آشنایی با تحلیل فاندامنتال

دو روش اساسی برای تحلیل شرکت ها در بازار سرمایه وجود دارد که عبارتند از تحلیل فاندامنتال (بنیادین) و تکنیکال (فنی).

تحلیل فاندامنتال به مراتب کارآمدتر از تحلیل تکنیکال است. به ویژه افرادی که دید بلندمدت دارند، باید تاکید ویژه بر روندهای بنیادین و تغییرات متغیرهای اساسی موثر بر سهم داشته باشند. اما واقعیت این است که تحلیل بنیادین مثل تحلیل فنی، روشمند نیست؛ ضمن اینکه وقت بیشتری هم می گیرد.

در این مقاله شما می توانید به کمک مثال هایی با تحلیل فاندامنتال آشنا شوید.

تحلیل فاندامنتال (بنیادین) را از کجا شروع کنیم؟

شما می توانید تحلیل بنیادین را از سطوح مختلف آغاز کنید؛ کلیت اقتصاد کشور و صنعت، گروه و شرکت. اینکه از کجا شروع کنید بستگی به شما و اطلاعات و تخصص فعلی تان دارد. اگر در جریان فضای خبری روز هستید و با سیاست های دولت و علم اقتصاد هم آشنا هستید می توانید از سطح کلان آغاز کنید.

1) تحلیل کلان؛ اقتصاد کشور و تصمیمات سیاستی، کدام گروه ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟

در نگاه کل به جزء؛ ابتدا با رصد وضعیت اقتصادی کشور، صنایعی که در آینده چشم انداز مثبتی دارند را بر می گزینید؛ این رصد شامل برنامه های مهم، تصمیمات دولت و مجلس، لایحه بودجه و… می شود. البته قطعاً لازم نیست همه موارد را با دقت رصد کنید چرا که در عمل ممکن هم نیست بلکه فقط کافی است شاخک هایتان را حساس کنید و یک برنامه شخصی منظم داشته باشید.

با اینکار، روندهای کلی اقتصاد و تحولات تاثیرگذار دست تان خواهد آمد. برای مثال ممکن است به نتایجی این چنینی برسید:

• روند افزایش دلار ممکن است در آینده برخی گروه های صادراتی مثل پتروشیمی، معدنی، فلزات و… را با بهبود سودآوری مواجه کند.
• رکود عمیق مسکن در گذشته در کنار سیاست های دولت برای رونق این بخش، ممکن است در یک بازه دو ساله به رشد گروه انبوه سازی منجر شود.
• تحولات منطقه ای و قراردادهای تجاری با کشورهای همسایه و توجه بیشتر بر ترانزیت، می تواند گروه حمل و نقل را تحت تاثیر قرار دهد.
• برنامه دولت برای تک نرخی کردن ارز برای برخی صنایع استفاده کننده از ارز مبادله ای مثل پتروشیمی پُر هزینه خواهد بود.
• برنامه دولت در لایحه جدیدش برای مدیریت واردات خودرو، ممکن است باعث افزایش حاشیه سود خودروسازها شود.
• تلاش ها برای خودکفایی در تولید قند و شکر، تاثیراتی مثبت بر گروه قندی خواهد گذاشت.
• کاهش درآمد سرانه و قدرت خرید مردم (بر اساس گزارش هزینه درآمد خانوار) به مرور باعث حذف هزینه های غیر ضروری از سبد طبقه متوسط خواهد شد؛ این موضوع ممکن است گروه های تولید محصولات لوکس یا ارائه دهندگان خدمات هتل و گردشگری و حمل و نقل را تحت تاثیر منفی قرار دهد.

2) تحلیل بخشی؛ در صنایع خوش آتیه، کدام گروه ها؟

در گام بعد باید وارد گروه های صنعت شوید و اثر تحولات کلان را بر هر گروه یا طبقه اجمالاً بررسی کنید. متاسفانه برخی فقط بر اساس یک تحلیل کلی، مثلاً اظهارات وزیر صنعت درباره حمایت از صنعت تایر، اقدام به خرید نمادهای تایرسازی می کنند و خیلی زود هم ضرر می کنند. واقعیت این است که مرحله قبل، یعنی تحلیل کلان قابل حذف است و می توانید از این مرحله یا حتی مرحله بعد (یعنی تحلیل شرکت) شروع کنید اما خرید صرفاً بر اساس تحلیل کلان اشتباه محض است. مثال های زیر این موضوع را شفاف تر می کند:

• اگرچه کاهش قدرت خرید مردم، بطورکلی وضعیت گروه گردشگری و حتی مسکن را تحت تاثیر منفی قرار داده است اما برخی هتل ها و شرکت های گردشگری، عمدتاً به خارجی ها سرویس می دهند لذا تحت تاثیر این موضوع قرار نمی گیرند.
• ممکن است در کل، گروه حمل و نقل چشم انداز مثبت داشته باشد اما حتماً باید گروه های حمل و نقل باری و مسافری و همچنین ریلی، دریایی، خدمات بندری و… را تفکیک کرد.
• تاثیر تغییرات تعرفه خودرو، بر گروه قطعه سازی (به خاطر رابطه مالی این شرکت ها با خودروسازها) چندان شفاف نیست. حتی بین تولید کنندگان خودرو، آنهایی بیشتر نفع می برند که اکنون محصولات شان رقبای خارجی بیشتری دارد.

3) مرحله حیاتی، تحلیل فاندامنتال شرکت

اما آخرین و حیاتی ترین مرحله تحلیل بنیادین مربوط به خودِ شرکت است؛ ممکن است یک شرکت به خاطر عملکرد داخلی خود، حتی با وجود اینکه هم گروهی هایش در وضعیتی فوق العاده قرار دارند، دچار کاهش سود شود یا اینکه برعکس یک شرکت خاص در صنعتی که شرایط خوبی ندارد؛ با رشد سود همراه شود. مثال های زیر را ببینید:

• شرکت با وجود کسب منفعت از افزایش نرخ دلار و همچنین سیاست های حمایتی دولت، به خاطر هزینه های مالی گذشته، درصد فزاینده ای از سود را بابت سود و جرائم تاخیر به بانک ها می دهد، لذا با کاهش سودآوری مواجه می شود.
• مدیریت ضعیف در پروژه های جدید یا خطوط تولیدی جدید، باعث اعمال زیان می شود.
• شرکتی خاص در گروهی که با کاهش شَدید تقاضا مواجه است به خاطر عملکرد مناسب در بازاریابی، با رشد سود مواجه می شود.

برای تحلیل شرکت ها ابزارهای متنوعی در اختیار دارید. از نسبت های مالی مهم مثل نسبت قیمت به درآمد، تاریخچه پیش بینی و تحقق سود، گزارش های فصلی و صورت های مالی، گزارش های ماهانه که میزان تولید و فروش را گزارش می دهد و… غافل نشوید.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «آشنایی با تحلیل فاندامنتال»، نتیجه ی نگارش جناب آقای حمیدرضا خداپرست (مولف کتاب کسب درآمد از بازار بورس ایران با 2200 تومان!) می باشد.