پول آن چیزی نیست که شما می دانید!
در ابتدا باید بگوییم که تعریف پول بر خلاف آنچه که ظاهراً به نظر می رسد، آسان نیست و بسیار دشوار است. تصور یک بانکدار امروزی از پول با تصور رئیس یک قبیله در صدها سال قبل، زمین تا آسمان با هم تفاوت دارند.
پول یک سکه ی فلزی یا یک تکه کاغذ چاپ شده نیست. پول آن دلار نیکلی یا کاغذی، فرانک فرانسه، لیر ایتالیا، پزوتای اسپانیا یا روبل روسی نیست. چرا؟ چون این موارد اگرچه به عنوان پول مورد استفاده قرار می گیرند ولی در بعضی از جزایر اقیانوس آرام، یک کپه سنگ نیز همین نقش (یعنی نقش پول) را بازی می کند. به عبارت دیگر، تمام این مواردی که در اینجا ذکر کردیم، نشانه یا جانشین پول هستند و نمایندگان یک چیز واقعی می باشند.
پس پول را نباید سکه یا کاغذ چاپ شده ای که اسکناس نامیده می شود، بدانید. سکه و اسکناس فقط نشانه هستند ولی همین نشانه ها نماینده ی یک چیز واقعی می باشند.
اندیشه ی یافتن چیزی به عنوان پول یکی از جالب ترین پیشرفت های بشر به شمار می رود. با این حال بیشتر مردم نمی دانند که این فکر از کجا پیدا شد و پول چگونه این همه ارزش پیدا کرد؟ شما می توانید همین الان با ماهیت پول آشنا شوید.
هزاران سال پیش، از پول هیچ اثری وجود نداشت و مردم به جای استفاده از پول، از روش معامله ی پایاپای استفاده می کردند. پایاپای یعنی مبادله ی کالا با کالا؛ به عبارت دیگر، وقتی شخصی کالایی را لازم داشت که خودش از تهیه کردن آن عاجز بود، باید به سراغ فردی می رفت که آن کالا را در اختیار داشت. آنگاه آن را می گرفت و به جای پول، کالای دیگری را به او می پرداخت. حال اگر فروشنده، این کالا را نمی خواست، فرد خریدار سرگردان باقی می ماند، چون کالای مورد نیاز خود را نمی توانست به آسانی تهیه نماید.
پس از گذشت مدت زمانی، برخی از کالاها جنبه ی پول پیدا کردند. به عبارتی چون همیشه مورد احتیاج مردم واقع می شدند، همیشه می شد آنها را به عنوان «بهای اجناس خریداری شده» مبادله نمود، مانند گاو، تنباکو، حبوبات، پوست و نمک. سرانجام روزی فرا رسید که این کالاهای گوناگون که مانند پول رد و بدل می شدند، همه از جریان افتادند و قطعه هایی از فلز، بخصوص طلا و نقره، جانشین آنها گردیدند. مدتی بعد سکه های فلزی با وزن و عیارهای مخصوصی ساخته شد و هر تعداد از این سکه ها نماینده ی یکی از کالاهای پولی قبلی گردید. به عنوان مثال، تعداد معینی از سکه ها معادل یک راس گاو یا 50 کیلو تنباکو به شمار می آمدند.
در طی تاریخ بشر، پول دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده است. گاو و گوسفند اولین شکل پول بودند و بعدها غلات و نمک نیز به عنوان پول مورد استفاده قرار گرفتند. در جوامع اولیه ی سراسر دنیا از اشیای گوناگون و متفاوتی به عنوان پول استفاده می شده است. بعدها استفاده از سکه رواج پیدا کرد و مدت کوتاهی بعد از آن استفاده از پول کاغذی موسوم به اسکناس آغاز گردید.
با پیدایش و رواج این شکل های جدید پول، دولت های محلی رفته رفته بر شکل و ارزش پول نظارت کردند. هر کشوری شکل مخصوصی از پول را برای خود انتخاب کرد و این وضعیت تا به امروز هم ادامه یافته است. امروزه ما نیز از سکه و اسکناس هایی استفاده می کنیم که دولت آنها را فراهم می آورد و همه ی مردم این پول ها را قبول دارند.
حال ببینیم ارزش پول به خاطر چیست و چه سودی برای ما دارد؟
استانداردهای اندازه گیری ارزش پول (که بطور وسیعی در سراسر دنیای متمدن امروز به کار گرفته می شود) طلا و نقره است. این دو فلز آنقدر نایاب هستند که ارزش شان را از دست نمی دهند و در عین حال، به قدری فراوان می باشند که نیازهای بازار را برآورده می کنند. به عبارت دقیق تر، کاغذ و فلزی که دولت به عنوان پول منتشر می کند، به این دلیل دارنده ی ارزش مشخصی تلقی می شوند که ذخایر کافی طلا و نقره برای پشتیبانی از آنها وجود دارد.
انگلستان در سال 1821 میلادی روش پشتوانه ی یک فلزی را به عنوان پایه ی نظام پولی خود انتخاب کرد و طلا به عنوان پول رایج کشور انگلستان پذیرفته شد. در سال 1914 میلادی تقریباً برای پول های تمام کشورهای جهان، طلا به عنوان معیار ارزش برگزیده شده بود.
کشورهای جهان با پذیرفتن یک استاندارد یا معیار ارزش، توانستند که آسان تر از زمان گذشته با یکدیگر داد و ستد کنند. دلار آمریکا، فرانک فرانسه و مارک آلمان تماماً ارزش ثابتی بر حسب طلا داشتند و این را استاندارد طلا می نامند.
اما در سال 1931 میلادی، برخی از کشورهای جهان استاندارد طلا را کنار گذاشتند و برخی دیگر (از جمله پول ایالات متحده آمریکا) همچنان بر پایه ی قیمت ثابت طلا باقی ماندند. با این حال طلا همچنان در بازرگانی بین المللی اهمیت دارد. دولت ها قطعات طلا را (که شمش نام دارد) خرید و فروش می کنند. قسمتی از طلا در پرداخت بدهی های بین المللی به کار می آید و بخشی دیگر نگهداری می شود.
پول برای ما چهار فایده دارد که به شرح زیر است:
- پول، بازرگانی و مبادله را آسان تر و امکان پذیر ساخته است. فرض کنید که تصمیم گرفته اید یک دوچرخه بخرید و برای بدست آوردن آن دوچرخه کار می کنید و کار شما چمن زنی است. ولی آن فردی که شما برایش کار می کنید، دوچرخه ای ندارد تا به شما بدهد. از این رو، مقداری پول به شما پرداخت می کند تا خودتان به مغازه ی دوچرخه فروشی بروید و کالای دلخواه خود را فراهم نمایید. پس پول در اینجا خیلی به درد شما می خورد زیرا توانسته اید کار بکنید و چیزی را که احتیاج دارید، بوسیله ی پول به آسانی فراهم نمایید.
- پول مانند یک متر ارزش ها را اندازه گیری می کند. به عبارتی بوسیله ی پول می توانیم ارزش چیزهای گوناگون را نسبت به همدیگر بسنجیم. فرض کنید که برای چمن زنی در هر ساعت 10 ريال پول پرداخت می شود و قیمت یک دوچرخه نیز در حدود 1500 ريال است. در این صورت، شما می توانید ارزش دوچرخه را نسبت به کار خودتان بسنجید. به عبارتی باید 150 ساعت کار کنید تا بتوانید قدرت خرید دوچرخه ی مورد بحث را پیدا کنید.
- پول مانند یک انبار به درد شما می خورد. شما نمی توانید محصول گوجه فرنگی خودتان را مدت زیادی نگه دارید، زیرا گوجه فرنگی ها در مدت اندکی فاسد خواهند شد و از بین خواهند رفت. ولی اگر گوجه فرنگی ها را بفروشید، پول آن را می توانید ذخیره کنید تا یک روز در آینده مورد استفاده ی شما قرار گیرد.
- پول مانند معیاری برای پرداخت های آینده نیز به کار می رود. به عنوان مثال، زمانی که یک دوچرخه خریداری می کنید، 300 ريال از قیمت آن را بطور نقد پرداخت می نمایید. در عین حال، در همان زمان نیز به فروشنده قول می دهید که بقیه ی قیمت دوچرخه را چند روز یا چند ماه بعد به او پرداخت کنید. چیزی که بعداً به فروشنده خواهید پرداخت، تخم مرغ یا گوجه فرنگی نیست بلکه مبلغ پولی است که شما با فروشنده ی دوچرخه هر دو بر سر آن توافق کرده اید. پس به این ترتیب، ملاحظه می کنید که پول از این لحاظ هم ممکن است مورد استفاده ی مردم قرار گیرد.
ساده ترین راه تعریف پول این است که بگوییم پول وسیله ی آسانی برای مبادله است و مقیاسی برای سنجش ارزش کالا و کار می باشد. وقتی شخص به چیزی احتیاج داشته باشد، می تواند شکلی از پول را که در اختیار دارد، بدهد و کالای مطلوبش را بگیرد یا همین شخص می تواند کار یا خدمات خودش را در اختیار دیگران بگذارد و در برابرش پول بگیرد.
اگر درست با ماهیت پول آشنا شده اید، حالا به این سوال پاسخ دهید: شما بین پولدار بودن یا ثروتمند بودن کدام را انتخاب می کنید؟
همه انسان ها پولدارند اما همه ثروتمند نیستند و دلیلش این است که شیوه نگاه به پول در افراد فرق می کند. آنهایی که ماهیت پول را شناخته اند، می دانند که پول ها در طول تاریخ به دلایل مختلف، تغییر کرده اند و باز هم در آینده تغییر خواهند کرد. بنابراین ما فکر می کنیم نگهداری و پس انداز پول به میزان زیاد اشتباه بزرگی است.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «پول آن چیزی نیست که شما می دانید!»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.
[/toggle]
