آیا داروهای ضد افسردگی به لاغر شدن کمک می کنند؟

داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین (پروزاک)، سیتالوپرام، سرترالین و… برای درمان افسردگی افرادی که از بی انگیزگی و انرژی شکایت می کنند، تجویز می شود. اما آن سوی داشتن انرژی، انگیزه و احساس امید، لاغری و کاهش وزن وجود دارد. به همین دلیل افرادی با تبلیغ این داروهای ضد افسردگی، از آنها برای کاهش وزن استفاده می کردند و آن را به دیگران هم پیشنهاد می دادند تا جایی که این کار به یک روال عادی تبدیل شده است.

حالا این سوال مطرح می شود که عوارض استفاده از داروهای ضد افسردگی بخصوص فلوکستین که از همه رایج تر است، چیست؟ و آیا واقعاً به لاغری کمک می کنند؟ در این مقاله شما می توانید پاسخ این گونه سوالات را مطالعه نمایید.

فلوکستین غیر از کاربرد اصلی یعنی درمان افسردگی و اضطراب، در درمان برخی دیگر از اختلالات از جمله سندروم پیش از قاعدگی، درمان مشکلات زناشویی، برخی اختلالات خوردن (پُر اشتهایی عصبی)، حملات ترس (حملات غیر قابل پیش بینی و ناگهانی، ترس و نگرانی شَدید)، اختلالات خواب و برخی دیگر از اختلالات نیز کاربرد داشته و بر اساس بررسی و نظر پزشک تجویز می شود.

فلوکستین به شکل کپسول های 10 و 20 میلی گرم در بازار رایج است و برای درمان بیماری های افسردگی، اضطراب و وسواس جبری تجویز می شود. اما آنجا که این دارو را برای درمان پُر اشتهایی فرد تجویز می کنند، در حقیقت مشکل بیمار، پُر اشتهایی عصبی که یک نوع بیماری روانی است تشخیص داده می شود، نه چاقی. بنابراین اینکه فکر کنید پزشک برای هر فردی که اشتهایی زیاد دارد فلوکستین تجویز می کند، اشتباه است.

مصرف خودسرانه
هر دارویی در کنار فوایدی که برای درمان دارد، ممکن است سبب بروز برخی علائم ناراحت کننده که به عنوان عوارض جانبی شناخته می شوند، نیز بشود. فلوکستین از جمله داروهای کم خطر است و نسبت به دیگر داروهای مشابه، عوارض جانبی کمتری دارد. در حقیقت عوارض جانبی زیادی در بروشور دارو نوشته شده که اگر مصرف طبق نظر و بررسی های پزشک باشد، بسیاری از عوارض ذکر شده نادر بوده و در کمتر فردی دیده می شود.

در خصوص عوارض جانبی فلوکستین باید گفت که این عوارض می تواند در بخش های مختلف بدن بروز کند. از جمله:

• اعصاب مرکزی مانند سردرد، عصبانیت، بی خوابی، خواب آلودگی، اضطراب، لرزش، سرگیجه، خستگی، آشفتگی، تب و لرز
• پوست مانند تعریق، بثورات پوستی، خارش و راش
• دستگاه گوارش مانند تهوع، اسهال، خشکی دهان، بی اشتهایی، سوء هاضمه، یبوست، درد شکم، استفراغ و نفخ
• ادراری – تناسلی مانند اختلال عملکرد جنسی
• عضلانی – اسکلتی مانند درد عضله
• و سایر عوارض مانند بی قراری، کاهش وزن، اختلالات جنسی، عدم تعادل، افزایش افکار، میل به خودکشی و…

در خصوص داروی فلوکستین باید گفت که عوارض گوارشی مثل دل درد، سوء هاضمه، اسهال، یبوست، تهوع، استفراغ و… بیشتر از سایر عوارض ممکن است دیده شود. گاهی عوارضی مثل راش پوستی، بی قراری و… هم دیده می شود که اگر درمان طبق نظر پزشک و با دوز کم شروع شود، این عوارض به حداقل رسیده و حتی در صورت بروز، پزشک می تواند آن را مدیریت کرده و از بین ببرد. گاهی هم ممکن است مثلاً عارضه بی قراری به شکل لرزش دست، تعریق، خواب آلودگی یا برعکس بی خوابی، تپش قلب و… بروز پیدا کند که در حقیقت همان بی قراری محسوب می شود؛ نه عارضه های متعدد دیگر.

نکته: برای هر دارو می توان لیست زیادی از عوارض جانبی را برشمرد که البته بسیار نادر اتفاق می افتند. مهم این است که بیمار با مشورت پزشک این دارو را مصرف کند که اگر عارضه ای رخ داد، پزشک بتواند آن را کنترل کند.

آیا فلوکستین منجر به خودکشی می شود؟
حقیقت این است که مصرف داروی فلوکستین (خصوصاً در مواردی که فرد آن را خودسرانه مصرف می کند) ممکن است در آغاز روند بهبود، افکار و میل به خودکشی ایجاد کند. به همین دلیل از طرف سازمان غذا و داروی آمریکا در بروشور داخل دارو این موضوع را به صورت هشدار مطرح کرده اند. پزشک هم هنگام تجویز، این هشدار را به خانواده ها می دهد. البته این موضوع در مورد افزایش افکار مربوط به خودکشی است نه اقدام به آن؛ به این صورت که فرد ممکن است به خودکشی فکر کند اما هرگز فکر خود را عملی نکند. زمانی که فرد تحت نظر پزشک این دارو را مصرف می کند قطعاً این عارضه جانبی تحت کنترل است و پزشک با در نظر گرفتن این موارد اقدام به تجویز می کند اما کسی که برای لاغری از داروهای ضد افسردگی استفاده می کند دیگر خودش مسئول عوارض بعدی خواهد بود.

آیا منجر به کاهش وزن می شوند؟
اساساً برخی داروهای اعصاب و روان مثل فلوکستین، سیتالوپرام و سرترالین ممکن است باعث کاهش اشتهای فرد شوند. اما این کاهش وزن به عنوان یک عارضه جانبی مطرح است. اینکه کسی بخواهد از یک عارضه جانبی برای لاغری خودش استفاده کند منطقی نیست.

وقتی از عوارض یک دارو صحبت می شود ممکن است فقط در یک نفر رخ دهد و قرار نیست در همه افرادی که از دارو استفاده می کنند، دیده شود. یکی از علائم افسردگی بی اشتهایی است که اتفاقاً برخی افراد پس از مصرف فلوکستین و بهبود افسردگی، اشتهاء پیدا کرده و ممکن است حتی وزن اضافه کنند. این است که کاهش وزن بر اثر فلوکستین قطعی نیست. به علاوه در همان افرادی هم که بر اثر مصرف فلوکستین وزن کم کرده اند، این کاهش وزن محدود بوده و به این صورت نیست که چند ماه فلوکستین مصرف کنند و هر ماه مقداری وزن کم کنند. بعد از چند ماه کاهش وزن متوقف می شود زیرا بدن به دارو عادت می کند. معمولاً عوارض دارویی در شروع مصرف رخ می دهد، کاهش وزن بر اثر مصرف فلوکستین هم همین طور است.

اگر کسی افسرده نباشد و فلوکستین را فقط به عنوان داروی کاهنده وزن مصرف کند اتفاقاً ممکن است عوارض جانبی زیاد و ناراحت کننده ای به همراه داشته باشد؛ چرا که این دارو اصولاً به عنوان کاهش وزن در نظر گرفته نمی شود. سلامتی شما آرزوی ما است.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «آیا داروهای ضد افسردگی به لاغر شدن کمک می کنند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مصاحبه با دکتر فاطمه رنجبر – روانپزشک – توسط سارا میرشجاعی از مجله سیب سبز، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]