هیپوگلیسمی چیست؟
پایین بودن سطح قند خون، هیپوگلیسمی نامیده می شود و زمانی اتفاق می افتد که قند خون به پایین تر از حد نرمال برسد. این مشکل در بیماران دیابتی شایع تر است (بخصوص در دیابت نوع 1). در افراد دیابتی، قند خون مساوی یا کمتر از 70 میلی گرم (mg/dL) و در افراد غیردیابتی، کاهش سطح قند خون به همراه علائم ناشی از آن، هیپوگلیسمی محسوب می شود.
علائم هیپوگلیسمی به سرعت بروز می کنند و از شخصی به شخص دیگر متفاوت هستند. هیپوگلیسمی شَدید، زمانی رخ می دهد که سطح قند خون بسیار پایین باشد، بطوریکه فرد نتواند خود را درمان کند و به کمک شخص دیگر نیاز باشد. در واقع این وضعیت، خطرناک است و نیاز به درمان فوری دارد.
در این مقاله شما می توانید با علائم هیپوگلیسمی و راه های درمان آن آشنا شوید.
علائم هیپوگلیسمی (از خفیف تا متوسط و حاد)
- لرزش بدن و احساس بی قراری
- تعریق
- احساس گرسنگی
- سردرد
- تاری دید
- خواب آلودگی یا خستگی
- سرگیجه
- گیجی
- رنگ پریدگی
- عدم توازن بدن
- عصبی شدن
- تغییر رفتار یا شخصیت
- مشکل در تمرکز
- احساس ضعف
- ضربان قلب تند یا غیرعادی
- ناتوانی در خوردن یا آشامیدن
- تشنج
- از دست دادن هوشیاری
عوامل زیر احتمال ابتلا به هیپوگلیسمی را افزایش می دهند:
- عدم هماهنگی کربوهیدرات دریافتی و داروهای مصرفی: اگر کربوهیدرات دریافتی شما به اندازه کافی و به شکل هماهنگ با داروهای مصرفی تان نباشد، سطح قند خون شما اُفت می کند.
- حذف وعده غذایی یا تاخیر در مصرف آن
- افزایش فعالیت های بدنی: فعالیت بدنی بیش از حد نرمال می تواند سطح قند خون را کاهش دهد.
- بیماری: در هنگام بیماری، نمی توانید به خوبی غذا و کالری کافی دریافت کنید و همین مسئله باعث اُفت میزان قند خون می شود.
فعالیت هایی که می تواند در پیشگیری از هیپوگلیسمی موثر باشد عبارتند از:
- چک کردن مرتب سطح قند خون
- خوردن غذا و میان وعده بطور مرتب (حاوی مقدار مناسبی کربوهیدرات)
- حین انجام فعالیت بدنی و ساعت ها پس از آن، سطح قند خون پایین می آید. جهت پیشگیری از هیپوگلیسمی باید قبل، حین و پس از انجام فعالیت بدنی، قند خون را چک کنید و میزان کربوهیدرات دریافتی و داروهای مصرفی خود را با آن هماهنگ کنید.
- اگر به هیپوگلیسمی مبتلا هستید لازم است با پزشک مشورت کنید تا داروهای دیابت شما را تنظیم کند. به علاوه لازم است از پزشک خود در مورد ضرورت همراه داشتن کیت اضطراری گلوکاگون سوال کنید.
چگونه می توان هیپوگلیسمی را درمان کرد؟
اگر یک یا چند علامت هیپوگلیسمی را مشاهده کردید، باید قند خون خود را چک کنید، اگر سطح قند خون شما کمتر از 70 میلی گرم (mg/dL) بود، باید فوراً 15 گرم کربوهیدرات را به صورت خوراکی مصرف کنید. به عنوان مثال نصف فنجان آب میوه (نه از نوع کم کالری یا بدون شکر)، نصف قوطی نوشابه (نه به صورت کم کالری یا بدون شکر)، یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل و یا دو قاشق غذاخوری کشمش مصرف کنید.
15 دقیقه صبر کنید و مجدداً قند خون را چک کنید. اگر سطح قند خون شما هنوز پایین بود، 15 گرم دیگر کربوهیدرات مصرف کنید. مجدداً بعد از 15 دقیقه، قند خون را چک کنید. این مراحل را تا زمانی که قند خون به سطح نرمال برسد ادامه دهید.
در صورت ابتلا به هیپوگلیسمی شَدید چه باید کرد؟
اگر به هیپوگلیسمیِ شَدید مبتلا شوید، لازم است گلوکاگون به شما تزریق شود. تزریق گلوکاگون، فوراً قند خون را بالا می برد. از پزشک خود در مورد اینکه چه وقت و چگونه از کیت اضطراری گلوکاگون استفاده کنید، سوال نمایید. اگر این کیت را در اختیار دارید، باید تاریخ مصرف آن را چک کنید.
اگر به هیپوگلیسمی شَدید مبتلا هستید، اعضای خانواده، دوستان و همکاران خود را در این خصوص آموزش دهید که گلوکاگون چه زمانی و چگونه باید تزریق شود. اگر گهگاه دچار هیپوگلیسمی می شوید یا به هیپوگلیسمی شَدید مبتلا هستید، باید از دستبند یا گردنبندهای مخصوصی استفاده کنید که نشان دهد شما مبتلا به دیابت می باشید.
اقدام سریع برای درمان هیپوگلیسمی می تواند از وقوع خطرات جدی پیشگیری کند. سلامتی شما آرزوی ما است.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «هیپوگلیسمی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله وب سایت NIH ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
