پیزوالکتریک چیست؟

بعضی بلورها وقتی کمی فشرده یا کشیده میشوند، تولید پتانسیل الکتریکی یا ولتاژ میکنند. این خاصیت را اثر پیزوالکتریک یا پیزوالکتریسیته مینامند و دلیلش آن است که هر یک از اتمهای بلور، حامل یک بار الکتریکی کوچک است و به محض فشرده یا کشیده شدن بلور، این اتمها نسبت به هم حرکت میکنند. این اثر، در جهت معکوس نیز موثر است. به عبارتی یک سیگنال الکتریکی میتواند بلور را کمی از شکل بیندازد.
کوارتز شناخته شدهترین بلور پیزوالکتریک است. ساعت کوارتز، شامل یک بلور کوارتز است که آن را با سرعت به ارتعاش واداشتهاند. سیگنال الکتریکی منظمی که بدین طریق ایجاد میشود، برای نشان دادن زمان بکار میآید.
پیزوالکتریسیته اساس کار ساعتهای کوارتز و دیجیتال است. دانشمندان راههایی یافتهاند که بلورهای کوارتز خالص را در آزمایشگاه رشد دهند. این بلورها طوری برش میخورند که وقتی یک ولتاژ معینی به آنها اعمال میشود، فقط با یک فرکانس یا بسامد به ارتعاش درآیند. سپس میتوان این ارتعاشات را به ثانیهها، دقیقهها و ساعتها تبدیل کرد.
منابع
- کتاب Kingfisher Science Encyclopedia. تالیف Catherine Headlam. ترجمه محمود سالک. نشر Kingfisher Books. سال 1991.