هفت گام برای دوری از خطر کودک آزاری
کودک آزاری عبارت است از آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک؛ که می توان آن را به 5 گروه تقسیم کرد:
- اولین نوع آن، کودک آزاری جسمی است. این نوع از کودک آزاری عبارت است از حمله فیزیکی به کودک شامل شلاق زدن، کوبیدن کودک به دیوار، سوزاندن او با آب جوش یا سیگار و آزارهای جسمی دیگر.
- نوع دوم، کودک آزاری جنسی است. استفاده از هر گونه رفتار روشن جنسی، تجاوز و هر گونه بهره برداری جنسی از کودکان.
- سومین نوع کودک آزاری عبارت است از کودک آزاری عاطفی و روانی و عبارت است از هر گونه رفتار نامناسب که بر عملکرد رفتاری و شناختی و عاطفی کودک تاثیر منفی داشته باشد. مثل آزارهای کلامی و غیر کلامی، تحقیر و سرزنش، تهدید و حتی تمسخر.
- نوع چهارم کودک آزاری اقتصادی است یعنی کودک به انجام کارهای سنگین و طاقت فرسا وادار شود.
- نوع پنجم موسوم به کودک آزاری غفلتی است. به این صورت که هر گونه نادیده گرفتن کودک، بی توجهی و مراقبت نکردن از کودک در این گروه جای می گیرد.
روانشناسان معتقد هستند که ارائه آموزش های لازم به کودکان از سوی والدین بسیار مفید و ضروری است. مرکز سلامت جهانی کودک، هفت گام را برای جلوگیری از وقوع کودک آزاری جنسی مطرح کرده است. هفت گامی که هم والدین و هم کودکان باید در نظر داشته باشند. در این مقاله شما می توانید با این 7 گام آشنا شوید.
گام اول
خانواده ها باید اطلاعات و درک صحیحی داشته باشند در مورد وجود خطراتی که از نظر آزار جنسی فرزندان شان را تهدید می کند. متاسفانه آمار و ارقام نشان می دهد که در حدود 90 درصد موارد، کودک و خانواده ها شخص آزار دهنده را می شناختند و به او اطمینان داشتند و در واقع قربانی همین اعتماد خود شده اند.
پدوفیل ها اغلب اوقات افراد آشنا هستند. در نتیجه هیچگاه کودک تان را با بزرگتر از خودش (حتی افراد نزدیک و خویشاوند) تنها رها نکنید. در ایالات متحده، حدود 50 درصد از مردانی که به دلیل پدوفیلی دستگیر شده اند متاهل هستند و بچه هم دارند. پس به هیچ عنوان تنها به این دلیل که فردی خود پدر یا مادر است، او را به عنوان شخص قابل اعتماد نگاه نکنید و او را با کودک تان تنها نگذارید. یادتان باشد کودکان در اغلب موارد هیچگاه متجاوز را رسوا نمی کنند و این خود سبب آسیب بیشتر جسمانی و روانی برای آنها است.
بر اساس گزارش سازمان ملل از هر 8 کودک مورد تجاوز تنها یک مورد آزار جنسی اش را گزارش می کند.
گام دوم
به حداقل رساندن موقعیت هایی که به احتمال سوء رفتار و بروز آزار جنسی می انجامد. پدوفیل ها اغلب خدمات خود را به تیم های ورزشی، مدارس یا سازمان های در ارتباط با کودکان ارائه می کنند. آنها اغلب مهارت های بین فردی خوبی با بچه ها دارند و به راحتی اعتماد کودکان را بدست می آورند. خانواده ها باید در به حداقل رساندن این شرایط تلاش کنند و اگر مجبور هستند کودک شان را برای شرکت در کلاس های موسیقی، ورزشی و… با مربی تنها بگذارند، ابتدا از صلاحیت اخلاقی او مطمئن شوند. خانواده ها می توانند به صورت سر زده به کلاس های آموزشی فرزندان خود وارد شوند و ارزیابی کاملی از ماجرا بدست آورند.
گام سوم
سومین گام مربوط به آشنایی با خلق و خوی کودک خود و ایجاد ارتباط صمیمی بین والدین و فرزندان است. اگر متوجه شُدید کودک شما خلق آشفته ای دارد با او صحبت کنید و حتماً دلیل را از او جویا شوید. والدین باید سد سکوت را بشکنند و تا حدی روابط شان را با فرزندان شان صمیمی کنند که آنها از بیان حقیقت به والدین واهمه نداشته باشند و این حاصل نمی شود جزء در یک فضای راحت و صمیمی بین کودک و والدین. والدین باید به کودکان آموزش دهند که درباره ترس و اتفاق هایی که برایشان افتاده صحبت کنند.
نکته بسیار مهمی که در این میان وجود دارد این است که وقتی کودکی ماجرای آزار دیدن را افشاء می کند چه میزان حمایتی از طرف والدین خود دریافت می کند. معمولاً کودکانی که بعد از سوء استفاده جنسی در مرکز بحران خانواده قرار می گیرند و از طرف آنها مواخذه می شوند بیشتر از کودکانی که تحت حمایت و مراقبت قرار می گیرند، عذاب می کشند و آسیب می بینند.
گام چهارم
آگاهی والدین از علائم مربوط به آزار جنسی کودکان و آنها را به عنوان هشدار و زنگ خطر بشناسند. نشانه های جسمی عبارتند از برافروختگی چهره، عفونت های ادراری، سردردهای مداوم، معده درد، دل درد، خارش و التهاب در ناحیه آلت تناسلی. علائم روحی، روانی و رفتاری نیز مانند ترس های شَدید، کابوس شبانه، گوشه گیری و افسردگی، تحریک پذیری بالا و گوش به زنگی، خشم های غیر قابل توجیه و سرکشی باید مورد توجه قرار گیرد. به دلیل ترس و یا شَدید بودن آزار ممکن است هیچکدام از این علائم به وضوح بروز نکند.
گام پنجم
اگر والدین در جریان آزار دیدن جنسی فرزندشان قرار گرفتند در وهله اول نباید واکنش شَدیدی در مورد این مشکل و در مورد کودک شان نشان دهند. همانطور که وقتی برای کودکی مشکلی جسمی مثل شکستن دست و پا رخ می دهد و پزشکان از آنها درخواست می کنند که خونسردی خود را حفظ کنند، در زمان بروز این نوع اتفاقات، هر چند که بسیار تلخ و ناگوار است اما پدر و مادرها باید خونسردی خود را حفظ کنند و با کودکی که مورد آزار جنسی قرار گرفته است رفتار خوب و مناسبی داشته باشند.
در چنین شرایطی کودک قطعاً تبدیل به نقطه کانونی بحران پیش آمده در خانواده خواهد شد و نباید فشار روحی بیشتری به او تحمیل کرد که خارج از ظرفیت و توان او باشد.
والدین توجه داشته باشند حتی المقدور بعد از ماجرای کودک آزاری فرزندشان برای پیگیری قضایی ماجرا تا حد امکان فرزند خود را به دادگاه و مراجع نظامی و قضایی نبرید چرا که حضور کودک در این مکان ها اضطراب او را بیشتر خواهد کرد و نکته بعدی اینکه وقتی فرزندتان ماجرای آزاری را که دیده است با شما در میان گذاشت، قبل از هر اقدامی از او تشکر کنید که این مسئله را با شما در میان گذاشته، به نوعی به او یادآوری کنید که او با مطرح کردن مشکل با شما شجاعتش را نشان داده است.
در اولین فرصت با یک مشاور و روانشناس متخصص در این حوزه مشورت کنید. مشاوران و روانشناسان با توجه به اینکه مواردی این چنین تاکنون داشته اند و در عین حال به شکل علمی با موضوع برخورد می کنند، بهتر می توانند این موضوع را با کودک بررسی کنند و راهکارهای تخفیف عوارض اذیت و آزار و همچنین درمان آن را به شما معرفی می کنند تا عوارض این اتفاق کمتر شود و کودک شما بتواند بهتر با این موضوع کنار بیاید.
گام ششم و هفتم
این دو گام آخر مربوط به جنبه های حقوقی مسئله است و اینکه خانواده ها چگونه از جنبه حقوقی و قانونی مشکل پیش آمده را پیگیری کنند.
آشنایی خانواده ها با این مراکز درمانی و حقوقی باعث می شود که در زمان بروز این اتفاق از آسیب بیشتر روانی و جسمانی کودک تان پیشگیری کنید و این مددکاران و مشاوران بتوانند پشتیبان شما و فرزندتان باشند یا اینکه قبل از رخ دادن کودک آزاری از آن پیشگیری کنند.
کمک گرفتن از این مراکز نباید موجب خجالت باشد. درمان و پیگیری حقوقی دو مورد نهایی هستند که همزمانی دارند.
دادن اطلاعات اشتباه و بی ربط، برخوردهای تحقیر کننده و خشونت آمیز در جواب سوالات جنسی کودکان، تمسخر و سرزنش کودک همگی از جمله رفتارهایی است که نه تنها اعتماد به نفس کودکان را تخریب می کند بلکه آسیب های جدی نیز به شخصیت آنها در بزرگسالی می زند.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «هفت گام برای دوری از خطر کودک آزاری»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مصاحبه با دکتر زینب السادات میر غفوریان توسط جعفر پاکزاد از مجله همشهری تندرستی، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
