DNA چیست؟

دی ان آ (DNA) مخفف اسید دی اکسی ریبونوکلئیک (Deoxyribonucleic acid) مولکولی است که کروموزوم ها و ژن ها را می سازد. در هسته سلول وجود دارد و حاوی دستورالعمل های رمزی است که ویژگی ها را از یک نسل به نسل بعد انتقال می دهند و مولکول های لازم برای رشد و بزرگ شدن را می سازند.

DNA از دو رشته مارپیچ و تنیده درهم تشکیل شده است. اطلاعات ژنتیکی به شکل رمزی و در قالب چهار مولکول، درون رشته ها ذخیره شده اند. همانطور که می توان فقط با چند حرف، واژه ها یا کلمه های فراوانی را ساخت، دی ان آ نیز می تواند از چند بلوک ساختمانی، دستورالعمل های متفاوت و متعددی را بسازد. DNA می تواند از طریق دو نیم شدن، خود را تکثیر کند (همانند تقسیم سلولی). هر رشته قادر است رشته مفقود شده را از نو بسازد و دوباره مارپیچ دوتایی را تشکیل دهد.

هر مولکول DNA از 100 هزار تا 10 میلیون اتم ساخته شده است. اگر هنگام تولید مثل، DNA در نسخه برداری از ویژگی ها دچار اختلال و اشتباه شود (چه بر اثر حادثه و چه در نتیجه خرابی)، جهش ژنتیکی پدید می آید. جهش ها باعث تغییر کارکرد بعضی سلول ها می شوند و معمولاً زیان بار و مخرب هستند، اما این مزیت را نیز دارند که اساس تکامل به شمار می آیند.

کشف DNA

جیمز واتسون (James Watson) و فرانسیس کریک (Francis Crick) در سال 1953 میلادی ساختمان DNA را کشف کردند و دریافتند که این ماده انتقال دهنده اطلاعات ژنتیکی از یک نسل به نسل بعد است. آنان شکل مولکول را نمایش دادند و اجزای مختلف آن و چگونگی اتصال شان را شناسایی کردند. واتسون و کریک به دلیل همین مطالعات که علم ژنتیک را متحول ساخت، جایزه نوبل را بدست آوردند.

منابع

1. کتاب Kingfisher Science Encyclopedia. تالیف Catherine Headlam. ترجمه محمود سالک. نشر Kingfisher Books، سال 1991.