چرا دو سیستم عصبی در بدن انسان وجود دارد؟

سیستم عصبی انسان مانند شبکه ای است که از مغز شروع می شود و با تمام بخش های بدن در ارتباط است. مرکز این سیستم، مغز است. مغز پیام های عصبی را توسط رشته های عصبی می فرستد و سبب حرکت، خنده، خوردن و یا سایر رفتارهای انسانی می شود.

اعصاب همچنین پیام ها را به مغز می رساند. توسط بخش خاصی از سیستم عصبی، مغز از کلیه رویدادهای بدن مطلع می گردد. خط ارتباطی اصلی که بدن و مغز را به هم مرتبط می سازد، نخاع نام دارد که درون ستون فقرات قرار گرفته و در حقیقت گروهی از اعصاب است که در کنار هم قرار گرفته اند، مانند چند رشته سیم که تشکیل کابل را می دهند. هر رشته شامل دو بخش است: پشتی و شکمی (جلویی) و یا حسی و حرکتی.

رشته پشتی، مرکزی است که پیام ها را به سر نخاع و از آنجا به مغز می رساند و رشته شکمی پیام های مغز را به قسمت های مختلف بدن می رساند.

رشته های پشتی کنترل کننده احساسات و رشته های شکمی کنترل کننده افعال می باشند. وقتی شخصی ما را لمس می کند، احساس ما از طریق رشته های پشتی منتقل می شود. چنانچه حرکت کنیم، تحریک از طریق شبکه شکمی به مغز می رود. این سیستم عصبی را سیستم اعصاب مغزی نخاعی می نامند که بر کلیه اعمال ارادی ما نظارت داشته و به محرک های خارجی پاسخ می دهند.

بدون این سیستم عصبی، هیچگونه تفکر، عمل و احساسی وجود نخواهد داشت. ولی همانطور که می دانید، بدن دارای فعالیت غیر ارادی نیز هست. اندام های حیاتی، دارای وظایف معینی هستند که بدون دخالت ما صورت می پذیرند. به عنوان مثال، هضم و تنفس بطور خودبخود و مستقل صورت می گیرند. فعالیت های قلب نیز بطور خودکار است.

این اعمال غیر ارادی و بسیاری دیگر، توسط سیستم عصبی دیگری به نام سیستم عصبی خودکار، اداره می شود که هر چند به تحریکات سیستم عصبی مغزی – نخاعی پاسخ می دهد، اما تحت کنترل آن نیست و دارای شبکه ای مجزا است که بدون آن زندگی مختل خواهد شد. بنابراین برای زنده ماندن و ادامه فعالیت، به هر دو دستگاه عصبی نیازمندیم.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. سال 1391.