ذرات زیراتمی چیست؟
ذرات زیراتمی از اتم ها کوچکتر هستند و سه نوع از آنها در اتم های اطراف ما وجود دارد: پروتون و نوترون که هسته یا مرکز اتم را می سازند و الکترون که بیرون از هسته قرار می گیرد.
اتم ها می توانند ذرات زیراتمی را بیرون دهند و این جریان، رادیواکتیویته نام دارد. ذرات زیراتمی نیز مخالف و ضد دارند که ضد ذره یا ضد ماده نامیده می شود. برای مثال جرم پوزیترون و الکترون مساوی، اما بار الکتریکی آنها مخالف است. اگر یک الکترون و یک پوزیترون به هم برخورد کنند، یکدیگر را نابود می کنند و ذرات دیگری را به وجود می آورند. این برخوردها و تصادم ها را می توان در شتاب دهنده ذره مشاهده کرد.
بطورکلی هر ذره بنیادی در عالم یک جفت دارد که همه مشخصات فیزیکی آن با ذره اصلی برابر است و فقط مقدار بار آن برعکس است. پوزیترون ذره سبکی که جفت یا زوج (یا ضد ماده) الکترون است. اختلاف آن با الکترون در علامت بار است و جرم آن به اندازه الکترون است. اولین نشانه های وجود پوزیترون در سال 1932 به کمک اتاقک ابر ویلسون بدست آمد.
فیزیکدانان اکنون عقیده دارند که پروتون و نوترون خود از ذرات دیگری به نام کوارک ساخته شده اند. کوارک ها آنقدر محکم به هم چسبیده اند که نمی توان آنها را از هم جدا کرد. ذرات زیراتمی همدیگر را جذب یا دفع می کنند. ذرات دیگری که به تازگی کشف شده اند، بوزون های اندازه گیری نامیده می شوند که گلوئون، فوتون و بوزون سه نوع از آنها هستند.
نوترینو یک ذره زیراتمی ویژه و غیر معمولی است که بار الکتریکی را حمل نمی کند و وزن آن نیز قابل اندازه گیری نیست. این ذره با سرعت نور و یا سرعتی نزدیک به آن حرکت می کند و می تواند از درون زمین عبور کند، بدون آنکه از شدت یا قدرتش کاسته شود. نوترینوها حاصل تلاشی هسته های اتمی ناپایدار هستند و از خورشید و ستاره های در حال انفجار به ما می رسند. دانشمندان، اولین بار در سال 1956 نوترینو را کشف کردند.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «ذرات زیراتمی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب Kingfisher Science Encyclopedia، تالیف Catherine Headlam ترجمه محمود سالک از نشر Kingfisher Books، منتشر شده در ۱۹۹۱ با شابک ۹۷۸۰۸۶۲۷۲۸۵۳۳ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
