برندگان نوبل فیزیک 2019 چه دستاوردهایی داشتند؟
جیمز پیبلز (Jim Peebles) کیهان شناس به همراه مایکل میر (Michel Mayor) و دیدیر کوئلز (Didier Queloz) اخترشناس برای اکتشافات شان درباره تکامل کیهان و کشف نخستین سیاره فراخورشیدی که به دور یک ستاره خورشیدگون می گردد، به صورت مشترک برنده جایزه نوبل فیزیک 2019 شدند.
در این مقاله شما می توانید با این دستاورد بیشتر آشنا شوید.
در سال 1995 میر در دانشگاه ژنو سوئیس و دانشجوی آن زمانش کوئلز برای اولین بار سیاره ای را کشف کردند که بر مدار یک ستاره گردش می کرد که به یکی از پُر بحث ترین رشته های نجوم تبدیل شد. آنها این سیاره خارج از منظومه شمسی را از راه کشش گرانشی ضعیفش دور ستاره اش کشف کردند. تکنیکی که اکنون برای مطالعه برخی از چهار هزار سیاره خارج از منظومه شمسی که تاکنون کشف شده اند، بکار گرفته می شود.
اخترشناسانی مانند گیلیم آنگلادا اسکودو از موسسه فضایی CISC در بارسلون اسپانیا درباره اهمیت کار این دو اخترشناس می گویند: «کشف میر و کوئلز علوم جدید سیارات فراخورشیدی را آغاز کرد.»
کاوشگران فضایی پیشتر سیاره هایی فراخورشیدی که دور ستاره های مرده گردش می کردند را کشف کرده بودند، اما تا آن زمان هرگز سیاره ای که به دور ستاره ای مانند خورشید خودمان بچرخد، نیافته بودند. این کشف جامعه اخترشناسی را شگفت زده کرد. سیاره ای که آنها کشف کردند و نام آن را پگاسی 51 بی (51Pegasi b) گذاشتند، یک سیاره عظیم گازی است.
پیبلز هم کسی است که در دانشگاه پرینستون در نیوجرسی چهارچوب نظری را توسعه داده که به گفته کمیته نوبل «به فهم مدرن ما از تاریخ کیهان از زمان بیگ بنگ تا به امروز شکل می دهد». او به ایجاد مبانی تئوریک فهم تابش پس زمینه کیهانی (CMB)، تابش بعد از انفجار بزرگ و به استقرار الگوی استاندارد تکامل کیهان کمک کرده است. در این مدل ماده مرموزی که به ماده تاریک معروف شده است، نقش اساسی در ساخت ساختارهای بزرگ کیهانی مانند کهکشان ها و خوشه های کهکشانی بازی می کند. نظریه های پیبلز به کیهان شناسان کمک کرده تا چیزهای بیشتری درباره CMB و آغاز جهان بفهمند.
ماتس لارسون فیزیکدان مولکولی در دانشگاه استکهلم و عضو کمیته نوبل سال 2019 می گوید اگر اکتشاف های تئوریک جیمز پیبلز نبود اندازه گیری بسیار دقیق تابش های کیهانی که در 20 سال گذشته انجام شده، هیچ چیزی به ما نمی فهماند.
میر و کوئلز که هر دو سوئیسی هستند و در سال های 1942 و 1966 به دنیا آمده اند، نیمی از جایزه نقدی یعنی 9 میلیون کرون سوئدی (معادل 910 هزار دلار) دریافت کردند. پیبلز هم که در سال 1935 در کانادا به دنیا آمده، نیم دیگر جایزه را دریافت کرد.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «برندگان نوبل فیزیک 2019 چه دستاوردهایی داشتند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا گزارش مجله دانشمند، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
