راز وراثت چیست؟
چرا فرزندان شبیه والدینشان هستند؟ پاسخ این سوال به نظر ساده است چون ما صفتها را از والدین به ارث میبریم. انتقال صفتها از والدین به فرزندان بنیان وراثت است. اما منظور از صفتها چیست و چگونه از والدین به فرزندان انتقال مییابد؟
این پرسش یکی از پرسشهای بنیادی از سالهای بسیار دور بوده است. در این مقاله شما میتوانید با نظر دانشمندان درباره وراثت و نحوه آن آشنا شوید.
کروموزوم
دانشمندان میگویند چیزهایی به نام ژن در بدن جانداران وجود دارد که دستورهایی رمزی برای تعیین صفتهای جانداران هستند. هر یک از ما هزاران ژن داریم که از مولکولی به نام DNA ساخته شدهاند. مولکول DNA به صورت رشتههای به هم پیچیدهای به نام کروموزوم در سلولهای بدن ما وجود دارد.
انسانها 46 کروموزوم دارند که دو تا دو تا شبیه هم هستند. زمانی که والدین بچهدار می شوند، هر یک از آنها یک دست از این کروموزومها را به فرزندشان به ارث میدهد. بنابراین 23 کروموزوم از پدر و 23 کروموزوم از مادر به فرزند میرسد و آن فرزند نیز دارای 46 کروموزوم میشود. انتقال صفتها به این صورت انجام میشود.
انتقال کروموزومها از راه سلولهای ویژهای به نام گامت انجام میشود. گامت نر از اسپرم و گامت ماده را تخمک مینامند. در حالی که همه سلولهای بدن ما 46 کروموزوم دارند، اسپرم یا تخمک فقط 23 کروموزوم دارند. زمان لقاح، یک اسپرم به یک تخمک میپیوندد و سلول تخم در رحم مادر پدید میآید. سلول تخم دارای 46 کروموزوم است. این سلول بارها و بارها تقسیم میشود و تعداد بسیاری سلول دارای 46 کروموزوم میسازد. به این ترتیب جنین پدید میآید.
وراثت با انتقال کروموزومها
هر یک از والدین یک دست از کروموزومها را به فرزند میدهد. این دست از کروموزومها میتواند شامل کروموزومهایی از هر یک از دو دست کروموزوم والدین باشد. فقط قاعده این است که فرزند باید یکی از هر کروموزوم را دریافت کند.
با هر بار بچهدار شدن، مجموعه متفاوتی از کروموزومها به فرزندان جدید انتقال مییابد. بنابراین هر فرزند مجموعه خاصی از کروموزومها را به ارث میبرد و آمیزهای خاص از صفتها را نشان میدهد. برخی از بچهها به مادر شبیهتر میشوند و برخی به پدر و در حالی که به پدر و مادر و برادر یا خواهر خود شباهت دارند، اما مو به مو شبیه آنها نیستند و یکتا و خاص هستند.
زمانی که فرزندان بزرگ میشوند و خانواده میسازند، چه رخ میدهد؟ برای مثال، فرزند دختر آمیزهای از کروموزومهای خود را به هر فرزند جدید میدهد. شوهر او نیز آمیزهای از کروموزومها را به هر فرزند جدید میدهد. صفتها به این ترتیب از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابند.
دوقلوها به این دلیل شبیه هم هستند که مجموعه ژنهای مشابهی را از والدین به ارث بردهاند.