کاربرد انرژی هسته ای در زندگی روزمره چیست؟

علوم و فناوری هسته ای به عنوان فناوری برتر (های تک)، تاثیر غیر قابل انکاری بر افزایش دانش بشری داشته و امروزه به عنوان یک عنصر اساسی و مبنای ضروری برای توسعه پایدار به شمار می رود. اگر استفاده نظامی انرژی هسته ای را کنار بگذاریم، کاربردهای صلح آمیز فراوانی برای این فناوری وجود دارد.

در طول نیم قرن گذشته و در پرتو تلاش های دانشمندان سراسر جهان، این فناوری نقش مهمی را در توسعه صنعت، کشاورزی، پزشکی و دیگر زمینه ها ایفا کرده است. علاوه بر تامین انرژی پاک، فناوری هسته ای کمک می کند تشخیص پزشکی بهبود یابد، بیماری های بشری درمان شود، تغذیه بشر افزایش یابد، از سلامت حیوانات اهلی مراقبت شود، منابع آبی توسعه یابند، حیوانات خطرناک نابود شوند، بهره وری کشاورزی بهبود یابد، کنترل کیفیت صنعتی تقویت شود، علم شناخت محیط زیست پیشرفت یابد و در یک کلام، رفاه و خوشبختی برای زندگی بشری به ارمغان آورده است.

در این مقاله شما می توانید با برخی از کاربردهای انرژی هسته ای آشنا شوید.

کاربرد انرژی هسته ای در صنایع غذایی و کشاورزی

امروزه انرژی هسته ای نقش انکارناپذیری در تامین امنیت غذایی جهان بر عهده دارد. جمعیت جهان به حدی افزایش یافته که فرآیندهای سنتی نگهداری مواد غذایی همچون انجماد یا کنسروسازی یا روش های نوین کشاورزی که تنها محدود به اصلاح روش های آبیاری یا تقویت خاک می شوند، دیگر به تنهایی نمی توانند پاسخگوی نیازهای مردم زمین باشند. کاربردهای انرژی هسته ای در این حوزه عبارتند از:

• اصلاح بذر گیاهانی مانند گندم، جو و برنج؛ جهت افزایش باردهی و همچنین مقاومت در برابر آفات
• تولید بذر و نهال گیاهان شورپسند با هدف پرورش و برداشت محصول در شرایط نامناسب
• کاهش میزان آلودگی میکروبی و افزایش زمان نگهداری محصولات غذایی
• کنترل و از بین بردن حشرات و آفات گیاهی
• اندازه گیری رطوبت خاک، میزان فرسایش و بهره وری جذب کود
• جلوگیری از جوانه زدن محصولات غذایی با اشعه گاما
• به تاخیر انداختن زمان رسیدن محصولات غذایی
• کیفیت سنجی مواد غذایی و تعیین مقدار عناصر سمی

کاربرد انرژی هسته ای در صنعت

مهم ترین نقش فناوری هسته ای در این حوزه، تولید چشمه های پرتوزا است که کاربردهای صنعتی مهمی دارد. اطلاعاتی که به کمک فناوری هسته ای در زمینه هایی نظیر مهندسی عمران، تجزیه و تحلیل مواد، کنترل فرآیند در کارخانه ها، اکتشاف نفت و مواد معدنی و بررسی خطوط نفت و گاز بدست می آید، با روش های دیگر قابل دستیابی نیستند. این استفاده های مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی روزمره ما تاثیر می گذارند. به عنوان مثال، دستگاه های اندازه گیری حاوی مواد پرتوزا برای موارد زیر استفاده می شوند:

• بررسی ارتفاع مایع هنگام پُر کردن بطری ها در کارخانجات
• آزمایش میزان رطوبت خاک برای ساختن جاده، چگالی سنجی آسفالت و بتن
• اندازه گیری ضخامت کاغذ و پلاستیک هنگام تولید
• آشکارسازهای دود
• علائم اضطراری در هواپیماهای مسافربری و ساختمان های عمومی
• بررسی صحت جوشکاری در لوله های نفت و گاز و همچنین تاسیسات فرآوری شیمیایی
• شناسایی منابع نفت و گاز
• کشف عناصر نایاب در معادن
• سنجش پرتویی میزان ساییدگی قطعات در حین کار و میزان خوردگی قطعات
• بررسی کوره های مذاب شیشه سازی جهت تعیین اشکالات آنها
• نشت یابی لوله های انتقال نفت

کاربرد انرژی هسته ای در پزشکی

مهم ترین کاربرد روزمره انرژی هسته ای مربوط به پزشکی است. شناخته شده ترین کاربرد آن نیز مربوط به عکس برداری با پرتو اشعه ایکس است که معمولاً برای بررسی استخوان های شکسته استفاده می شود، اما پزشکی هسته ای شاخه ای از تصویربرداری پزشکی، فیزیک پزشکی و پرتونگاری مولکولی است که از خواص هسته ای مواد (مثل رادیوایزوتوپ ها) برای تشخیص، مدیریت بیماری و درمان بیماری ها استفاده می کند. داروسازی هسته ای نیز به این شاخه از علم پزشکی کمک می کند. دیگر کاربردها عبارتند از:

• تهیه و تولید کیت های هورمونی
• تشخیص بیماری های تیروئید و درمان آنها
• تهیه و تولید رادیوداروی ید-131
• تهیه و تولید کیت های رایودارویی جهت مراکز پزشکی هسته ای
• کنترل کیفی رادیوداروهای خوراکی و تزریقی برای تشخیص و درمان بیماری ها
• تشخیص و پیگیری درمان سرطان پروستات
• تشخیص سرطان های کولون، پانکراس، روده کوچک و برخی سرطان های سینه
• شناخت محل تومورهای سرطانی و بررسی تومورهای مغزی، سینه و ناراحتی های ریوی
• تشخیص کم خونی ها یا سندروم اختلال در جذب ویتامین B12
• سترون سازی (استریلیزاسیون) لوازم پزشکی یکبار مصرف

کاربرد انرژی هسته ای در دامپزشکی

• پیشگیری، کنترل و تشخیص بیماری ها
• بهبود فرآیند تولید مثل و اصلاح نژاد دام در جهت بازدهی بیشتر
• بهداشت و ایمنی محصولات دامی و خوراک دام

منابع

مقاله علمی و آموزشی «کاربرد انرژی هسته ای در زندگی روزمره چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله محمود حاج زمان در مجله دانشمند، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.