آشنایی با چارت سازمانی افقی (مسطح): ساختار محبوب بین کسب‌وکارهای استارت‌آپی
ساختار انتخابی کسب‌وکارهای مختلف با توجه به نوع فعالیت و اهداف‌شان متفاوت است. مدیران کسب‌وکارها در ابتدای فعالیت خود ساختار مجموعه را تعیین می‌کنند. با توجه به ساختار شرکت نیرو استخدام می‌کنند. برخی از مدیران ساختار سلسله مراتبی را برای کسب‌وکار خود برمی‌گزینند. در این نوع ساختار افراد بر اساس موقعیت شغلی از بالاترین تا پایین‌ترین رده دسته‌بندی می‌شوند. گروهی دیگر استفاده از ساختار ماتریسی را ترجیح می‌دهند. این نوع ساختار پروژه‌محور است. افراد با تخصص‌های خاص در یک گروه گرد هم می‌آیند. نوع دیگری از ساختارهای کسب‌و کارها، مسطح یا افقی است. این نوع بر اساس شیوه خودمدیریتی اداره می‌شوند.
چگونه سازمان‌ها ساختار کسب‌وکار خود را شرح می‌دهند؟ راه‌حل آن استفاده از چارت‌های سازمانی است. چارت سازمانی با توجه به نوع ساختار کسب‌وکار متفاوت است. در این مقاله شما می‌توانید با ساختار و چارت سازمانی افقی آَشنا شوید.
ساختار سازمانی افقی یا مسطح
یکی از انواع ساختارهای سازمانی، ساختار افقی است. این قالب برخلاف ساختارهای سلسله مراتبی و ماتریسی از سطوح کمتر مدیریتی برخوردار هستند. ساختار افقی تاکید بر اصل خودمدیریتی دارد. یعنی در این نوع ساختار کارمندان بطور دقیق آموزش می‌بینند. از توانایی و مهارت آنها در روند تصمیم‌گیری استفاده می‌شود. هدف کلی از این نوع ساختار، دخالت کارمندان در روند تصمیم‌گیری سازمانی است. به عبارتی در این نوع ساختار هر یک از افراد مسئول تصمیم خود می‌باشند. بسیاری از شرکت‌ها به خاطر ایجاد یک تیم پیوسته و مشترک این نوع ساختار را برمی‌گزینند.
چارت سازمانی افقی
چارت‌ها تصویری از ساختار یک شرکت هستند. به عبارتی با دقت به آنها، در خصوص لایه‌های متفاوت کسب‌وکار اطلاعاتی حاصل می‌گردد. این امر علاوه بر مراجعین، به کارمندان نیز کمک می‌کند. به بیان دیگر چارت‌های سازمانی به عنوان یک راهنما به حساب می‌آیند.
بین ساختار و چارت‌های سازمانی ارتباط مستقیمی وجود دارد. چارت سازمانی افقی، برخلاف نمودارهای سلسله مراتبی از سطوح مدیریتی کمتری تشکیل شده‌اند. این نوع نمودارها نشانگر حذف لایه‌های میانی مدیریتی در یک سازمان است. با توجه به نمودارهای سازمانی تعداد زیادی از افراد تحت مدیریت یک نفر قرار دارند. در این نوع نمودار اصل روی کار تیمی و همکاری قرار داده شده است. به نوعی اصل کارمندمحوری ساختار را نشان می‌دهد. نمودارهای سازمانی بطور ساده نشانگر ارتباط بین کارمندان و مدیران است. اطلاعات استخراجی از این نوع نمودارها حاکی از ارتباط بیشتر مدیران مشاغل و کارمندان می‌باشد. با توجه به این نوع نمودارها به دلیل کاهش سطوح مدیریت، نظرات مشتریان سریع‌تر منتقل می‌گردد. این نکته در روند تولید و ارائه محصول با بازار تاثیر بسزایی خواهد داشت. بررسی واکنش‌های مخاطبین مجموعه در روند پیشرفت کارها موثر خواهد بود.
آنچه با مشاهده نمودارهای سازمانی افقی متوجه می‌شویم:
- کاهش سطوح مدیریتی در این نمودارها
- افزایش تعداد تحت مدیریت یک شخص
- تاثیر کارمندان در روند تصمیم‌گیری
- انتقال سریع نظرات و پیشنهادات به تمامی بخش‌ها
- انتقال سریع بازخورد مشتری
- شناسایی افراد و موقعیت‌های شغلی
- شناخت ارتباطات بین افراد
- مشارکت برابر افراد شاغل در کسب‌وکارها
چارت‌های سازمانی افقی مورد توجه کدام مشاغل هستند؟
این نوع از نمودارهای سازمانی مورد توجه کسب‌وکارهای استارت‌آپی قرار می‌گیرند. کمی تعداد کارمندان در این نوع کسب‌وکارها یکی از عوامل انتخاب این نوع از نمودارها است. از طرفی با توجه به اهمیت فعالیت‌های تیمی و گروهی در استارت‌آپ‌ها چارت‌های افقی کاربرد بسیاری دارد.
این نوع چارت‌ها در شرکت‌های بزرگ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از سازمان‌های بزرگ برای ترسیم ارتباطات افراد در واحدهای منفرد سازمان از نمودارهای افقی استفاده می‌نمایند.
مزایای نمودارهای افقی (مسطح)
خودمدیریتی و خودمختاری
در ساختارهای افقی هر شخص مسئولیت تصمیم خود را بر عهده می‌گیرد. در صورت لزوم در خصوص آن باید پاسخگو باشد.
تخصصی‌سازی کارها
در این نوع ساختار از افراد کاربلد و ماهر استفاده می‌گردد. به عبارتی روند آموزشی در این نوع ساختارها بسیار اهمیت دارد. افراد با تخصص‌های مختلف در کنار هم اعضای یک تیم را تشکیل می‌دهند. در این نمودارها علاوه بر معرفی افراد، تخصص آنها نیز نمایش داده می‌شود.
عدم اتکا بر سایر بخش‌ها
در این نوع ساختار هر فرد و بخش، کار تخصصی خود را انجام می‌دهد. به عبارتی در انجام کارها نیاز به کمک مستقیم سایر بخش‌ها نخواهد داشت. چارت سازمانی افقی نشانگر هر بخش و تخصص آن است.
افزایش بهره‌وری کارمندان
با توجه به حذف لایه‌های میانی مدیریتی اطلاعات و بازخوردها سریع به سطوح اصلی می‌رسد. از طرفی تاثیر مسقیم کارمندان در روند تصمیم‌گیری میزان بهره‌وری فعالیت بیشتر خواهد شد.
عیب چارت‌های سازمانی افقی
سردرگمی در خصوص روند گزارش کار
پیشتر به کاهش سطوح مدیریتی در این نوع ساختارها اشاره شده است. یکی از فواید مهم چارت‌های سازمانی کمک به روند گزارش‌دهی می‌باشد. در این نوع نمودارها با توجه به مدیریت تعداد زیادی از افراد توسط یک نفر، کمی سردرگمی ایجاد خواهد شد.
تفاوت چارت‌های افقی با دو نمودارهای سلسله مراتبی و ماتریسی
- کاهش تعداد سلسله مراتب در این نوع نمودار
- روند گزارش‌دهی در این نوع چارت‌ها گاهی منجر به سردرگمی می‌گردد.
- کاهش سلسله مراتب مربوط به انتقال نظرات، پیشنهادات و بازخوردها
- کارمندمحوری این نوع از ساختارهای سازمانی
- تعداد کم کارمندان
نمودارهای سازمانی تصویری از ساختار یک شرکت است. به عبارتی توجه به نمودارهای سازمانی ابهامات افراد جدیدالورود و مشتریان را برطرف خواهد نمود. هر کسب‌وکاری با توجه به هدف خود ساختار و در نتیجه نمودار سازمانی خود را برمی‌گزیند. چارت‌های سازمانی افقی مناسب برای کسب‌وکارهای کوچک بویژه فعالیت‌های استارت‌آپی است. این نوع از چارت‌ها علاوه بر نمایش ارتباط بین کارمندان و مدیران به اصل خودمدیریتی اشاره می‌نماید.
