جایزه نوبل چیست؟

جایزه نوبل هر ساله به افرادی که بیشترین تحقیقات و خدمات را در زمینه علوم، ادبیات و پیشبرد صلح جهانی ارائه داده‌اند، اعطا می‌شود. این افراد، شهرت جهانی پیدا می‌کنند و شرح مختصری از زندگی و کارشان در روزنامه‌ها و مجلات به چاپ می‌رسد.

جایزه نوبل شامل یک مدال طلا، یک دیپلم افتخار و مقداری پول نقد است. این جایزه، با اهمیت‌ترین جایزه جهان می‌باشد.

جایزه نوبل به افرادی اعطا می‌شود که بهترین تحقیقات و خدمات را در شش رشته فیزیک، شیمی، ادبیات، فیزیولوژی یا پزشکی، صلح و علم اقتصاد ارائه داده‌اند. جایزه نوبل در اقتصاد در سال 1969 میلادی به سایر جوایز افزوده شد. در هر رشته، یک جایزه اعطا می‌شود و اگر در یک رشته بیش از یک نفر برنده شود، جایزه نقدی بطور مساوی بین برندگان تقسیم می‌شود.

آیا می‌دانید ایده اهدای جایزه نوبل را چه کسی ارائه داد؟

این ایده متعلق به دانشمندی سوئدی به نام «آلفرد برنهارد نوبل» بود و نام این جایزه نیز از نام او گرفته شده است.

نوبل در 21 اکتبر 1833 میلادی در استکهلم متولد شد و در دهم دسامبر 1896 میلادی درگذشت. نوبل با اینکه سوئدی بود، ولی در روسیه تحصیل کرد. او موفق به کشف دینامیت شد. از دینامیت برای خرد کردن صخره‌ها و حفاری چاه‌های نفت و همچنین در جنگ استفاده می‌شود. نوبل به خاطر این اختراع مهم، در سرتاسر جهان به شهرت رسید و از این راه ثروت زیادی به دست آورد.

ثروت او به هنگام مرگ حدود نه میلیون دلار بود. او قبل از مرگ تمام این ثروت را وقف کرد تا از سود سالیانه آن به افرادی که بهترین خدمات را در زمینه‌های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح ارائه می‌دهند، جایزه‌ای اهدا شود.

اولین جایزه نوبل در دهم دسامبر 1901 میلادی به «رونتگن» به خاطر تحقیقاتش روی اشعه ایکس اعطا شد.

هر ساله در دهم دسامبر اعطای جوایز در سوئد انجام می‌گیرد. آکادمی سلطنتی علوم استکهلم مسئول انتخاب بهترین دانشمندان سال، در رشته‌های فیزیک و شیمی است. انستیتوی کارولین در استکهلم نیز بهترین افراد را در پزشکی و آکادمی ادبیات سوئد، بهترین‌ها را در ادبیات انتخاب می‌کنند. به همین ترتیب، کمیته‌ای متشکل از پنج تن، که توسط مجلس نروژ منصوب می‌شوند مسئول انتخاب برنده جایزه صلح است.

جوان‌ترین برنده جایزه نوبل «سِر ویلیام لارنس بَرگ» بود که جایزه نوبل در فیزیک را در 25 سالگی دریافت کرد.

نوبل چنان شهرتی بدست آورد که عنصر 102 را به افتخار او «نوبلیم» نام نهادند. نام انستیتو نوبل سوئد نیز برگرفته از نام این دانشمند است.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.