ریاضی محض با ریاضی کاربردی تفاوت دارد؟

به گزارش پورتال یو سی (شما می توانید)، افرادی که به ریاضی علاقه دارند، همیشه در دفترچه های کنکور با دو انتخاب مواجه هستند؛ ریاضی محض و ریاضی کاربردی. خیلی ها تفاوت این دو را نمی دانند و به دنبال جواب آن هستند. از دکتر مگردیچ تومانیان استاد ریاضیات پاسخ آن را جویا شدیم که با مثال هایی به سوال ما پاسخ دادند و شما می توانید در ادامه مشروح این گفتگو را مطالعه نمایید.

اصلاً نمی توان گفت که من ریاضی محض را دوست ندارم، ولی ریاضی کاربردی را دوست دارم. شما بالاخره باید ریاضی بدانید تا بتوانید به کار ببرید. واقعیت این است که ما چیزی به اسم ریاضی کاربردی نداریم. ما کاربرد ریاضی داریم. ریاضی هست و ما آن را به کار می گیریم. هیچ چیز در علم ریاضی نیست که بگوییم این مال کاربردی است، این مال غیر کاربردی. این اسم ها مصطلح شده و خیلی پایه علمی ندارد.

الان فرمولی در ریاضی ایجاد می شود که ممکن است همان موقع کاربرد نداشته باشد، اما با گذشت زمان کاربردی می شود و می توان از آن استفاده کرد. برای نمونه بخشی از هندسه به نام تانسورها (Tensor) هست که خیلی پیچیده است. اگر بدانید ماتریس چی هست، می توانید تصوری از تانسورها هم داشته باشید. تانسور از ماتریس عمومی تر است و اگر در ماتریس با دو اندیس کار می کردیم، اینجا تعداد اندیس ها خیلی بیشتر است. مردم گفتند آقای کریستوفل (Ernst Jakob Christoffel) دارد چه کار می کند؟ چرا این قدر با اندیس ها بازی می کند و ژیمناستیک کار می کند با آنها؟ اما کریستوفل کار خودش را انجام داد. اینها را مقاله کرد و گذاشت روی طاقچه. درست 100 سال طول کشید تا اینشتین آمد و خواست نظریه نسبیت را ارائه دهد. وسیله ای که نیاز داشت تانسور بود. تانسور را از سر طاقچه برداشت استفاده کرد و به کمک آن نظریه نسبیت را ارائه داد.

پس نباید انتظار داشته باشیم ریاضی که امروز ساخته می شود همین امروز به کار برده شود. ممکن هست اصلاً هیچ وقت به کار برده نشود. اما در حالت کلی مقدار زیادی از آن بعداً استفاده می شود. برای نمونه علم فیزیک چیزی از ریاضی احتیاج دارد و استفاده می کند. پس هم فیزیک باعث ترقی ریاضی می شود، هم ریاضی خودش باعث ترقی خودش می شود. برای همین است که اگر از یک ریاضیدان بپرسید این کار شما به چه درد می خورد، می گوید من کاری ندارم که به چه درد می خورد، من دارم به علم ریاضی چیزی اضافه می کنم. ممکن است به درد بخورد، ممکن است هم نخورد. برای مثال همه می دانید مشتق اول و مشتق دوم چی هست، اما مشتق یک دوم را احتمالاً نمی شناسید. مشتق یک دوم ساخته شده، ولی هنوز برایش کاربردی ایجاد نشده که بیاورند در کتاب های درسی. این می شود پیشرفت ریاضی. نمی شود وقتی یکی دارد مشتق یک دوم را ابداع می کند بگوید این الان به چه کاری می آید.

منابع

مصاحبه علمی «ریاضی محض با ریاضی کاربردی تفاوت دارد؟» توسط هیئت تحریریه خبر پورتال یو سی (شما می توانید) با استناد به گزارش مجله دانستنیها، تدوین و نگارش شده است.