد می‌کنند. بطور معمول کپک‌ها در محیط‌های مرطوب و تاریک رشد بهتری دارند، اما امکان کپک زدن اغلب مواد غذایی حتی آنهایی که خشک هستند نیز وجود دارد.
در ادامه، شما می‌توانید با کپک و راه‌های مقابله با آن بیشتر آشنا شوید.
کپک‌ها با سلامت افراد چه می‌کنند؟
برخی از کپک‌ها به شدت بیماری‌زا و سمی هستند. اغلب کپک‌های موجود در مواد غذایی، سرطان‌زا بوده و در بلندمدت خطرناک می‌باشند. اگر با خوردن کپک بیمار نشدید، تصور نکنید بدن‌تان قوی بوده و توانسته با مواد سمی مبارزه کند. در واقع علائم حاصل از بیماری‌ها و اختلال‌های ناشی از مصرف کپک‌ها به این زودی‌ها خودشان را نشان نمی‌دهند و بعد از گذشت مدت زمانی، بیماری‌ها به صورت مزمن پدیدار می‌شوند و احتمال ابتلا به سرطان را به میزان قابل توجهی بالا می‌برند.
خطرناک‌ترین کپک‌ها کدام‌اند؟
خطرناک‌ترین نوع کپک‌ها در آجیل خصوصاً آجیل‌های روغنی که حاوی بادام زمینی‌اند، رشد می‌کنند. موقع خرید آجیل به طعم، تازگی، رنگ و بوی آجیل‌ها دقت کنید تا سیاه یا سبز پُررنگ نباشد و بو و طعم کهنگی ندهند. علاوه بر این در خرید آجیل‌های بو داده نیز دقت بیشتری داشته باشید. مواد سمی با حرارت از بین نمی‌روند و در بافت خوراکی‌ها باقی می‌مانند. با بو دادن و اضافه کردن انواع ادویه‌جات تنها طعم بد و رنگ و بوی کهنگی آنها تا حد زیادی از بین می‌رود.
بسته‌بندی شده‌ها هم کپک می‌زنند؟
تنها نمی‌توان به صرف بسته‌بندی بودن خوراکی‌ها از سلامت آنها مطمئن بود. گاهی مواد غذایی بسته‌بندی شده که تاریخ انقضای معتبر دارند هم کپک می‌زنند. علت بروز کپک روی این محصولات، محیط آلوده کارخانه و رطوبت بیش از اندازه محیط بسته‌بندی است.
کپک‌ها را دور بریزیم؟
هرگز فراموش نکنید قسمت بیماری‌زای کپک‌ها تنها شامل سطح رویی که قابل مشاهده است، نمی‌شود. بنابراین با برداشتن قسمتی از خوراکی یا میوه که تغییر رنگ داده یا کپک زده نباید این خیال سراغ‌تان بیاید که مابقی خوراکی سالم است. هرگز مابقی خوراکی کپک زده را مصرف نکنید. کپک‌ها دارای پایه و ریشه هستند. تنها اگر ماده غذایی دارای عمق و میزان زیادی است، می‌توانید با برداشتن سطح و مقداری از عمق آن با خیال راحت از باقی مانده آن استفاده کنید. آبغوره و آبلیموی کپک زده را می‌توانید با برداشتن سطح آسیب دیده از باقی آن استفاده کنید. اگر شیشه مربای کپک زده هم بزرگ بود، با برداشتن سطح رویی و مقداری از سطحی که به ظاهر سالم است، از باقی مانده آن استفاده کنید.
قید غذاهای آماده را بزنید.
کپک گوشت خام تنها در مواردی که وسیع و زیاد باشد قابل دیدن است. اگر با فرد غیر متعهد سر و کار داشته باشید متوجه کپک نمی‌شوید. چرا که طعم و ظاهر گوشت را می‌توان با ادویه، رب و سایر چاشنی‌ها چنان تغییر داد تا محصولی درجه یک و ویژه به چشم بیاید. پس اگر مدام از غذاهای آماده یا نیمه آماده استفاده می‌کنید، برای پیشگیری از سرطان سراغ رستوران‌ها و کارخانه‌های معتبر بروید و فراموش نکنید سالم‌ترین غذا، غذایی است که در منزل و با مواد غذایی تازه طبخ شده باشد.
افزودنی‌های ضد کپک عارضه دارند؟
کارخانه‌ها برای جلوگیری از کپک زدن محصولات به آنها ماده ضد کپک می‌زنند که این ماده هم آسیب‌ها و ضررهایی دارد. مقدار مجاز مواد ضد کپک اگر طبق استاندارد جهانی صورت گیرد، بی‌ضرر است. شما می‌توانید از مواد غذایی که مقدار یک دهم درصد از این ماده را دارند، استفاده کنید.
نان‌ها از آن دسته مواد غذایی هستند که با دیدن کپک روی آنها بهتر است قسمت زیرین آن را هم استفاده نکنید. چون ریشه کپک‌ها قطعاً به لایه‌های زیرین نفوذ کرده است.
منابع
- دکتر محمدحسین عزیزی (دکترای صنایع غذایی). مجله سیب سبز.
