ترومبوز ورید عمقی چیست؟

کند شدن جریان خون در رگ ها باعث تشکیل لخته می شود. تشکیل لخته خون در رگ های عمقی، بیماری به نام ترومبوز ورید عمقی (DVT) را ایجاد می کند. این بیماری معمولاً در انتهای پا، ران ها و لگن اتفاق می افتد، اما ممکن است در قسمت های مختلف بدن نیز پیش بیاید. در صورتی که به موقع برای درمان ترومبوز ورید عمقی اقدام نشود، می تواند منجر به مرگ بیمار شود.

در این مقاله شما می توانید با بیماری ترومبوز ورید عمقی آشنا شوید.

ترومبوز ورید عمقی چه علائمی دارد؟

علائم بیماری ترومبوز ورید عمقی، در همه بیماران مشاهده نمی شود. اما در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:

• تورم در ساق پا یا دست که یکباره اتفاق بیفتد.
• احساس درد هنگام راه رفتن یا ایستادن
• احساس گرما در موضعی که دچار درد است.
• بزرگ شدن رگ ها
• قرمز یا کبود شدن پوست

لخته خون ممکن است در رگ های خونی ریه گیر کند و منجر به ایجاد آمبولی ریوی یا PE شود. این بیماری می تواند منجر به مرگ بیمار شود. آمبولی ریوی، دارای علائم زیر است:

• کوتاه شدن نفس
• درد قفسه سینه به شکلی که وقتی نفس عمیق می کشید، شدیدتر می شود.
• سرفه خونی
• افزایش سرعت ضربان قلب

چه عواملی باعث بروز ترومبوز ورید عمقی می شود؟

عوامل بسیاری امکان بروز ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهند که بعضی از شایع ترین آنها عبارتند از:

• سن: ترومبوز ورید عمقی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما احتمال بروز بیماری، پس از 40 سالگی بیشتر است.
• نشستن به مدت طولانی: نشستن یا دراز کشیدن به مدت طولانی، باعث سست شدن ماهیچه های انتهای پا و کندی جریان خون می شود. دوره های بستری، پرواز یا رانندگی به مدت طولانی، احتمال بروز این بیماری را افزایش می دهند.
• بارداری: در زمان بارداری، به رگ های پا و لگن فشار وارد می شود. علاوه بر این، تا 6 هفته پس از زایمان نیز همچنان خطر بروز لخته وجود دارد.
• چاقی: افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) آنها بالاتر از 30 است، بیش از بقیه در معرض ابتلا به ترومبوز ورید عمقی هستند. این شاخص میزان چربی بدن را در تناسب با قد و وزن شما محاسبه می کند.
• مشکلات مربوط به سلامتی: بیماری روده تحریک پذیر، سرطان و بیماری های قلبی، احتمال ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهند.
• بعضی بیماری های خونی با زمینه ارثی: برخی از بیماری ها که زمینه ارثی دارند، باعث می شوند خون شما از حالت نرمال غلیظ تر باشد یا بیشتر از مقدار عادی، در آن لخته تشکیل شود.
• آسیب به رگ ها: مواردی مانند شکسته شدن استخوان ها، جراحی یا هر گونه آسیب دیگر، می تواند احتمال ترومبوز ورید عمقی را افزایش دهند.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن باعث چسبنده شدن سلول های خونی و همچنین آسیب زدن به دیواره رگ ها می شود. به این ترتیب، احتمال لخته شدن خون افزایش پیدا می کند.
• استفاده از قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی: هورمون استروژن باعث افزایش احتمال لخته شدن خون می شود. (قرص های پروژسترونی مانند لاینسترنول، کمتر باعث ایجاد این مشکل می شوند.)

ترومبوز ورید عمقی چگونه درمان می شود؟

هدف از درمان این بیماری، جلوگیری از بزرگتر شدن لخته خونی یا جدا شدن آن و حرکت آن به سمت ریه ها و همچنین جلوگیری از بروز لخته جدید است.

این هدف از سه طریق محقق می شود:

• دارو درمانی: داروهای رقیق کننده خون، پُر استفاده ترین داروها برای درمان DVT هستند. این داروها، احتمال ایجاد لخته خون را کاهش می دهند و ممکن است نیاز باشد به مدت شش ماه مصرف شوند.
  اگر علائم بیماری، شَدید یا لخته های خونی بزرگ باشند، ممکن است پزشک برای از بین بردن لخته های خون، داروی قوی تری را تجویز کند. این داروها که ترومبولیتیک نامیده می شوند، عوارض جانبی جدی مانند خونریزی ناگهانی، ایجاد می کنند. به همین دلیل، تجویز آنها فقط به موارد ضروری محدود می شود.
• استفاده از فیلتر ورید اجوف تحتانی: اگر بیمار قادر به مصرف داروهای رقیق کننده خون نباشد یا مصرف این داروها در وی مفید واقع نشود، ممکن است پزشک، فیلتر کوچکی با سر مخروطی شکل را در داخل ورید اجوف تحتانی او جایگذاری کند. این ورید، بزرگترین ورید بدن است. با استفاده از این روش می توان لخته خونی را قبل از آنکه به ریه ها برسد گیر انداخت.
• استفاده از جوراب های مخصوص واریس: این جوراب های خاص که تا زانو بالا می آیند، تا مچ پا بسیار تنگ بوده و در روی زانو گشادتر می شوند. فشاری که به این ترتیب ایجاد می شود از تجمع خون در وریدها جلوگیری می کند.

آیا می توان از بروز DVT جلوگیری کرد؟

ایجاد تغییراتی ساده‌ در شیوه زندگی، خطر دچار شدن به بیماری ترومبوز ورید عمقی را کاهش می دهد. توصیه های زیر در پیشگیری از این بیماری موثر است:

• مراقبت از بدن: ترک سیگار، کاهش وزن و فعالیت بدنی منظم می توانند در پیشگیری از بیماری موثر باشند.
• معاینه مرتب: بطور مرتب، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. داروهایتان را دقیق و طبق دستور مصرف کنید.
• خودداری از نشستن به مدت طولانی: اگر به مدت چهار ساعت یا بیشتر، در سفر هستید، بطور مداوم زمان هایی را به کشش و جابجایی پاهایتان اختصاص دهید. اگر با هواپیما در حال سفر هستید، هر نیم ساعت یکبار در راهروی هواپیما راه بروید. در صورتی که به مدت طولانی مشغول رانندگی هستید، هر ساعت یکبار، برای ایجاد کشش در عضلات، توقف کنید. در طول سفر، لباس های گشاد پوشیده و به اندازه کافی آب بنوشید.

با پزشک در خصوص پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی، پس از عمل جراحی مشورت کنید. پزشک ممکن است پوشیدن جوراب های مخصوص واریس یا مصرف رقیق کننده های خون را توصیه کند، همچنین باید در زمان مناسب از تخت خارج شده و شروع به حرکت کنید. سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «ترومبوز ورید عمقی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله وب سایت WebMD ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.