آیا برای انجام یک کسب و کار باید از هر خطری استقبال کرد؟
بسیاری از افراد معتقدند که دنیای کسب و کار امروز به خاطر شرایط متغیر محیطی (داخلی و خارجی)، دنیایی پُر مخاطره است. بنابراین خطرپذیری جزئی لاینفک از کار شما به عنوان یک کارآفرین می باشد. معمولاً افراد در مورد خطرپذیری دارای تصورات اشتباهی هستند و شاید همین تصورات اشتباه باشد که بسیاری از افراد را خطرگریز ساخته است. یکی از این تصورات اشتباه این است که «خطرپذیری همیشه بد است»، در حالی که در واقع خطرپذیری نه خوب است و نه بد. بنابراین اولین و مهم ترین مطلب در زمینه خطرپذیری این است که بدانیم خطرپذیری هم فرصت است و هم تهدید.
باید گفت خطرپذیری لازمه زندگی است زیرا نوآوری و پیشرفت بدون خطرپذیری بیهوده می باشد. شخصی که تصمیم می گیرد در خانه بماند به جای اینکه در خیابان عبور و مرور کند، ممکن است در ظاهر خطرپذیری خود را کاهش داده باشد اما در واقع این گونه نیست، زیرا خود را از نوآوری های بیرون بازداشته است. آیا اگر برادران رایت به خاطر امنیت، دست به پرواز نمی زدند هواپیما اختراع می شد؟ بدون شک خیر. این امری است که در مورد کارآفرین ها هم صدق می کند.
در تعریف خطرپذیری می توان گفت: «خطرپذیری آن شرایطی است که تصمیم گیرنده قادر است احتمال پیامدهای معینی را پیش بینی کند، این توانایی پیش بینی، حاصل تجارب شخصی و یا اطلاعات موجود است.»
به خاطر داشته باشید خطر نکردن مطمئن ترین راه ضرر نکردن نیست. اگر خطر نکنید خطر خودش به سراغ شما خواهد آمد. واقعاً راهی وجود ندارد که بتوان از خطر کردن اجتناب کرد. در این مقاله شما می توانید با مدیریت خطرپذیری در کسب و کار آشنا شوید.
خطرپذیری یعنی احتمال وقوع هر نتیجه ای به غیر از آنچه انتظارش را داریم. تمایل به مخاطره پذیری یعنی پذیرش مخاطره های معتدل که می توانند از طریق تلاش های شخصی مهار شوند.
مخاطره هایی که کارآفرینان می پذیرند، متفاوت است مثلاً آنها با سرمایه گذاری، مخاطره مالی را می پذیرند و با ترک شغل خود، مخاطره شغلی را. عده ای، کارآفرین را عاشق مخاطره می دانند؛ در حالی که واقعاً چنین نیست.
کارآفرین، شخصی میانه رو است که حساب شده مخاطره می کند. او لزوماً به دنبال فعالیت پُر مخاطره نیست بلکه مقدار متوسطی از مخاطره را که برای شروع فعالیت اقتصادی، معمولی تلقی می شود، می پذیرد و در این حد حاضر می شود پول، امنیت، شهرت و موقعیت خود را به مخاطره اندازد.
کارآفرین از جنب و جوش کارهای بزرگ لذت می برد ولی هیچگاه دست به قمار نمی زند. او خود را درگیر خطرپذیری های پایین نمی کند زیرا جنب و جوش کافی را ندارند و از خطرپذیری های بالا نیز دوری می کند زیرا احتمال موفقیت در آنها پایین است.
بنابراین او خواهان کارهای بزرگی است که دست یافتنی باشد. به بیانی دیگر کارآفرین از انجام کارهای دشوار اما واقع بینانه با بکارگیری مهارت خود احساس خرسندی می کند.
گستردگی کسب و کار باعث می شود مسائل و فرصت ها نیز بیشتر و پیچیده تر شود. این رشد و توسعه مسائل ایجاب می کند که شخص از تصمیم گیری نهراسد و تَن به قبول خطرپذیری دهد. شخص کارآفرین خطرپذیری را قبول می کند و می داند که احتمال شکست نیز وجود دارد.
نکته: در تفکر کارآفرینانه اولین گام مهم تصور است و دومین گام مهم، باز هم تصور است.
عوامل عمده ایجاد خطرپذیری عبارتند از:
- عوامل مربوط به فضای عمومی کسب و کار مانند نرخ بهره، نوسانات نرخ ارز، رکود اقتصادی، نرخ تورم، نرخ مواد اولیه
- عوامل مربوط به قوانین، مقررات و سیاست های اقتصادی مانند مجوزها و تاییدیه ها، تعرفه ها، کمک های دولتی، افزایش مالیات
- عوامل مربوط به تغییرات عقاید و افکار عمومی مانند سلیقه و مد، محیط زیست، موضوعات اخلاقی
- عوامل مربوط به تغییرات فناوری مانند فناوری تولید، تغییر در ارتباطات
- عوامل مربوط به کارکنان مانند درخواست افزایش حقوق، ترک خدمت کارکنان و کارمندان ماهر
- عوامل مربوط به تولید و کیفیت مانند زیان ناشی از نبود اطلاعات، خسارات تولید، مشکلات ناشی از عدم کیفیت
- عوامل مربوط به بازار مانند نوسانات فروش، رقابت شَدیدتر، از دست دادن مشتریان
چگونه می توان خطرپذیری را مدیریت کرد؟
مدیریت خطرپذیری، برای شما به عنوان یک کارآفرین، امری ضروری است. آمار نشان می دهد، میانگین سن بقای شرکت ها، کمتر از 10 سال است و امروزه بطور معمول، شرکت های نوپا بیشتر از 2 تا 3 سال در صحنه فعالیت تجاری و بازرگانی باقی نمی مانند.
مدیریت خطرپذیری، اقدامی آگاهانه است که به شما در بالا بردن احتمال تحقق پیامدهای مطلوب و کاهش پیامدهای نامطلوب یاری می رساند؛ بطوریکه از آن به عنوان راهکارهای اساسی در اداره کلیه امور مرتبط با کسب و کار و امور شخصی یاد می شود.
نکته: فراموش نکنید که اگر دارندگان کسب و کار همیشه تصمیم صحیح بگیرند آن کسب و کار دیگر کسب و کار نیست.
بطورکلی دو شیوه اساسی وجود دارد که سازمان ها از آنها برای مدیریت اثربخش خطرپذیری استفاده می کنند:
- مدیریت خطرپذیری برنامه ریزی شده
در این شیوه منابع خطر موثر در توفیق اهداف شرکت یا سازمان از قبل شناسایی شده و از این طریق متناسب با پیامدها و خطرات احتمالی تصمیمات راهبردی و مقابله ای اتخاذ می شود. - مدیریت خطرپذیری واکنشی
در این شیوه با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن منابع خطر، توانایی های سازمان برای اقدام واکنشی در قبال پیامدهای مخاطره آمیز به گونه ای راهبردی مدیریت می شود.
مدیریت خطرپذیری چه مراحلی دارد؟
فرآیند مدیریت خطرپذیری را می توان متشکل از سه مرحله اساسی دانست که عبارت است از شناسایی خطرپذیری، تجزیه و تحلیل خطرپذیری، طراحی، اجرا و ارزیابی خط مشی برای خطرپذیری.
1) شناسایی خطرپذیری
در این مرحله شما باید منابع بالقوه خطرپذیری را شناخته و پیامدهای احتمالی آن را پیش بینی کنید. پس از انجام شناسایی، تصور و درکی از خطرپذیری حاصل می شود که نسبت به خطرپذیری واقعی ممکن است یکی از سه حالت زیر را داشته باشد:
- خطرپذیری درک شده > خطرپذیری واقعی
- خطرپذیری درک شده = خطرپذیری واقعی
- خطرپذیری درک شده < خطرپذیری واقعی
حالت دوم حالت مطلوب است، برای رسیدن به حالت دوم باید به جمع آوری اطلاعات کامل تر در مورد خطرپذیری و بررسی تجارب گذشته بپردازید.
2) تجزیه و تحلیل خطرپذیری
یکی از شیوه هایی که می توانید به کمک آن تجزیه و تحلیل خطرپذیری را انجام دهید، مشخص کردن خطرپذیری در برابر سه معیار احتمال، جدیت و گستردگی خطرپذیری است.
- احتمال خطرپذیری عبارت است از میزان مجموعه احتمالات درونی و بیرونی شکل گیری خطر
- جدیت در خطرپذیری عبارت است از میزان تهدید کسب و کار بوسیله ظهور خطر
- گستردگی در خطرپذیری اشاره به حوزه تاثیر خطر بر صنعت کسب و کار مورد نظر دارد.
برای هر یک از معیارهای سه گانه می توان وضعیت های مختلفی قائل شد و بر اساس نمره گذاری این وضعیت به ارزیابی خطرپذیری پرداخت.
- معیار احتمال را می توان به چهار بخش تقسیم نمود: قطعی، محتمل، ممکن و خفیف.
- معیار جدیت را می توان به چهار بخش تقسیم نمود: کلان، جدی، جزئی و خفیف.
- معیار گستردگی خطرپذیری نیز به چهار دسته بسیار گسترده، گسترده، محدود و بسیار محدود قابل تقسیم است.
بر اساس معیارهای فوق و نمره گذاری هر موقعیت می توان به میزان شدت خطرپذیری یک موقعیت نسبت به موقعیت های دیگر پرداخت.
3) طراحی، اجرا و ارزشیابی خط مشی
در این مرحله که متشکل از سه بخش اصلی است ابتدا باید به بررسی خط مشی های مختلف جهت مدیریت خطرپذیری پرداخت، سپس از بین آنها مطلوب ترین خط مشی را انتخاب و طراحی کرد. پس از آن نوبت اجرای خط مشی می رسد و در نهایت پس از اجرای خط مشی باید به ارزشیابی آن پرداخت. این مرحله به نوعی مرحله کنترل خطرپذیری است.
لازم به ذکر است که به دلیل بالا بودن هزینه های خطرپذیری، باید با توجه به قانون گذاری ها و تغییرات قانونی اخیر خطرپذیری های اساسی تاثیرگذار بر عملکرد شرکت ها را شناسایی و از صحت گزارش های مربوط به آن اطمینان حاصل نمایید. آینده متعلق به شرکت ها و سازمان های منطبق با سیاست ها و راهبردهای مدیریت خطرپذیری خواهد بود.
در غالب اوقات، خطرپذیری معرف جنبه های منفی کار شما است؛ در صورتی که خطرپذیری می تواند دریچه ای بر فرصت ها، توسعه، بهبود و یا تفکر جدید نیز باشد.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «آیا برای انجام یک کسب و کار باید از هر خطری استقبال کرد؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب کارآفرینی گام به گام، نوشته ی محمد کیا – سعیده نساج – نسرین احمدزاده و عباس نورا از انتشارات جهاد دانشگاهی، منتشر شده در تابستان 1386 با شابک 7-12-2940-964-978 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
[/toggle]
