استراتژیست کیست و چه کارهایی انجام می‌دهد؟
این روزها استفاده از عبارت استراتژی مد شده است. اگر گشتی در شبکه اجتماعی لینکدین بزنید، فهرست دور و درازی از افراد را مشاهده خواهید کرد که پیشوند «استراتژیست» را به عنوان شغلی و مهارت‌هایشان افزوده‌اند، استراتژیست بازاریابی، استراتژیست فروش، استراتژیست اقتصادی و استراتژیست سرمایه‌گذاری نمونه‌هایی از این عناوین شغلی هستند.
اما وقتی از دنیای دیجیتال به دنیای واقعی پا می‌گذاریم و از افراد می‌پرسیم استراتژیست کیست و چه کارهایی انجام می‌دهد، مشاهده می‌کنیم اکثر انسان‌ها شناخت شفاف و دقیقی در مورد مفهوم استراتژی ندارند و نمی‌دانند یک استراتژیست اساساً چه وظایفی را باید انجام بدهد.
کار به جایی رسیده که عموم مردم تصور می‌کنند استراتژیست بودن کار آسانی است و هر کسی، در هر جایگاه شغلی، می‌تواند یک استراتژیست باشد!
ما در این مقاله، نگاهی داریم بر چیستی و اهمیت استراتژی. سپس مفهوم استراتژیست را توضیح می‌دهیم. شما را با دانش و تیپ شخصیتی مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک استراتژیست ایده‌آل آشنا می‌کنیم و در نهایت، مزایایی که کمک گرفتن از استراتژیست می‌تواند برای یک کسب و کار به همراه داشته باشد را مرور می‌کنیم.
استراتژی چیست و چرا مهم است؟
استراتژی خوب، استراتژی بد، نام یکی از کتاب‌های خوب حوزه تفکر استراتژیک است که توسط ریچارد روملت به نگارش درآمده است. روملت استاد دانشگاه یوسی‌ال‌ای است و در کتاب مذکور، استراتژی را به این شکل توصیف کرده است: «شناسایی کارآمدترین روش برای هدایت منابع و بهره‌‌مندی از آن‌ها.»
مایکل پورتر نیز در کتابی با عنوان استراتژی رقابتی، تعریف مشابه دیگری برای استراتژی عنوان کرده است. از دیدگاه او: «استراتژی به معنای انتخاب تعمدی مجموعه متفاوتی از اقدامات است که به ترکیب منحصربه‌فردی از ارزش منجر می‌شود.»
شاید در نگاه اول این دو تعریف متفاوت از هم به نظر برسند، ولی هر دو به یک موضوع اشاره دارند و آن عبارت است از هدایت منابع به سمت نتایجی که نسبت به دستاوردهای رقبا، بازدهی بالاتری داشته باشد.
در مقاله آموزشی تعریف استراتژی، می‌توانید اطلاعات کاملی را در مورد استراتژی و سطوح مختلف آن بخوانید.
برای مثال، دو شرکت رقیب را در نظر بگیرید که شرایطی برابر دارند و تعداد کارمندان هم کدام، 10 نفر است. شرکتی که استراتژیست خوبی داشته باشد، می‌تواند از 10 کارمند خود، به شکل کارآمدتری استفاده کند، به‌طوری‌که آن 10 کارمند، چندین برابر بیشتر از 10 کارمند شرکت رقیب، تاثیرگذاری داشته باشند.
از این جهت، می‌توانیم استراتژیست‌ها را فرصت‌سازانی حرفه‌ای برای شرکت در نظر بگیریم.
یک استراتژیست می‌تواند بهترین فرصت‌ها را پیدا کند، یک برنامه مشخص برای کسب مزیت از این فرصت‌ها تعریف کند و منابع را طوری هدایت کند که بیشترین تاثیرگذاری ممکن را در نتیجه نهایی داشته باشند.
استراتژیست‌ها عموماً افراد خلاقی هستند و دنیا را به شکل متفاوتی می‌بینند. همین قابلیت است که باعث می‌شود آن‌ها از چارچوب‌های تفکر سنتی فراتر رفته و راهکارهای جدیدتری پیدا کنند.
اگر بخواهیم استراتژیست را به زبان ساده تعریف کنیم، باید بگوییم استراتژیست کسی است که در برنامه‌ریزی برای دستیابی به اهداف مهارت دارد و به خوبی می‌تواند استراتژی بچیند.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله آموزشی تفکر استراتژیک را مطالعه کنید.
وظایفی که یک استراتژیست به عهده دارد، عبارتند از:
- مشکل یا موقعیت را به شکل شفاف، شناسایی می‌کند.
- هوش بازار و اطلاعات مرتبط را مطالعه و گردآوری می‌کند.
- با استفاده از اصول و ابزارهای سنتی تفکر طراحی/بصری، چالش‌ها و مشکلات را تجزیه‌وتحلیل می‌کند.
- نقاط ضعف و مزایای رقابتی را مشخص می‌کند و بر اساس آن‌ها، اهداف شفاف و واقع‌بینانه تعریف می‌کند.
- طوفان فکری برپا می‌کند، استراتژی تعیین می‌کند و با استفاده از ابزارهای احتمال‌سنجی و نسبت ریسک به ریوارد، استراتژی‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
- برنامه‌های استراتژیک طراحی و تعریف می‌کند.
به عنوان نمونه:
- استراتژیست خلاق: به سایر افراد خلاق تیم می‌گوید چه بسازند، از چه دیدگاهی استفاده کنند و چرا آن کار را انجام بدهند.
- استراتژیست دیجیتال: به توسعه‌دهندگان، طراحان UX، تولیدکنندگان محتوا و بازاریاب‌ها می‌گوید چه بسازند، چرا بسازند و به چه موضوعی اولویت بدهند.
- استراتژیست شرکتی: به شرکت می‌گوید کجا و به چه دلیل باید سرمایه‌گذاری انجام بدهد. همچنین برای تجديد ساختار سازمان برنامه‌ریزی انجام می‌دهد.
- استراتژیست ادغام و تملک: به شرکت‌های بزرگ می‌گوید چه کسبوکاری را خریداری کنند، کدام قسمت را به فروش برسانند و چه کسب مالکیتی بیشترین هم‌افزایی را در بازار دارد.
همان‌گونه که مشاهده کردید، مجموعه مهارت‌ها و زمینه‌های کاری هر استراتژیست با دیگری متفاوت است، ولی همگی افرادی که در جایگاه استراتژیست مشغول به کار هستند، از اصول پایه‌ای یکسانی پیروی می‌کنند. آن‌ها جریان منابع را در مسیر فرصت‌ها رهنمون می‌شوند و اقدامات زیادی انجام می‌دهند تا بازدهی تلاش‌ها را به حداکثر مقدار ممکن برسانند.
یک فرد استراتژیست، باید در حوزه مدیریت استراتژیک و استراتژی آموزش دیده باشد و در مورد جنبه‌های مختلف استراتژی، از قبیل:
- تعیین موقعیت و مزایای رقابتی
- تجزیه و تحلیل کسب و کار و پورتفو
- نظارت، رعایت اصول اخلاقی و فرهنگ
- استراتژی برند
- استراتژی‌های سطح کسب و کاری، وظیفه‌ای و شرکتی
- استراتژی درآمدزایی
- استراتژی فروش و بازاریابی
- عملکرد تیمی و استراتژی سرمایه‌های انسانی
آگاهی داشته باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله آموزشی مدیریت استراتژیک را مطالعه کنید.
علاوه بر پشته آموزشی، سبک تفکر و نوع شخصیت نیز در تبدیل شدن به یک استراتژیست ایده‌آل، مهم هستند.
تیپ شخصیتی یک استراتژیست
شاید نام تیپ شخصیتی INTJ را شنیده باشید. یک فرد، اگر ویژگی‌های این تیپ شخصیتی را داشته باشد، از پتانسیل بالایی برخوردار است و می‌تواند به استراتژیست خوبی تبدیل شود!
بیاید ویژگی‌هایی این تیپ شخصیتی را با هم مرور کنیم.
I مخفف Introversion معادل با درون‌گرا
درون‌گرایی نقطه مقابل برون‌گرایی است، به معنای فردی که در تنهایی بودن را دوست دارد، دوستان کمی دارد و درون فکرهایش غرق می‌شود.
N مخفف Intuition معادل با شهودی
شهودی‌ها دوست دارند با مفاهیم و ایده‌ها بازی کنند. چنین افرادی کنجکاوی بالایی دارند و علاقمندند با جهش از ایده‌ای به ایده دیگر، مشکلات را حل کنند. این قبیل از افراد، انجام کارهای جدید و متفاوت را جذاب می‌دانند و در دیدن تصویر کلی و شناسایی الگوها، قوی عمل می‌کنند.
T مخفف Thinking معادل با منطقی
فردی می‌تواند استراتژیست موفقی باشد که از بخش منطقی موضوعات فنی و علمی خوشش می‌آید و دوست دارد مزایا و معایب را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. چنین شخصی ممکن است بیش‌ازحد وظیفه‌گرا باشد و از دور، طوری به نظر برسد که گویی نسبت به همه چیز بی‌تفاوت است.
J مخفف Judging معادل با منضبط
شاید با دیدن عبارت انگلیسی Judging، تصور کنید می‌خواهیم به قضاوت‌گر بودن استراتژیست‌ها اشاره کنیم؛ خیر اینطور نیست. این مورد به نظم و سازمان‌یافتگی استراتژیست‌ها اشاره دارد.
در حالت کلی، شخصی می‌تواند به یک استراتژیست خوب تبدیل شود که:
- دوست دارد در مورد همه چیز تصمیم بگیرد.
- وظیفه‌گرا است.
- اول کار می‌کند بعد تفریح.
کمک گرفتن از یک استراتژیست چه مزایایی می‌تواند برای کسب‌وکار به همراه داشته باشد؟
یک استراتژیست ماهر می‌تواند:
- جذاب‌ترین بخش‌های هدف را شناسایی کند.
- جایگاه محصول، سرویس و کسب‌وکار شما را در نهایت بهره‌وری، بالا ببرد.
- به تولید محصولات بهتر و جذاب‌تر کمک کند.
- دلایل بروز وقفه و عملکردهای پایین کاری را معین کند.
- موانع ورود به بازار را افزایش دهد تا رقبا امکان کپی کردن از شما را نداشته باشند.
- روش‌های جدیدتر و بهتری برای انجام امور پیدا کند.
- با یک ضدحمله، به استقبال محصول جدید رقیبتان برود.
- نوآوری‌های خلاقانه‌ای برای برند انجام بدهد.
- عملکرد تیم فروش را بهبود ببخشد.
- در مقابل تیم و سهامداران، از استراتژی شرکت حمایت کند.
- نقاط ضعف داخلی شرکت، که ممکن است از چشم شما دور مانده باشند را رصد کند.
- و بسیاری از مزایای دیگر.
جمع‌بندی
روی صحبت ما، با مدیران ارشد، مدیران میانی تصمیم‌گیر، صاحبان کسب‌وکارها، دانشجویان و علاقمندان به دانش مدیریت، مشاوران حوزه مدیریت و افرادی است که قصد راه‌اندازی کسب‌وکار دارند:
با آموزش مفاهیم مرتبط با استراتژی و تبدیل شدن به یک استراتژیست کاربلد و حرفه‌ای، می‌توانید در هزینه‌هایتان صرفه‌جویی کنید، درآمدزایی بیشتری داشته باشید، از دردسرها و دوباره‌کاری‌ها رهایی پیدا کنید، به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کنید و در یک کلام، عملکرد کلی کسبوکاری که با آن سروکار دارید را بهبود ببخشید.
