باد خورشیدی چیست؟

باد خورشیدی، جریانی از ذرات باردار هستند که از تاج خورشید (جوّ خارجی خورشید) منتشر می شوند. این ذرات شامل الکترون، پروتون و هسته برخی از عناصر سنگین می باشند.

ذرات باردار در اثر حرارت بسیار بالای تاج به اندازه ای سرعت پیدا می کنند که می توانند از میدان جاذبه خورشید بگریزند.

تحقیقات و مطالعات نشان می دهد که بادهای خورشیدی از پلاسما تشکیل شده اند. پلاسما شامل گازهای یونیزه بخصوص هیدروژن و هلیم و به میزان تقریباً مساوی پروتون و نوترون است.

بادهای خورشیدی با سرعت 480 کیلومتر بر ثانیه در تمام جهات فضا جریان می یابند و حدود 3.5 روز طول می کشد تا این ذرات باردار به زمین برسند.

در سال 1958 میلادی یک فیزیکدان آمریکایی به نام یوجین نورمن پارکر (Eugene Parker) ذرات بارداری را که از خورشید خارج می شدند، باد خورشیدی نامید.

بادهای خورشیدی پس از رسیدن به نزدیکی زمین در دام میدان مغناطیسی آن می افتند و موجب اختلالاتی در ارتباطات رادیویی می شوند. این بادها، گازهای موجود در لایه های بالایی جو زمین را یونیزه می کنند و در نتیجه موجب پیدایش پدیده نوری رنگینی می شوند که به آن «شفق» می گویند.

باد خورشیدی موجب نامتعادل شدن میدان مغناطیسی زمین می شود؛ در نتیجه میدان مغناطیسی در نیمه ای از زمین که پشت به خورشید است، بیشتر در فضا امتداد می یابد.

وقتی باد خورشیدی به میدان مغناطیسی زمین می رسد، موجی ایجاد می شود که ماهیت آن هنوز بطور کامل شناخته نشده است. قسمتی از باد خورشیدی که با زمین یا سایر سیارات برخورد نمی کند، به سفر خود در فضا ادامه می دهد. ذرات باردار بادهای خورشیدی موجب انحراف دنباله ستارگان دنباله دار می شوند.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.