ماهواره ارتباطی (مخابراتی) چیست؟

در زمان های گذشته فرستادن پیام به نقاط دوردست کاری بسیار سخت و دشوار بود. ولی امروزه با استفاده از تلفن، رادیو، تلویزیون، مطبوعات، اینترنت و… این کار به راحتی صورت می گیرد. به علاوه به کمک ماهواره های ارتباطی امکان فرستادن پیام های تلفنی، رادیویی، تلکس، فکس و علائم تلویزیونی به سراسر نقاط جهان میسر شده است.

ماهواره یا قمر مصنوعی وسیله ای ساخت بشر است که در مداری دور زمین می چرخد. ماهواره ها به کمک موشک به مدارهای تعیین شده در اطراف زمین پرتاب می شوند و در ارتفاع حدود 36 هزار کیلومتری قرار می گیرند. آنها دقیقاً هر 24 ساعت یکبار به دور زمین می چرخند؛ به همین دلیل از روی زمین چنین به نظر می آید که در نقطه ای ثابت در آسمان قرار دارند.

ماهواره ها به شکل ها و اندازه های مختلفی ساخته می شوند. آنها معمولاً از سلول های خورشیدی برای تبدیل انرژی خورشید به الکتریسیته استفاده می کنند. این الکتریسیته برای به کار انداختن دستگاه ها و تجهیزات ماهواره مورد استفاده قرار می گیرد.

ماهواره ارتباطی (مخابراتی) علائمی را که از نقطه ای روی زمین ارسال می شوند، می گیرند و پس از تقویت به یک ایستگاه زمینی در آن سوی کره زمین می فرستند. این ماهواره ها کانال های مختلفی برای علائم رادیویی، تلویزیونی و تلفنی دارند. علام، نخست به صورت امواجی با فرکانس بالا به ماهواره ارسال می شوند. آنتنی که روی ماهواره نصب شده است، آنها را دریافت می کند. این علائم پس از تقویت توسط یک فرستنده ارسال می شوند و ایستگاه زمینی آنها را دریافت می کند. به این ترتیب علائم هزاران کیلومتر را می پیمایند و در نهایت به محل مورد نظر می رسند. فرستادن یک پیام با سایر روش های متداول به کیلومترها کابل کشی نیاز دارد. امروزه برقراری ارتباط تلفنی با سایر کشورها نیز توسط ماهواره امکان پذیر است.

اکو 1 و 2 (Echo) اولین ماهواره های ارتباطی بودند که در سال 1960 میلادی توسط ایالات متحده آمریکا به فضا فرستاده شدند. البته علائمی که این ماهواره ها به زمین ارسال می کردند، بسیار ضعیف بودند.

تل استار (Telstar) نخستین ماهواره ارتباطی بود که تصاویر زنده تلویزیونی را به مدت 158 دقیقه پخش کرد. این ماهواره در سال 1962 میلادی شروع به کار کرد. از آن زمان به بعد ماهواره های بسیاری توسط کشورهایی نظیر ایالات متحده آمریکا، چین، فرانسه، ژاپن، انگلیس، کانادا و هندوستان به مدار زمین پرتاب شدند.

ماهواره ها کاربردهای مختلفی دارند. برخی از ماهواره ها فقط برای مقاصد نظامی بکار می روند. برخی نیز برای مقاصد جاسوسی مورد استفاده قرار می گیرند. ماهواره های هواشناسی به پیش بینی وضع هوا کمک می کنند و شرایط سطح زمین و اتمسفر آن را مورد بررسی قرار می دهند. بعضی از ماهواره ها به سلاح های پُر قدرتی نظیر لیزر مجهز هستند.

ماهواره های ارتباطی امکان ارسال خبر و وقایع مختلف را به صورت زنده و مستقیم به تمام نقاط جهان میسر کرده اند. ماهواره ها همچنین نقش مهمی در مطالعات و پژوهش های فضایی ایفا می کنند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «ماهواره ارتباطی (مخابراتی) چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.