منظور از آتروفی شدن عضلات چیست؟

آتروفی شدن عضلات فرآیندی سازگارانه است که در نتیجه کاهش فعالیت های سخت و یا فعالیت های قدرتی پدید می آید و باعث کاهش حجم بافت عضلانی در افراد ظاهراً سالم می شود. ممکن است موضعی باشد و روی گروه یا گروه های عضلانی خاصی تاثیر بگذارد.

آتروفی موضعی در وضعیت بی تحرکی اندام ها (دست ها یا پاها) در طول دوره بازیابی آسیب، بعد از ایجاد وقفه در فعالیت های مقاومتی منظم و توان فرسا در یک ناحیه عضلانی خاص و وضعیت هایی از این دست، رخ می دهد. همچنین می تواند به صورت کلی و در سرتاسر بدن نیز اتفاق بیفتد که در این صورت روی همه عضلات اثر می گذارد. این نوع آتروفی، در سنین پیری و توقف کامل برنامه تمرین مقاومتی عمومی و مواردی از این دست، رخ می دهد.

چهار علت متداول آتروفی عضلانی در افراد ظاهراً سالم عبارت است از: پا به سن گذاشتن، بی تحرکی دوره بازیابی آسیب، توقف تمرین مقاومتی و کاهش شدت تمرین مقاومتی.

هر کدام از این شرایط منجر به بروز میزان و درجات متفاوتی از آتروفی عضلانی می شود که در ادامه شما می توانید با عوامل آتروفی شدن عضلات آشنا شوید.

پا به سن گذاشتن

از چهار عامل اصلی ذکر شده، پا به سن گذاشتن تدریجی ترین میزان آتروفی را به همراه دارد، بویژه در مورد اشخاص ظاهراً سالم که در تمام طول عمرشان فعالیت سخت انجام داده اند. عوامل گوناگونی در ایجاد پیری دخالت دارند که با آتروفی عضلانی مرتبط هستند. کاهش سنتز هورمون، کاهش یکنواخت فعالیت شَدید و کند شدن عملکرد ساختارهای مجزای بین سلولی، برخی از این عوامل هستند.

بی تحرکی در دوره بازیابی آسیب

بکارگیری محدود عضلات و یا توقف کامل فعالیت هر بخش از عضلات در بلندمدت منجر به کاهش موضعی حجم بافت نرم می شود. بطورکلی تحت شرایط طبیعی بازیابی و فقدان بیماری و سن بالا، اجرای فعالیت شَدید اختصاصی منجر به بازسازی حجم بافت ها می شود.

توقف تمرین مقاومتی

انجام فعالیت شَدید عضلانی (تمرین مقاومتی) بطور منظم منجر به بزرگتر شدن اندازه بافت های عضلانی درگیر یا هایپرتروفی می شود. آتروفی و هایپرتروفی را می توان دو فرآیند متضاد دانست. آتروفی با تحلیل رفتن بافت بدون چربی به علت کاهش فعالیت مقاومتی اتفاق می افتد و هایپرتروفی بزرگتر شدن بافت بدون چربی در اثر افزایش فعالیت مقاومتی است.

هنگامی که یک برنامه مقاومتی شَدید و منظم متوقف می شود، آتروفی بافت های عضلانی تمرین دیده رخ می دهد. این آتروفی سازگار شونده تا جایی ادامه می یابد که حجم بافت بدون چربی به اندازه تقریبی خود در زمان قبل از شروع برنامه تمرینی برسد.

کاهش شدت تمرین مقاومتی

کم شدن شدت تمرین مقاومتی باعث کاهش حجم عضلات درگیر می شود؛ زیرا بافت عضلانی تنها با تمرین کافی و در صورتی که تمرین های قدرتی معینی بر بدن اعمال شده باشد، حفظ می شود. هنگامی که بار تمرینی کم شود، حجم عضلات کوچکتر خواهد شد. آتروفی مسبب کاهش حجم عضلانی بدنسازانی است که به مدت طولانی از تمرین شَدید کناره گیری می کنند یا در دوره ای از تمرین مرحله ای به سر می برند که در طول آن، بارهای اعمال شده پایین تر از حد بیشینه است و یا ست های تمرینی با دامنه های تکرار کمی بالاتر از حد معمول را اجرا می کنند.

این آتروفی ناشی از سازگاری معمولاً هنگامی متوقف می شود که حجم بافت بدون چربی به حجم تقریبی مورد نیاز برای انجام بارهای اعمال شده فعلی کاهش یابد.

این نوع آتروفی بعضی اوقات با کاتابولیسم و کانیبالیسم اشتباه گرفته می شود. کاتابولیسم مرحله ای از متابولیسم است که از طریق آن، بافت تجزیه می شود و برای تولید انرژی (هم در حین فعالیت شَدید و هم بعد از آن) به مصرف می رسد. در حالی که، آتروفی مستقیماً به آب رفتگی یا چروکیدگی ساختارهای مجزای بین سلولی و نیز کاهش مایع سارکوپلاسمی در غیاب فعالیتی با شدت کافی نسبت داده می شود.

به علاوه، کانیبالیسم در طول دوره های طولانی مدت محرومیت بیش از حد مواد کالریک و اجرای فعالیت شَدید مداوم رخ می دهد؛ بنابراین، کانیبالیسم می تواند نمونه شدیدی از کاتابولیسم مداوم به حساب آید. این عبارت ها به ساده ترین شکل بیان می کنند که آتروفی و کاتابولیسم یا کانیبالیسم، از این نظر که در ارتباط با فعالیت مقاومتی هستند، درست در مقابل یکدیگر قرار می گیرند. آتروفی در نتیجه بی تمرینی اتفاق می افتد، در حالی که کاتابولیسم و کانیبالیسم در اثر بیش تمرینی رخ می دهند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «منظور از آتروفی شدن عضلات چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب راهنمای تمرینات ورزشی، تهیه شده زیر نظر فدراسیون ملی مربیان حرفه ای آمریکا ترجمه رسول اسلامی و هادی باقری از انتشارات تیسا، منتشر شده در 1391 با شابک 6-17-6662-600-978 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.