چرا خورشید هنگام طلوع و غروب بزرگتر به نظر می رسد؟

می دانیم که خورشید بسیار بزرگتر از زمین است؛ ولی به دلیل فاصله بسیاری زیادی که از سیاره ما دارد، بسیار کوچک به نظر می رسد. فاصله خورشید تا زمین حدود 150 میلیون کیلومتر است. وقتی خورشید در وسط آسمان است، فاصله آن تا زمین شش هزار کیلومتر کمتر از هنگام طلوع و غروب است. این فاصله با قطره زمین برابر است.

در مقایسه با فاصله 150 میلیون کیلومتری خورشید تا زمین، شش هزار کیلومتر مسافت زیادی محسوب نمی شود و در اندازه قرص خورشید تفاوتی ایجاد نمی کند؛ بنابراین می توان این فاصله را نادیده گرفت. ولی حتی اگر این فاصله می توانست تفاوتی در اندازه خورشید ایجاد کند، ما باید خورشید را هنگام ظهر بزرگتر از هنگام طلوع و یا غروب می دیدیم. آیا می دانید چرا دقیقاً عکس این حالت رخ می دهد؟

خطای چشم باعث می شود که قرص خورشید هنگام صبح و عصر بزرگتر به نظر آید. اگر به هنگام صبح، ظهر و عصر تصاویری از خورشید تهیه کنیم، خواهیم دید که اندازه خورشید در تمام این تصاویر یکسان است. خطای چشم در مورد قرص ماه نیز روی می دهد و به همین دلیل است که کره ماه هنگام طلوع بزرگتر به نظر می رسد.

خطای چشم به این دلیل رخ می دهد که هنگام طلوع و غروب، اندازه خورشید را با اشیای روی زمین مقایسه می کنیم. هنگامی که درخت و یا ساختمانی را کنار قرص خورشید می بینیم، خورشید بزرگتر به نظر می رسد. هنگام ظهر، زمانی که خورشید بالای سرمان است، نمی توانیم اندازه آن را با چیزی مقایسه کنیم. به عبارت دیگر می توان گفت که خورشید هنگام طلوع و غروب فقط به دلیل خطای حسی بزرگتر دیده می شود. در واقع اندازه خورشید همواره یکسان است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چرا خورشید هنگام طلوع و غروب بزرگتر به نظر می رسد؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.