پیشگیری از سرطان معده با اصلاح سبک زندگی و تغذیه

به گزارش پورتال یو سی (شما می توانید)، سرطان معده در دنیا به عنوان چهارمین سرطان شایع و دومین عامل مرگ و میر به دلیل سرطان شناخته شده است. شیوع این سرطان در ایران بسیار بالاتر از میزان برآورد شده در سطح جهان است. شیوع این سرطان در ایران و کشورهای آسیای شرقی، در مردان بیشتر از زنان است.

در استان هایی مانند آذربایجان و استان های شمالی ایران، بالاترین میزان شیوع این نوع سرطان مشاهده شده است. در دهه های اخیر، شیوع این بیماری در کشورهای توسعه یافته ای مانند آمریکا در حال کاهش است. به نظر می رسد این کاهش ناشی از اصلاح سبک زندگی، بهبود وضعیت تغذیه در این کشور و کم شدن فاکتورهای خطر آن است.

از آنجایی که سرطان معده در ایران، شایع ترین سرطان در بین مردان و دومین سرطان شایع بعد از سرطان سینه در میان خانم ها محسوب می شود، با دکتر بهزاد آسنجرانی – فوق تخصص بیماری های خون و سرطان بزرگسالان – در زمینه راه های پیشگیری از سرطان معده مصاحبه کرده ایم که شما می توانید در ادامه مطالعه نمایید.

علل بروز سرطان معده

سلول های معده مانند تمام سلول های بدن با نظم کنترل شده ای در حال تقسیم و رشد هستند. در صورتی که رشد آن به هر دلیلی از کنترل خارج شود، فرد به سرطان معده مبتلا خواهد شد.

عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان معده می شود، شامل مجموعه ای از عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد. ژنتیک تنها در 5 تا 10 درصد از موارد بروز سرطان معده دخالت دارد، در حالی که عوامل محیطی نقش بسیار پُر رنگ تری در ابتلا به سرطان معده ایفا می کنند.

جهش ژنی به نام E-Cadherin می تواند باعث بروز انواع سرطان معده با زمینه ژنتیکی و خانوادگی شود. به افرادی که حامل این ژن هستند، ممکن است توصیه شود که در سنین پایین تر، نسبت به برداشتن پیشگیرانه معده اقدام کنند.

از جمله عوامل مستعد کننده سرطان معده، مصرف سیگار و نوشیدنی های الکلی است. مصرف مواد غذایی حاوی نیترات شامل غذاهای خشک شده، دودی، نمک سود شده، سوسیس، کالباس، غذاهای فرآوری شده و کنسروها برای مدت طولانی، خطر ابتلا به سرطان معده را تا حد زیادی افزایش می دهد.

شیوع سرطان معده در طبقات پایین جامعه به لحاظ اجتماعی و اقتصادی، نسبت به سایر افراد بالاتر است.

ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری، از جمله عوامل شناخته شده ای است که شانس ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد. میکروب هلیکوباکتر پیلوری با مکانیسم ایجاد التهاب مزمن در جدار معده و کاهش ترشح اسید می تواند زمینه ساز ایجاد سرطان در معده شود. بنابراین در برخی موارد درمان و ریشه کنی آن با تشخیص پزشک توصیه می شود. بویژه در افرادی که به زخم معده به همراه عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستند.

زخم های معده باید جدی گرفته شوند زیرا در طول زمان می تواند از یک زخم خوش خیم به سرطان معده تبدیل شوند؛ بنابراین درمان کامل آنها زیر نظر پزشک توصیه می شود. از سوی دیگر استفاده بلندمدت از داروهایی که منجر به کاهش اسید معده می شوند، ممکن است احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

علائم بالینی

متاسفانه سرطان معده در مراحل ابتدایی معمولاً بدون علامت است. با رشد بیشتر تومور، علائم آن می تواند به صورت یک درد مبهم در قسمت فوقانی، شکم، سوزش سر دل، سیری زودرس، تهوع و استفراغ، بی اشتهایی، کاهش وزن به شکل قابل توجه، گیر کردن غذا در معده و در موارد پیشرفته استفراغ خونی، دفع مدفوع خونی یا سیاه و یا ایجاد توده قابل لمس در شکم بروز کند.

تشخیص

بهترین راه برای تشخیص سرطان معده، انجام اندوسکوپی و نمونه برداری از معده می باشد. برخی روش های تصویربرداری نیز با حساسیت کمتر در تشخیص سرطان معده موثر هستند.

درمان

تنها شانس درمان سرطان معده این است که در مراحل اولیه، بیماری توسط پزشک تشخیص داده شود؛ به این ترتیب بیمار تحت عمل جراحی برداشتن تومور قرار خواهد گرفت. البته شیمی درمانی یا پرتو درمانی در ترکیب با جراحی، در درمان این سرطان نقش کمکی ایفا می کنند.

تنها در مواردی که سرطان معده در سایر اعضای بدن از جمله کبد، پرده صفاقی و تخمدان گسترش یافته باشد، شیمی درمانی تاثیرگذار خواهد بود که در واقع به عنوان درمان تسکینی و جهت افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می شود.

پیشگیری

رژیم غذایی پُر فیبر، استفاده از میوه ها، سبزیجات و ویتامین های A و C می تواند نقش پیشگیرانه ای در ابتلا به سرطان معده داشته باشد.

برای کاهش عوامل خطر محیطی، اصلاح سبک زندگی و تغذیه به بیماران توصیه می شود. علاوه بر مصرف غذاهای کم چرب، کم نمک، مصرف فست فودها و کنسروها و غذاهای بیرون مانده از یخچال را کاهش دهند و مصرف سیگار و نوشیدنی های الکلی را نیز متوقف کنند.

از سوی دیگر ریشه کنی میکروب هلیکوباکتر پیلوری و درمان بیمار مبتلا به این میکروب، تحت نظر پزشک متخصص گوارش، در پیشگیری از ابتلا به سرطان معده بسیار موثر است.

جدی گرفتن علائم هشدار مانند کاهش وزن، احساس سیری زودرس، وجود خون در مدفوع، کم خونی و مراجعه به پزشک برای تشخیص بیماری در مراحل اولیه بسیار ضروری می باشد. به علاوه استفاده طولانی مدت از داروهای زخم معده نیز باید بطور کامل تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.

منابع

مصاحبه علمی «پیشگیری از سرطان معده با اصلاح سبک زندگی و تغذیه» توسط هیئت تحریریه خبر پورتال یو سی (شما می توانید) با استناد به گزارش مجله سلام سلامت، تدوین و نگارش شده است.