راز چرخش سر جغدها

هیئت تحریریه علمی یو سی2019/05/06بروزرسانی در: 2019/05/06

0 مطالعه: 3 دقیقه

اگر انسان بخواهد مثل جغد و با همان سرعت سرش را بچرخاند، لایه های شاهرگی سرش دچار پارگی خواهند شد و این مسئله هم بالطبع باعث لخته شدن خون در مغز و سر خواهد شد. از سوی دیگر این فشار می تواند منجر به شکستگی با صدای مهره های گردن هم شود.

در سال 2013 میلادی، محققی به نام فیلیپ گیلود (Philippe Gailloud) از مدرسه پزشکی دانشگاه جان هاپکینز تصمیم گرفت تا علت و چگونگی چرخش سر را در جغدها مورد مطالعه قرار دهد. این محقق در مصاحبه ای عنوان کرد: «برای اینکه بدانیم در زمان چرخش سر یک جغد چه اتفاقی می افتد، باید رگ های خونی سر جغد را در زمان چرخش مورد بررسی قرار دهیم. ما در تحقیقات خود به سر 12 جغد که بنا به دلایل طبیعی تلف شده بودند، مقداری رنگ تزریق کردیم و آنها را در زیر دستگاه سی تی اسکن قرار دادیم تا ببینیم که رنگ چگونه در رگ های خونی آنها جریان پیدا می کند. سپس سر جغدها را چرخاندیم تا ببینیم که چه تغییراتی در سر و رگ های خونی پدیدار می شود.»

گیلود می گوید که پس از این مرحله، یک ماده پلاستیک مانند را هم به رگ های جغدهای مرده تزریق و سپس آنها را کالبدگشایی کرده اند تا بتوانند ترسیم درستی از مسیرها و موقعیت رگ های خونی در بدن جغدها داشته باشند. نتایج این تحقیق از بسیاری جهات جالب و منحصر به فرد هستند.

محققان دریافتند که استخوان های گردن جغدها سوراخ هایی دارند که این سوراخ ها نسبت به حفره های استخوانی سر دیگر پرندگان و حتی انسان ها خیلی بزرگتر است. در مورد انسان ها، ابعاد این سوراخ ها تقریباً به اندازه قطر سرخرگ است در حالی که در جغدها ابعاد این سوراخ ها تقریباً 10 برابر اندازه سرخرگ است. تیم تحقیقاتی بر این باور است که این سوراخ ها، کیسه های هوا را در خود دارند و عملکردشان شبیه بالشتک است که کمک می کند وقتی جغد سرش را می گرداند، حرکت نرم تر و منعطف تر باشد.

جالب اینجا است که مشخص شده در دو مهره انتهایی گردن جغدها، هیچ سوراخی وجود ندارد که این امر باعث می شود در زمان چرخش ناگهانی گردن، مهره ها نقش کمکی داشته باشند. در حقیقت سوراخ های خیلی بزرگ و کمک دنده های انتهای گردن به خوبی توضیح می دهند که چرا مویرگ های گردن جغدها پاره نمی شوند.

یک نکته ای که همچنان جای سوال دارد این است که چطور در زمان چرخش گردن، جریان خون به مغز قطع نمی شود. به نظر می رسد، مویرگ های خونی دست کم برای مدتی که گردن چرخش ناگهانی و زیاد دارد، بلوکه می شوند اما چگونگی عملکرد فیزیکی بدن جغد در این زمان آنطور که باید مشخص نیست.

از سوی دیگر مشخص شده سرخرگ هایی که از طریق ستون مهره ها به سر جغد می رسند، هر قدر که به مغز نزدیک تر شوند، بزرگتر هم می شوند در حالی که مشابه این وضعیت در هیچ حیوان دیگری دیده نشده. ضمناً جالب است که سرخرگ ها هر قدر هم که از مغز و سر فاصله می گیرند، از نظر قطری کوچکتر می شوند. دانشمندان این فرضیه را مطرح کرده اند که این امر احتمالاً برای این است که در زمان چرخش ناگهانی سر جغد، مقدار مشخص و متنابهی خون باید در سر و ناحیه مغز باشد و با قطع شدن ناگهانی مسیر جریان مویرگ ها، به این صورت به مغز خون کافی می رسد.

بررسی ها نشان داده که ارتباطات بین مویرگ ها در ناحیه سر جغد خیلی زیاد است بطوریکه مسیر یک مویرگ می تواند بین جلو و پشت مغز باشد و چندین بار هم گردش کند. به این معنا که مغز در زمان لازم و بحرانی چرخش، مقدار کافی خون را در اختیار خواهد داشت.