با دندان عقل چه کنیم؟

هر انسان بالغ، 32 دندان دارد که 4 عدد از آنها در انتهای قوس های دندانی می رویند. تاج این دندان ها در نوجوانی و تا سن 14 سالگی شکل می گیرد و پس از آن درون استخوان فک به رشد خود ادامه می دهد تا دربیاید.

به گزارش پورتال یو سی (شما می توانید)، در سنی که افراد معمولاً به بلوغ فکری می رسند، رشد این دندان ها کامل شده و به همین دلیل دندان عقل نامیده می شوند. در مورد ضرورت کشیدن دندان عقل، با دکتر هما ازغندی (متخصص دندان) گفتگو کرده ایم که شما می توانید در ادامه مطالعه نمایید.

ضرورت کشیدن دندان عقل، به شیوه رشد دندان عقل در دهان فرد بستگی دارد. اگر فک او متناسب با این دندان ها رشد نکند و برای آنها جایی باز نشود، مشکل ساز خواهند شد. هر چند برخلاف تصور اغلب مردم، همه دندان های عقل نیاز به کشیدن ندارند. اگر دندان عقل به خوبی رشد کرده و در جای خودش دربیاید، سودمند خواهد بود و در جویدن غذا، کمک می کند اما اگر جای کافی برای بیرون آمدن نداشته باشد یا به صورت کج رشد کند، مشکلاتی از جمله عفونت لثه، آسیب به دندان های مجاور، ایجاد کیست، درد و حتی برهم خوردن چینش دندان ها را به دنبال خواهد داشت.

چکاپ دوره ای دندان ها

دکتر ازغندی در خصوص بهترین زمان برای اولین چکاپ دندان عقل عنوان کرد: معمولاً دندان های عقل در سنین 18 تا 25 سالگی از لثه خارج می شوند، در برخی موارد ممکن است تا 27 سالگی هم طول بکشد. در صورتی که فرد چکاپ دوره ای دندان ها را رعایت کند، دیگر لازم نیست نگران دندان های عقل خود باشد، چرا که اگر در رابطه با دندان های عقل، مشکلی وجود داشته باشد، حتماً دندانپزشک به او خواهد گفت.

وی در ادامه عنوان کرد: در 20 تا 30 درصد موارد می توان از روی عکس رادیولوژی دندان ها وضعیت قرار گرفتن آنها در دهان را تشخیص داد. در واقع اغلب دندان های عقل به صورت کج رشد می کنند، بنابراین لازم است از دهان خارج شوند.

دندان عقل نهفته را هرچه زودتر بکشید.

وی سپس در پاسخ به این سوال که به چه دلیل لازم است هرچه زودتر دندان های عقل نهفته کشیده شوند، اظهار داشت: هرچه دندان عقل کوچکتر و جوانه آن نیز کمتر رشد کرده باشد، راحت تر می توان آن را از لثه خارج کرد، چرا که غشایی در اطراف آن وجود دارد که آن را از استخوان جدا کرده و در نتیجه راحت تر می توان آن را از دهان خارج کرد.

اما در سنین بالا این غشا از بین می رود و به همین دلیل خارج کردن دندان عقل از دهان دشوار می شود. با افزایش سن، ریشه های دندان قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان سخت تر شود.

التیام ضعیف تر دندان پس از کشیدن آن و پوسیدگی دندان های مجاور نیز مشکل بزرگی خواهد بود. همچنین احتمال فک جوش شدن دندان ها نیز در سنین بالا وجود دارد.

از این رو در سنین بالا، شکسته شدن استخوان فک هنگام جراحی دندان عقل شایع تر است. به همین دلیل متخصصان دندان همواره پیشنهاد می کنند که در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. چرا که باید مشخص شود دندان های عقل شما در چه وضعیتی هستند تا در صورت نیاز، هرچه سریع تر آنها را از دهان خارج کنید.

در ادامه دکتر ازغندی به عواقب عدم انجام جراحی دندان عقل اشاره کرد و ادامه داد: در صورتی که دندان عقل جراحی نشود و از دهان خارج نگردد، بسته به وضعیت قرار گرفتن دندان عقل در دهان، مشکلاتی ایجاد خواهد شد.

بهتر است دندان عقلی که کج رشد کرده و به ریشه دندان جلویی فشار وارد می کند از دهان خارج شود. خطرناک ترین وضعیت، مربوط به دندان های عقلی است که فقط مقدار کمی از آنها از لثه بیرون آمده، چرا که در محل خروج دندان، شکافی در لثه ایجاد شده که باعث می شود غذا و میکروب ها به راحتی وارد آن شده و عفونت ایجاد کنند و در نتیجه دردی غیر قابل تحمل پدید می آید.

در این حالت نمی توان دندان را به راحتی از دهان خارج کرد و با مصرف آنتی بیوتیک نیز درد بهبود پیدا نمی کند. اگر بخواهیم این دندان را خارج کنیم، به دلیل عفونتی که دارد مشکل ساز خواهد بود، بنابراین مجبور هستیم که دندان را با وجود عفونت و درد جراحی کنیم. از سوی دیگر احتمال دارد که اطراف دندان های عقل باقی مانده در فک، کیست های خطرناکی ایجاد شود؛ بنابراین بهتر است دندان عقل نهفته و دندان عقلی که فقط بخشی از آن از لثه خارج شده، هرچه زودتر جراحی شود.

مراقبت های پس از جراحی

دکتر ازغندی در مورد مراقبت های لازم پس از جراحی دندان عقل اظهار داشت: با توجه به نوع جراحی و شدت وخامت وضعیت دندان عقل، درد و التهاب پس از آن متفاوت بوده و به مراقبت های خاصی نیاز دارد.

اما بطور معمول، بین 3 تا 7 روز پس از جراحی، درد ادامه دارد و گاهی این درد با کبودی همراه است. در 24 ساعت اول پس از جراحی دندان عقل بهتر است کمپرس سرد بوسیله یک کیسه یخ انجام شود و از روز بعد در صورت ورم کردن محل جراحی، با یک حوله گرم روی صورت، کمپرس گرم انجام شود.

همچنین لازم است مراقبت تجمع خرده های غذا در محل جراحی باشید. تا 24 ساعت پس از جراحی نیز نباید غذاهای داغ بخورید و بهتر است غذاهای سرد مصرف کنید. معمولاً برای کنترل درد پس از جراحی، برای بیمار داروی ضد التهاب (مثل ایبوپروفن و…) تجویز می شود. در برخی موارد (وجود عفونت یا پوسیدگی دندان عقل) نیز با تشخیص پزشک، آنتی بیوتیک تجویز می گردد.

وی افزود در مواردی که درد با مصرف دارو کنترل نمی شود، با تشخیص پزشک از مسکن های تزریقی استفاده خواهد شد. یک هفته تا 10 روز پس از جراحی نیز بخیه ها کشیده می شوند. در هر صورت باید توجه داشت که همچون سایر اعمال جراحی، جراحی دندان عقل نیز بدون درد نیست و باید این واقعیت را قبول کرد و نباید انتظار داشت پس از جراحی، هیچ دردی ایجاد نشود؛ اما این درد و التهاب نهایتاً یک تا دو روز پس از جراحی دوام خواهد داشت.

مسئله دیگر این است که پس از جراحی، بیمار قادر به باز کردن دهان خود نیست و نمی تواند به راحتی غذا بخورد، در این صورت باید غذاهای میکس شده مصرف کند.

منابع

مصاحبه علمی «با دندان عقل چه کنیم؟» توسط هیئت تحریریه خبر پورتال یو سی (شما می توانید) با استناد به گزارش مجله سلام سلامت، تدوین و نگارش شده است.