چگونه دمای بدن کنترل می‌شود؟
ترموستات دستگاهی است که با کنترل کردن مقدار حرارتی که کوره دستگاه شوفاژ ساختمان‌ها تولید می‌کند، دما داخل اتاق یا ساختمان را ثابت نگه می‌دارد. قسمتی از مغز ما نیز که «تالاموس» نامیده می‌شود، درست مانند یک ترموستات در بدن ما عمل می‌نماید.
بدن برای تولید انرژی که بخش عمده‌اش به شکل حرارت در می‌آید، مواد غذایی و اکسیژن را می‌سوزاند. تالاموس مقدار حرارت و دمای بدن را کنترل می‌کند و آن را در حدود 37 درجه سانتیگراد نگه می‌دارد.
بدن ما در تمام لحظه‌ها گرما تولید می‌کند. به همین جهت، باید راه‌هایی برای بیرون دادن قسمتی از حرارت داشته باشد. وگرنه دائماً گرم و گرم‌تر خواهد شد. وظیفه‌ی ترموستات بدن (یعنی تالاموس) این است که مقدار حرارت خروجی از بدن را کنترل کند و دمای داخلی بدن را در محدوده 37 درجه سانتیگراد نگه دارد.
تنظیم دمای بدن
هوایی را که از شش‌های ما انسان‌ها خارج می‌شود، مقداری حرارت را به همراه خود از بدن خارج می‌کند. مدفوع و ادرار و یا مواد زائدی که از بدن ما خارج می‌شوند نیز مقداری از حرارت بدن ما را با خودشان خارج می‌نمایند.
پوست بدن نیز کاری شبیه به همین را انجام می‌دهد و حتی می‌توان گفت که از طریق پوست، مقدار بسیار بیشتری حرارت از بدن‌مان خارج می‌گردد.
بدن ما همیشه مقداری از حرارت خود را از طریق پوست از دست می‌دهد و به همین علت است که سطح آن (هر وقت که به پوست بدن دست می‌زنیم) همیشه گرم است.
وقتی بدن رفته رفته خیلی گرم شود، به این معناست که مقدار خونی که به سطح پوست می‌رسد، از مقدار عادی بیشتر است. خون مورد بحث حرارت خود را به سطح پوست منتقل می‌کند و پوست نیز قسمتی از آن حرارت را به محیط یا هوای اطراف خویش می‌فرستد؛ و زمانی بدن به تدریج سرد می‌شود که مویرگ‌های زیر سطح پوست کوچک‌تر شده‌اند و مقدار خون کمتری از آن قسمت از پوست عبور می‌کند و حرارت کمتری به خارج انتقال می‌یابد.
هنگامی که بدن خیلی گرم شود، کم کم عرق می‌کنیم. عرق، مایع شوری است که بوسیله‌ی غده‌های مخصوصی تولید می‌گردد. از این غده‌ها لوله‌های باریکی به منفذهای سطح پوست وصل می‌شود. عرق از طریق این منفذها در سراسر پوست پراکنده می‌شود. مایع مزبور به گاز تبدیل می‌شود و بوسیله هوا انتقال می‌یابد. این مایع در عین حال حرارت را نیز با خودش به خارج از بدن منتقل می‌کند.
منابع
- کتاب به من بگو چرا و چگونه. آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. 1391.
