کافور چگونه بدون آنکه به مایع تبدیل شود، از حالت جامد به گاز در می آید؟

معمولاً وقتی یک جسم جامد حرارت داده می شود، به حالت مایع در می آید و سپس با حرارت بیشتر، بخار می شود. وقتی تکه ای یخ را داخل ظرف می گذاریم، همین عمل رخ می دهد؛ یعنی به تدریج ذوب می شود و مدتی بعد، به حالت بخار در می آید. اما تعداد کمی از مواد جامد، بدون آنکه به مایع تبدیل شوند، در اثر حرارت مستقیماً به شکل بخار در می آیند.

کافور، کریستال ید و دی اکسید کربن جامد از جمله این مواد هستند. به این فرآیند، تصعید گفته می شود. آیا می دانید چرا چنین اتفاقی رخ می دهد؟

همانطور که می دانید تمامی مواد از اتم و مولکول ساخته شده اند. نیروی جاذبه میان این ذرات باعث می شود که آنها در کنار هم باقی بمانند. اگر از شدت این نیروی جاذبه کاسته شود، ذرات به راحتی از هم جدا می شوند. در یک تکه یخ نیروی جاذبه بین مولکول ها چندان قوی نیست. به همین دلیل مقدار کمی گرما موجب جدا شدن مولکول ها و تبدیل شدن یخ به آب می شود. با افزایش حرارت، جاذبه اندک میان مولکول های آب از بین می رود و آب به صورت بخار در می آید.

مولکول های کافور نیز دارای جاذبه بین مولکولی ضعیفی هستند. این جاذبه از جاذبه مولکولی میان مولکول های یخ هم کمتر است. به همین جهت کافور می تواند بدون تبدیل شدن به مایع، مستقیماً به حالت گاز در آید.

کافور دارای بوی بسیار تندی است. این نشان می دهد که مولکول های کافور حتی در دمای معمولی نیز از ماده جدا و در هوا پراکنده می شوند. کافور در دمای 179 درجه سانتیگراد ذوب می شود و به صورت مایع در می آید. اما بلافاصله پس از آنکه به شکل مایع در آمد، آتش می گیرد و شروع به سوختن می کند. برای بدست آوردن کافور مایع لازم است کافور بدون حضور اکسیژن حرارت داده شود. به این ترتیب کافور مایع نمی سوزد.

اگر کافور را در ظرفی آتش بزنید، می توانید تکه های کافور را که روی مایع بی رنگ شناور هستند و می سوزند مشاهده کنید. این مایع، کافور مایع است. از کافور برای تهیه سلولوئید و سایر مواد استفاده می شود.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «کافور چگونه بدون آنکه به مایع تبدیل شود، از حالت جامد به گاز در می آید؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر 1393 با شابک 978-964-307-221-6 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]