حس مالکیت از خردسالی در کودکان ایجاد می شود
حتماً تا به حال دیده اید بچه هایی را که حتی با اینکه از سن کودکی گذشته اند، باز دوست دارند عروسک یا اسباب بازی ای در کنار خود داشته باشند و گاهی حتی آنها را نیز با خود همه جا می برند و این وابستگی شَدید آنها، والدین شان را آزرده می کند. در این مورد باید گفت حس مالکیت از خردسالی ایجاد می شود. علت وابستگی انسان به دارایی هایش به دلیل پدیده ای است که در روانشناسی به آن «اثر موهبت» گفته می شود.
بر اساس این اثر، به محض تصاحب اشیاء به آن ارزشی بیشتر از ارزش واقعی آن می دهیم. وقتی به افراد حق انتخاب بین دو شئی را برای تصاحب یکی از آنها می دهیم، بعد از انتخاب اول و تصاحب یکی از دو شئی، اگر دوباره به او فرصت بدهیم که در انتخاب خود تجدیدنظر کند، معمولاً به دلیل تعلق خاطر به شئی ای که صاحب آن شده، علاقه ای به تعویض نشان نمی دهند. به این علت انسان معمولاً ارزش بیشتری به شئی تصاحب شده می دهد که می تواند به دلیل رابطه عاطفی افراد با اموال شان باشد؛ البته این مسئله از لحاظ فیزیولوژیکی هم بررسی و مشخص شده که وقتی افراد وسائل مرتبط با خود را مشاهده می کنند، فعالیت مغزی بیشتری را نسبت به مشاهده وسائل غیر مرتبط با خود دارند.
اگرچه احساس مالکیت از ابتدای کودکی وجود دارد، اما تربیت و فرهنگ نیز روی این موضوع اثر می گذارد؛ بطوریکه در جوامع بدوی، اثر موهبت مشاهده نمی شد و جامعه تساوی گرا بوده است. با علم به تاثیر تربیت و محیط در احساس مالکیت افراد می توان به دلایل وابستگی های بیمارگونه و غیر طبیعی به اشیاء پرداخت.
در این مقاله شما می توانید با وابستگی در کودکان آشنا شوید.
وابستگی به اشیاء در کودکان
این وابستگی به صورت وابستگی به اسباب بازی هایشان و خصوصاً به عروسک هایشان نمود پیدا می کند. اگر وابستگی کودک به عروسک در دوران پیش از دبستان خیلی شَدید نباشد، می تواند طبیعی ارزیابی شود؛ اما نگرانی مربوط به زمانی است که کودک وارد دوران دبستان می شود و حتی گاهی افرادی با وابستگی زیاد به عروسک هایشان را در نوجوانی مشاهده می کنیم که غیر طبیعی بودنش واضح است.
دلایل مختلفی می تواند زمینه ساز وابستگی های بیمارگونه به اشیاء باشند که اینجا یکی از دلایل را بررسی می کنیم.
دلایل وابستگی
رشد و تربیت کودک در زمینه های متعددی انجام می شود. یکی از زمینه های رشدی کودک، رشد روابط انسانی است. در هر دوره سنی، رفتار خاصی را از کودک انتظار داریم. مثلاً در یک تا دو سالگی، کودک کاملاً به مادر چسبیده است و جدایی از مادر به کودک اضطراب وارد می کند. به مرور و با روند رشد طبیعی، این چسبندگی کمتر شده و کودک وارد مرحله عادت به حضور والدین می شود و می تواند درک کند که موجودی جدا از والدینش است و کم کم با اسباب بازی ها و عروسک هایش ارتباط می گیرد که این ارتباط می تواند به رشد عاطفی کودک و پذیرش مسئولیت ها در او کمک شایانی کند.
تا حدود یک سالگی، توجه بیشتر کودک به اسباب بازی نسبت به همبازی هایش طبیعی است و در این سن، کودک به بازی با عروسک یا هر اسباب بازی دیگری، علاقه نشان می دهد. در حدود دو سالگی، از کودک انتظار داریم که به همبازی اش علاقه نشان بدهد و از حضور همبازی، بیشتر از اسباب بازی لذت ببرد. هر چند در این سن، کودک تنها می تواند با یک همبازی ارتباط بگیرد و هنوز آماده بازی گروهی نیست. در حدود سه سالگی، کودکان می توانند بازی با بیش از یک همبازی را آغاز کنند. با ورود به دبستان، کودکان وارد بازی های گروهی می شوند و قوانین و قواعد بازی ها را می پذیرند و کم کم از عروسک ها و اسباب بازی هایشان فاصله می گیرند. در این مرحله، کودکان در مرحله وابستگی به خانواده قرار دارند و در حال تلاش برای رسیدن به مرحله استقلال که تکلیف دوران نوجوانی است، هستند.
اما اگر کودکان در مسیر رشد ارتباطی مناسب قرار نگرفته باشند، نمی توانند با همسالان شان ارتباط مناسب برقرار کرده و پذیرای قوانین و قواعد بازی نیستند و امکان دارد که به صورت واپس روی روانی، علاقه شَدیدی به عروسک شان نشان دهند؛ زیرا در ارتباط با موجودی بی جان و بی اراده، خودشان تمام قوانین بازی را تعیین می کنند و نیازی به رعایت قانون جمعی ندارند. این مسئله در کودکانی که به درستی به نیاز اصلی پذیرش محدودیت هایشان توجه نشده، بیشتر مشاهده می شود. این موضوع حتی می تواند نشانی از اضطراب شَدید کودک باشد که در حالت شدیدتر زمینه اختلال وسواس را در کودکان ایجاد می کند.
تعلق پذیری کودک به گروه
برای کمک به کودکان برای رسیدن به تعلق پذیری به گروه های جمعی در دوره دبستان، عوامل زیر تاثیرگذار هستند:
- موفقیت تحصیلی که سبب افزایش اعتماد به نفس کودک می شود.
- آموزش مهارت دوست یابی و ارتباط مناسب با همسالان
- شرکت دادن کودک در کلاس های گروهی مانند کلاس های ورزشی
- شرکت در فعالیت های اجتماعی
در پایان فراموش نکنید که حس علاقه مندی افراد به دارایی هایشان و حتی به عروسک های دوران کودکی شان با توجه به اثر موهبت که در مقدمه به آن اشاره شد، کاملاً طبیعی است؛ اما وقتی شدت بیشتری پیدا کرد و از حالت طبیعی خارج شد، نگران کننده است و نیاز به مداخله تخصصی دارد.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «حس مالکیت از خردسالی در کودکان ایجاد می شود»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله گلفر حسینی در مجله موفقیت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
