ویژگی های فرهنگی مردم ژاپن

سرزمین خورشید تابان در واقع معنای لغوی ژاپن می باشد. کشوری تقریباً کوهستانی که تنها 7 درصد آن هموار و برای کشاورزی مناسب است؛ باران های بسیار و پشتکار و جدیت، ژاپنی ها را توانا ساخته است که بر حاصل زمین های خود تکیه کنند و همیشه ماهیگیری و سبزی های دریایی را نیز مکمل کشاورزی قرار دهند.

ژاپن از نظر معدنی فقیر است، اندکی آهن و نفت دارد، زغال سنگ آن کمیاب و نامرغوب است، تنها مس فراوان دارد. تنها برقی که از نیروی آب تولید می کند یکی از بزرگترین منابع طبیعی این کشور است. به دلیل کمبود خاک حتی در بستر رودخانه ها نیز برنج می کارند به این امید که قبل از جریان سیلاب بتوانند محصولی برداشت کنند. ژاپن کشور زمین لرزه است و گاهی روزانه 11 بار زلزله روی می دهد ولی آمار مرگ و میر ناشی از آن به دلیل ساختمان های بسیار مقاوم در آن بسیار پایین است.

در این مقاله شما می توانید بطور خلاصه با خصوصیات رفتاری مردم ژاپن و سبک زندگی شان آشنا شوید.

نژاد

انسان ژاپنی را باید از نژاد زرد دانست. در طول تاریخ حکومت ژاپن به شکل متمرکز و روحانی مدار و با سنت های قومی و تعلیم و تربیت متمرکز بوده است. تا پایان جنگ جهانی دوم امپراطور پسر «خورشید خدا» نامیده می شد.

کشوری مذهبی

ژاپن در ردیف مذهبی ترین کشورهای دنیا است. آنقدر سنتی و مذهبی هستند که تا روحانی نیاید و دعایش را نخواند، پی هیچ ساختمانی را نمی ریزند. برای ویروس های کامپیوتری نیز دعا ساخته اند. به علت کمی زمین، مردگان را می سوزانند. مردمی سازگار و قابل تطبیق با شرایط محیط هستند. خودکشی از وظایف و میراث سامورایی بوده است. در صورت شکست در تحصیل و… ممکن است خودکشی برایشان فرم به حساب آید.

ژاپنی ها همزمان با ایران، انقلاب مشروطه به پا کردند (دوره میکادو) و تغییرات مدرنیزم را پذیرفتند تا با برقراری حقوق مساوی، حق رای به خانم ها بدهند، دانشجو به اروپا فرستادند و اصلاحات اساسی انجام دادند (اصلاحات میجی).

تربیت کدبانو

تربیت گیشاهای ژاپنی یک سنت است (خانم هایی بوده اند که میهمانداری، ادبیات، ترانه و خانه داری را خوب یاد می گرفتند تا در میهمانی ها از میهمانان خوب پذیرایی کنند). اکنون این سنت کم رنگ شده است و بیشتر به عنوان جاذبه جهانگری مطرح است.

ارتباط غیر کلامی قوی

در فرهنگ ژاپنی ارتباط غیر کلامی بسیار کاربرد دارد. اگر یک ژاپنی بخواهد خبر مرگ دیگری را به کسی بدهد باید این کار را با خنده انجام دهد. ما در فرهنگ مان «هیس کردن» را برای ساکت کردن بکار می بریم و می توان گفت که عملی غیرمحترمانه است، ولی در ژاپن اینکار عملی محترمانه می باشد و تاکید را می رساند.

علاقه به تقلید مثبت

ژاپنی ها تجمل پرست و مصرف گرا نیستند. از ویژگی های اخلاقی و فرهنگی ژاپنی ها تقلید مثبت و دقت آنها است. جنبه های خوب فرهنگ ژاپنی تقلید مثبت و پرسشگری است.

کنجکاو اما با ادب

ژاپنی ها کنجکاو هستند، خیلی به خارجی ها با کنجکاوی نگاه می کنند. ژاپنی ها آنقدر کنجکاو هستند که ممکن است به شما خیره شوند اما به دیده تجسس نگاه نمی کنند. درباره مسائل شخصی افراد و برای سر درآوردن از کار کسی خیلی سوال می پرسند و این به دلیل روح کنجکاوی آنها است.

ژاپنی ها در کار و تجارت

در حین کار ممکن است رئیس خیلی زود عصبانی شود اما خیلی زود هم آرام می شود. خیلی مسئولیت پذیر هستند، اگر کاری به آنها ارجاع شود حتماً انجام می دهند. میانگین خوابشان کمتر از 5 ساعت است. به پیشینه خود و شرکت شان خیلی اهمیت می دهند. برای مثال در رستوران ها اگر مشکلی پیش بیاید صاحب رستوران می آید و از مشتری عذرخواهی می کند، سیستم اداری در ژاپن به صورت سلسله مراتبی است و رئیس مثل امپراطور قدرت دارد. با این وجود مدیریت ژاپنی، شورایی است. با هم شور می کنند و تصمیم واحد می گیرند. مثل سیستم آمریکایی رئیس و مرئوسی نیست. اما در حیطه مسئولیت ها در کار هم مداخله نمی کنند.

عادت دارند بابت هر منظوری هدیه بدهند یا بگیرند و مثل ما پول هدیه می دهند. هنگام تجارت ابتدا ارزیابی می کنند و بعد تصمیم گیری اصولی می گیرند. هیچ کاری را انجام نمی دهند مگر اینکه قبلاً کسی آن کار را انجام داده باشد. کالاهایشان را برای مشتری با اجناس رقبایشان مقایسه می کنند (بدون دروغ!).

هر 2 یا 3 سال یکبار کارکنان باید از بخشی به بخش دیگر بروند، تا کارمند بتواند در همه قسمت ها کارآموزی کند. هنگام استخدام توصیه را نمی پذیرند و مصاحبه می کنند. اگر قراردادی با ژاپنی ها می بندید ضامن تان باید یک فرد ژاپنی باشد.

اهمیت سفر و گردشگری

2 بار (سه تا یک هفته) در سال تعطیلی همگانی دارند و این مورد اجباری است یعنی به زور هم که شده باید به سفر بروند.

در تعطیلات به دیدار اهل قبور، میهمانی و جدیداً هم به سفرهای خارجی می روند. یکی از خصوصیات ژاپنی ها فرمانبری از قانون است. یعنی روح قانون فرمانبرداری را به وجود آورده است. دقت ژاپنی بسیار مهم است. به عنوان مثال گوشه برجسته اسکناس برای درک بهتر نابینایان طراحی و مشخص شده است.

روحانیون ژاپنی کاهنان (مذهب شینتو) احترام زیادی دارند. ژاپنی ها بسیار محتاط هستند. هنگام عزاداری به صاحب عزا پول می دهند. 4 بار در سال به قبرستان می روند. بندرت انگلیسی را خوب می دانند. اکثراً در زبان تبحری پیدا نمی کنند تا با آنها شروع به حرف زدن نکنی آنها شروع نمی کنند، آنطور که در مرحله اول فکر می کنید دوست ندارند با شما حرف بزنند.

تواضع را یک ارزش می دانند لذا به یکدیگر تعظیم می کنند. عادت دارند برای هر مناسبتی کارت پستال بفرستند. آنقدر عادت فرستادن کارت پستال در ژاپن قوی است که در خانه ها دو صندوق پستی دارند، یکی برای نامه ها و دیگری برای کارت پستال ها.

به مشتری خیلی اهمیت می دهند، مشتری گرایی از ویژگی های ژاپنی ها است. آنقدر به مشتری علاقه مند هستند که اگر کسی برای انجام معامله به آنجا برود همه گونه تفریحات برای او در نظر گرفته می شود. یک عبارت معروف دارند: «جناب مشتری جناب خدا است.»

در ژاپن، در کلاس های دبستان و دبیرستان سیاست و جنگ و مسائل عقیدتی تدریس نمی شود، اما در زندگی اجتماعی نقش مذهب بسیار پُر رنگ است و نظافت مدارس به عهده دانش آموزان است.

ضرب المثل های مهم ژاپنی:

• توان ماهیگیر وقت طوفان معلوم می شود.
• تلاش آسان تر از آن است که تصور می شود.
• پشتکار قدرت است.

ژاپن کشور جشن ها

ژاپنی ها مردمانی شاد هستند و نشان آن جشن های بسیاری است که در طول سال و به بهانه های مختلف برگزار می کنند، که مهم ترین آنها از این قرار است:

• مهم ترین رویداد در تقویم ژاپن آغاز سال نو (Shogatsu) است. در ژاپن سال نو در روز 31 دسامبر و هماهنگ با شروع سال نو در کشورهای غربی آغاز می شود. بنابر رسوم دیرینه در شب سال نو بزرگترها به بچه های کم سن و سال پول می دهند. همچنین با آغاز نیمه شب مردم اغلب نوعی رشته فرنگی به نام سوبا (Soba Noodles) می خورند و پس از آن امپراطور ژاپن با خواندن یک نیایش صبحگاهی سال نو را برای ملت تحویل می کند.
• از آخرین روز ماه آوریل تا ششم ماه می چهار مورد از مهم ترین فستیوال های ژاپن یکی پس از دیگری برگزار می شود. این دوره یک هفته ای که در ژاپن به هفته طلایی معروف شده از ایام اوج سفر در ژاپن است؛ چرا که عموم شهروندان ژاپنی در تدارک بازگشت به منزل و برگزار کردن مراسم ویژه این هفته در کنار خانواده هایشان هستند. هفته طلایی با گرامیداشت زادروز Hirohito امپراطور ژاپن در 29 آوریل آغاز می شود؛ پس از آن مراسم روز یادبود قانون اساسی در سوم می برگزار می شود؛ در روز چهارم می که روز سبز نامگذاری شده است، مردم بار دیگر برای تفریح به دامن طبیعت می روند؛ پنجم می نیز روز کودکان است که در آن والدین ژاپنی برای رشد و تندرستی و شادی فرزندان خود جشن می گیرند.
• در روز یادواره گذشتگان (Obion) مردم ژاپن برای شادی روح اجدادشان مراسم ویژه ای برگزار می کنند. اگرچه این مناسبت در تقویم ژاپن تعطیل رسمی نیست اما باز هم ژاپنی ها خیلی جدی به آن پایبند هستند. در این یادواره مردم از معابد و زیارتگاه ها بازدید می کنند، آتش بر می افروزند و بسیاری نیز بر دیوار خانه هایشان فانوس می آویزند. بنابر سنت های دیرینه، این روشنایی چراغ راه ارواح در مسیر سفرشان خواهد بود.
• هر سال در فصل بهار هنگامی که شکوفه های گیلاس صحنه های بی نظیری را در ژاپن خلق می کنند، این جشن با شهرت جهانی اش بر پا می شود. مردم از نقاط دور و نزدیک گرد هم می آیند و به تماشای جلوه های زیبای طبیعت می پردازند. جشنواره شکوفه های گیلاس (Hanami) هر سال از ماه مارس تا ماه مه ادامه می یابد. در طول این جشنواره ژاپنی ها دیداری تازه می کنند و به اتفاق اعضای خانواده یا دوستان خود برای گردش به دامن طبیعت می روند و با قدم زدن در زیر شکوفه های درختان از زیبایی بهار لذت می برند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «ویژگی های فرهنگی مردم ژاپن»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله حسین مهدیان با اقتباس از کتاب های شناخت روحیات ملل نوشته کامران توسلی و شناخت روحیات ملل نوشته اصغر حیدری، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.