کاغذ تورنسل از چه ساخته می شود؟

در آزمایشگاه های شیمی از کاغذ تورنسل برای تشخیص وجود اسید و باز استفاده می شود. کاغذ تورنسل به دو رنگ آبی و قرمز موجود بوده و اسیدها، تورنسلِ آبی را قرمز کرده و بازها، تورنسلِ قرمز را آبی می کنند. محلول های خنثی نیز رنگ تورنسل را تغییر نمی دهند.

کاغذ تورنسل یا کاغذ لیتموس (Litmus paper) در اصل از یک ماده رنگی طبیعی که از نوعی گلسنگ به دست می آید، ساخته می شد. گلسنگ گیاهی کوچک است که از همزیستی قارچ و جلبک در کنار هم به وجود می آید. تورنسل قرمز از گلسنگی به نام آلکانا تینکتوریا و تورنسل آبی را از نوعی گلسنگ دیگر به نام روکِلا تینکتوریا (Roccella tinctoria) می ساختند. ماده رنگی این گلسنگ ها با حلالی مانند الکل از آنها گرفته می شد.

نتایج آزمایش سدیم هیدروکسید (Sodium hydroxide) به عنوان یک باز را روی کاغذ تورنسل مشاهده نمایید:

همانگونه که مشاهده می کنید، سدیم هیدروکسید، کاغذ قرمز را به آبی تغییر داده و کاغذ آبی، بدون تغییر باقی مانده است، بنابراین سدیم هیدروکسید یک باز (دارای خاصیت قلیایی) می باشد.

نتایج آزمایش هیدروکلریک اسید (Hydrochloric acid) به عنوان یک اسید را روی کاغذ تورنسل مشاهده کنید:

همانگونه که مشاهده می کنید، هیدروکلریک اسید، کاغذ آبی را به قرمز تغییر داده و کاغذ قرمز بدون تغییر باقی مانده است، بنابراین هیدروکلریک اسید یک اسید می باشد.

امروزه کاغذ تورنسل از مواد متعدد دیگری ساخته می شود. آزمایش تورنسل روشی بسیار خوب برای تشخیص خاصیت اسیدی یا بازی است. به همین دلیل است که اصطلاح آزمایش تورنسل را برای آزمایشی که نتیجه یا پاسخش فوری و با توجه به عاملی ساده به دست می آید، به کار می برند.

منابع

1. کتاب بخوانید و بدانید. ویراستار بی تو ساگال. ترجمه سپیده عندلیب و حسین یاسینی. انتشارات پیکان. اسفند 1384.
2. مقاوب سایت 3E1 ERIN PALMON