کرم ابریشم چگونه ابریشم می بافد؟

دپارتمان آموزشبروزرسانی در: 2025/07/30

هزاران سال پیش، چینی‌ها به این راز پی برده بودند که می‌توانند از تارهای کرم مخصوصی که به صورت پیله در آمده است، ابریشم درست کنند. چینی‌ها خیلی تلاش کردند که این راز را حفظ کنند و حتی قانونی وضع کرده بودند که بر اساس آن، هرگاه کسی کرم ابریشم یا پیله‌ی آن را از چین بیرون می بُرد، سزایش مرگ بود.

اما امروزه صنعت ابریشم نه تنها در کشور چین بلکه در کشورهایی نظیر هندوستان، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا نیز رواج پیدا کرده است.

کرم ابریشم یک نوع بید کوچک است که دارای رنگ سفید مایل به خاکستری می‌باشد. بهترین نوع ابریشم از کرمی بدست می‌آید که از برگ‌های درخت توت سفید تغذیه کرده باشد.

نحوه تولید ابریشم

در اوایل فصل تابستان، هر کرم ماده‌ای در حدود پانصد عدد یا بیشتر تخم می‌گذارد. مردم این تخم‌ها را در میان نوارهای کاغذی یا پارچه‌ای نگهداری و تا فصل بهار سال بعد (یعنی زمانی که برگ درخت توت می‌روید) آنها را حفظ می‌کنند. سپس تخم‌ها را در دستگاهی شبیه به ماشین‌های جوجه‌کشی قرار می‌دهند تا اینکه کرم‌های ریز سیاه رنگی از درون تخم‌ها بیرون بیایند. این کرم‌ها به مدت شش هفته از برگ‌های ریز ریز شده‌ی درخت توت تغذیه می‌کنند و رفته رفته رشد می‌نمایند.

به محض اینکه کرم بتواند سر خود را از زمین بلند کند و به این سو و آن سو حرکت بدهد، دیگر قادر خواهد بود که پیله‌ی ابریشم را با تنیدن تارهایش درست کند. در این هنگام است که کرم ابریشم شروع به بافتن رشته‌هایی می‌کند که آنقدر ریز هستند ما نمی‌توانیم آنها را مشاهده کنیم.

کرم برای بافتن آن رشته‌ها از سوراخ‌هایی که در آرواره‌هایش وجود دارد، مایعی بیرون می‌ریزد و به این وسیله تارهای بسیار نازکی به دور بدن خود می‌تند. همانطوری که گفته شد، تارهای مزبور به اندازه‌ای باریک هستند که ما نمی‌توانیم آنها را ببینیم. وقتی کرم در حدود چهارصد تا هزار متر از این تارها را تنید، تازه یک پیله‌ی کوچک از آن بدست می‌آید. کرم‌های ابریشم، پیله را در ظرف مدت زمانی در حدود هفتاد و دو روز به دور بدن خویش ایجاد می‌کنند. در داخل پیله، شفیره‌ی چروک خورده‌ای نهفته است که پس از دوازده روز به صورت یک بید در می‌آید.

نخ ابریشم

در این مرحله، بید مورد بحث را باید از میان ببریم و برای انجام دادن این کار، باید پیله را حرارت دهیم. پیله را در آب گرم می‌گذارند تا اینکه بالاخره مایع چسبناکی که تارها را به یکدیگر چسبانده است، از بین برود.

معمولاً چند پیله را بر می‌دارند و سر تار هر کدام‌شان را بدست می‌آورند و آنگاه همه را با همدیگر به دور یک دوک می‌پیچند. به این ترتیب، یک کلاف از ابریشم خام بدست می‌آید. اگر تارهای ده یا دوازده پیله ابریشم را به شیوه‌ای که در بالا گفته شد کنار یکدیگر قرار بدهیم، می‌توانیم یک رشته نخ ابریشم بدست بیاوریم.

به همین جهت است که اگر از بازار یک کلاف ابریشم بخرید، مشاهده خواهید کرد که روی آن کلمه «دو رشته» یا «سه رشته» نوشته شده است. معنای این عبارت‌ها این است که نشان می‌دهد کلاف مورد نظر از چند رشته نخ ابریشم درست شده است.

امروزه نخ نایلونی رواج بسیاری پیدا کرده و در بسیاری از موارد هم جانشین نخ ابریشمی گردیده است. اما نخ ابریشم هنوز هم به خاطر زیبایی، لطافت و خواص طبیعی خود، همچنان مورد توجه قرار دارد و گران قیمت هم می‌باشد.