آلودگی صوتی چیست؟
آلودگی صوتی که به صدای محیطی هم مشهور است، به مجموعه‌ای از صداها گفته می‌شود که بر زندگی انسان و حیات‌وحش تاثیر منفی و آزار دهنده‌ای بگذارد. منبع این آلودگی عموماً سیستم‌های حمل و نقل و دستگاه‌های صنعتی هستند. ارگان‌های مرتبط با محیط زیست در شهرهای سراسر دنیا برای آلودگی صوتی حد مجاز تعیین می‌کنند که با واحد دسیبل (Decibel) سنجیده می‌شود.
حد مجاز آلودگی صوتی در شهرهای ایران و در پهنه‌های مسکونی برای بازه 7 صبح تا 10 شب برابر 55 دسیبل و برای 10 شب تا 7 صبح برابر 45 دسیبل است. اطلاعات متوسط ایستگاه‌های ثابت سنجش صوت در تهران اما نشان می‌دهند که تقریباً اکثر نقاط شهر از این نظر بالای حد مجاز قرار دارند.
آلودگی صوتی در کنار آلودگی هوا و آب و… از فاکتورهای تعیین کننده شهر سالم و آسوده است. اما آلودگی صوتی چیست و با ما و محیط اطراف‌مان چه می‌کند؟ در این مقاله شما می‌توانید با پاسخ چنین سوالاتی آشنا شوید.
آسیب‌های آلودگی صوتی
صداهای محیطی و مزاحم فقط آزار دهنده نیستند. شواهد فزآینده‌ای نشان از مضر بودن آلودگی بلندمدت صوتی برای سلامت جسمی و روحی دارند و حتی ممکن است آلودگی‌هایی از این دست روی یادگیری کودکان در سن رشد هم تاثیر منفی بگذارند. تحقیقی که اخیراً در موسسه ملی سلامت آمریکا با همکاری کتابخانه پزشکی این کشور به چاپ رسیده، نشان می‌دهد صدای ترافیک ماشین‌ها (بخصوص در شب) می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. تحقیق دیگری که اطرف فرودگاه هیترو لندن انجام شد، ارتباط مستقیم بین افزایش صداهای فرودگاه و افزایش آمار بیماری‌های قلبی و مراجعه به بیمارستان را نشان داد.
واکنش روحی به آلودگی صوتی هم آنقدر قابل توجه است که نامی مشخص دارد: آزار صوتی. این آزار احساسی را توصیف می‌کند که در هر فرد در معرض آلودگی صوتی بروز پیدا می‌کند. گیجی، سردرگمی، نارضایتی، تهوع و احساس نبود حریم خصوصی همه در حلقه آزار صوتی جا می‌گیرند.
حوزه پُر اهمیت دیگر در زمینه آلودگی صوتی، فدا شدن قدرت یادگیری کودکان است. تحقیقات بی‌شماری ثابت کرده‌اند که حافظه و قدرت یادگیری کودکانی که در معرض آلودگی صوتی بیش از حد مجاز قرار دارند، دچار آسیب و اختلال می‌شود. یکی از این تحقیقات، صداهای فرودگاهی را باعث ایجاد اختلال در قدرت درک مطلب و حافظه کودکان دانسته است.
آسیب‌های آلودگی صوتی اما منحصر به ما نیست. این سر و صداها به حیوانات هم آسیب می‌زند.
حیات وحشت زده
شاید افرادی بگویند که طبیعت هم به خودی خود در سکوت مطلق نیست و نبوده است. درست هم می‌گویند. صداهای متفاوت پرنده‌ها و هوهوی باد و رعد و برق همه جزئی از بازار مکاره طبیعت هستند. اما تفاوت این صداها با آلودگی‌های صوتی انسانی، خو گرفتن حیوانات طی قرن‌ها با آنها است. صداهایی که ما به طبیعت اضافه کرده‌ایم، تعادل را به هم زده و شکل زندگی، جفت‌یابی و مهاجرت پرندگان را عوض کرده و ادامه بقای آنها را بیش از پیش به مخاطره انداخته است. به عنوان مثال چرخ‌ریسَک بزرگ مجبور شده برای اینکه صدایش در فصل جفت‌گیری بر هیاهوی شهری چیره شود، بلندتر آواز بخواند.
خب، اشکالش چیست؟
اشکال اینجا است که چرخ‌ریسک ماده این صدای جدید و بلند را دوست ندارد و جذب نر پُر سر و صدا نمی‌شود و در نتیجه این الگو، تعداد چرخ‌ریسک‌ها سال به سال کمتر می‌شود. مطالعه‌ای که در استرالیا روی گونه‌ای از قورباغه انجام شده هم، چنین نتیجه‌ای را به ما می‌دهد. قورباغه نری که در شرایط عادی می‌تواند صدایش را تا 800 متری برساند، در مجاورت یک شهر شلوغ فقط قادر به رساندن پیامش تا 14 متری خودش است. اگر هم صدایش را بالا ببرد، قورباغه‌های ماده جذبش نمی‌شوند.
مطالعه دیگری روی رفتار زاغ‌های کبود نیومکزیکو نشان داده که این پرندگان مناطق پُر سر و صدای اطراف چاه‌های گاز را ترک کرده‌اند و با رفتن آنها، جنگل محل سکونت‌شان هم رو به زوال رفته است. بذرهای کاج که توسط زاغ‌ها چال می‌شدند، حالا راهی برای کاشته شدن ندارند و در نتیجه درخت‌های جوان به جنگل اضافه نمی‌شوند و پیرها می‌میرند.
خفاش‌ها از مستقیم‌ترین قربانیان آلودگی صوتی ما هستند. این جانوران که با استفاده از صدا طعمه‌شان را پیدا می‌کنند، در جوار اتوبان‌ها دچار گیجی و سردرگمی می‌شوند و نمی‌توانند غذای کافی پیدا کنند.
گونه‌های دریایی هم از مزاحمت‌های انسان پُر سر و صدا در امان نیستند. صداهای کشتی‌ها و صداهای عملیات اکتشاف نفت و گاز باعث ایجاد آلودگی صوتی و مشکلات فراوان برای گونه‌هایی مانند وال و دلفین شده است. این موجودات که عموماً از طریق صوت با جهان اطراف‌شان تعامل دارند، با سر و صدای اضافی انسانی دچار خطای محاسباتی در پیدا کردن منابع غذایی می‌شوند.
منابع
- یاسمن رنجبران. مجله دانشمند.
