التهاب در بدن، برای سلامت مناسب نیست

التهاب خط مقدم جبهه­ دفاعی بدن است که اگر نباشد، هر عامل بیماری زایی می تواند ما را به بستر بیماری بکشاند. وقتی سد دفاعی بدن به دلیل جراحت یا عفونت شکسته می شود، پاسخ التهابی به پدیدار شدن مجموعه ای از علائم هشداردهنده در محل منجر می شود؛ به این ترتیب که سلول های آسیب دیده ابتدا ماده ای شیمیایی به نام سیتوکین (Cytokine) ترشح می کنند که جریان خون را در محل آسیب، افزایش می دهد و دستگاه ایمنی را برای مبارزه با عوامل بیماری زا آماده می کند. افزایش جریان خون، داغ شدن محل را به همراه دارد و گشاد شدن رگ ها هم موجب می شود که محل آسیب یا عفونت، قرمز شود. وقتی که رگ های خونی نفوذپذیری بیشتری پیدا کردند، اجزای خون و از جمله گلبول های سفید اجازه پیدا می کنند که خود را به محل برسانند و بافت آسیب دیده را در بر بگیرند. در این حالت، در محل آسیب یا عفونت، تورم پدیدار می شود. در نهایت، این سلول ها به پاتوژن های مهاجم حمله می کنند و بعد از خوردن آنها، آثار باقیمانده شان را هم از بین می برند.

البته بسته به اینکه کدام بخش از بدن شما با چه مسئله ای مواجه شود، نوع و شدت این پاسخ ها متفاوت خواهد بود. برای مثال اگر قوزک پایتان رگ به رگ شود، مفصل تان متورم، داغ و دردناک خواهد شد و راه رفتن برایتان سخت می شود؛ در حالی که اگر دچار سرماخوردگی شوید، رگ های خونی مسیر تنفسی تان متورم می شود و در حالی که هستامین های التهاب زا به تولید مخاط بیشتر مشغول هستند، راه بینی بسته می شود و سرفه و عطسه را به همراه خواهد آورد؛ اگر به آنفلونزا مبتلا شوید، علاوه بر همه­ اینها به دلیل گسترش التهاب به سراسر بدن تان، دردهای عضلانی و مفصلی را هم تجربه خواهید کرد.

تا همین اواخر، اطلاعات زیادی درباره کم و کیف انحراف دستگاه ایمنی بدن از مسیر اصلی اش در دست نبود و نمی دانستیم در چنین مواقعی باید چه کنیم؛ اما حالا قضیه فرق کرده است و شواهدی پیدا شده که به ما نشان می دهند فرآیند ایمنی بدن چگونه فعالیت می کند، چه ارتباطی بین جسم و ذهن وجود دارد و ما چه نقشی می توانیم در کنترل سلامت دستگاه ایمنی مان داشته باشیم. در این مقاله شما می توانید با یافته های علم از التهاب بدن آشنا شوید.

چرا التهاب مهم است؟

با اینکه در طول تاریخ فرگشتی ما انسان ها، التهاب حاد همواره به نفع بقایمان تمام شده است، اما مسائل زندگی امروز موجب شده اند که حتی التهابی خفیف هم بتواند کل بدن را نسبت به تهدیداتی که شاید هرگز گریبان گیرمان نشود، در حالت آماده باش دائمی قرار دهد. این حالت آماده باش اگرچه ممکن است فوراً ما را بیمار نکند، اما دردسرهایی مانند بیماری های قلبی، دیابت نوع دو و مسائل عصب شناختی را برای آینده مان پس انداز خواهد کرد.

به علاوه التهاب مزمن می تواند احتمال ابتلا به افسردگی را هم افزایش دهد. بسیاری از نشانه های روانی مانند خستگی، احساس بیماری و از دست دادن اشتهاء که با التهاب همراه هستند، شباهت زیادی به علائم افسردگی دارند. خیلی ها تعجب می کنند وقتی می شنوند پشت پرده­ دست کم بعضی از موارد افسردگی و دیگر مشکلات مربوط به سلامت روان، میزان بالایی از التهاب پنهان شده است؛ اما ممکن است یکی از دلایل اینکه داروهای ضد افسردگی اغلب در بهبود این بیماری ناکام می مانند، آن باشد که این داروها به کاهش التهاب در بیماران کمک چندانی نمی کنند.

با این اوصاف منطقی به نظر می رسد اگر به قول چارلز سرهان، استاد ایمنی شناسی دانشکده­ پزشکی هاروارد، بگوییم که «بدون شک، التهاب همه چیز است.»

چگونه باید جلوی التهاب را گرفت؟

یافتن راهی برای مدیریت التهاب می تواند از ابتلای شما به بیماری های مزمنی مانند روماتیسم مفصلی، آسم و سلیاک (نوعی بیماری خود ایمنی که با آسیب زدن به پرزهای روده­ کوچک، جذب مواد مغذی را مختل می کند) جلوگیری و به بهتر شدن وضعیت جسمانی تان کمک کند؛ بنابراین برای اینکه سلامتی تان برقرار باشد، بهترین راه آن است که التهاب را جدی بگیرید. می پرسید چگونه؟

مشکل اضافه وزنتان را حل کنید.

یادتان باشید چاقی، معدن سیتوکین است و سیتوکین عامل التهاب. تحقیقات نشان داده اند که سبزی ها و میوه های تازه به کاهش التهاب کمک می کنند. پس غذاهای حاوی شکر و چربی زیاد و همینطور غذاهای کنسرو شده را که موجب التهاب می شوند، حذف کنید.

امگا 3 مصرف کنید.

همه مواد ضد التهابی که به شکل طبیعی در بدن ایجاد می شوند، از اسیدهای چرب ضروری امگا 3 تشکیل شده اند و شما برای تامین امگا 3 مورد نیاز بدن تان هیچ راه دیگری به جز اصلاح تغذیه ندارید. ماهی، غنی ترین منبع حاوی امگا 3 است، پس تا می توانید ماهی بخورید.

ورزش کنید.

فعالیت بدنی موجب ایجاد جهش در میزان سیتوکین IL-6 (یک مولکول ضد التهابی) در عضلات و خون می شود. این افزایش نشانه آن است که التهاب، مسیر درست خود را می پیماید. مارک فبرایو از انستیتو گاروان در سیدنی استرالیا که سال 2008 به این کشف دست یافت، به این نتیجه رسیده است که IL-6 تنها مدت کوتاهی قبل از اینکه کبد علامت های مربوط به سوزاندن چربی و حذف IL-6 اضافی خون را دریافت کند، به بالاترین مقدار خود می رسد. به اعتقاد فبرایو، «ورزش کاملاً ضد التهاب است؛ حتی در ورزشکاران حرفه ای هم بیشتر اوقات میزان IL-6 بسیار پایین است»؛ بنابراین روزانه 20 دقیقه ورزش منظم را در برنامه­ زندگی تان قرار بدهید.

نرمش های کششی انجام دهید.

در آزمایش های انجام شده روی موش ها مشخص شده است که انجام حرکات کششی در عضلاتی که دچار التهاب شده اند، به تسکین التهاب کمک می کند.

اجرای روش های مدیریت استرس

در گذشته به دلیل آنکه عوامل استرس زا به سرعت برطرف می شدند، استرس چندان عامل مشکل سازی نبود؛ اما امروزه به دلیل اینکه بسیاری از ما با التهاب ناشی از استرس های بی پایان روزگار می گذرانیم، نمی توانیم نقش آن را در انواع بیماری های جسمانی و روانی خود نادیده بگیریم. نیکلاس روهلدر از دانشگاه برندایس آمریکا معتقد است که «التهاب کم ولی مزمن یکی از سیم های ارتباطی اصلی بین زندگی پُر استرس و انواع بیماری ها است»؛ بنابراین لازم است بدانیم چطور می توانیم استرس هایمان را مدیریت کنیم.

در صورت لزوم از داروها کمک بگیرید.

پژوهشگران در جستجوی درمان هایی که به کاهش التهاب بخصوص در شرایط مزمن التهابی مانند آرتروز و بیماری التهابی روده کمک کند، به نسل جدیدی از داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن دست یافته اند که شامل ضد التهاب های استروئیدی و غیر استروئیدی است. این داروها با اینکه جلوی شروع التهاب را می گیرند، اما در پایان دادن به آن تاثیر خاصی ندارند. مصرف این داروها می تواند تورم دردناک مفاصل را کاهش دهد، اما به دلیل وقفه ای که در عملکرد پاسخ ایمنی ایجاد می کنند، افراد را نسبت به عفونت های مجدد آسیب پذیر می کنند و کاهش قدرت مبارزه­ بدن در برابر عوامل بیماری زا و کاهش قدرت بهبودی را به دنبال دارند.

داروی دیگر که در این زمینه موثر شناخته شده، آسپرین است. این دارو میانجی هایی را که به التهاب کمک می کنند، مسدود می کند. به علاوه پژوهشگران به خاصیت منحصر به فردی در دوزهای پایین مصرف آسپرین هم دست یافته اند: آسپرین می تواند به افزایش تولید مواد آرام بخش طبیعی در بدن منجر شود.

گیلوری و گروه تحقیقاتی اش در حال آزمایش داروی دیگری به نام Anabasum هستند که از عملکرد ضد دردهای طبیعی بدن به نام کانابینوئیدها تقلید می کند. تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده اند، از تاثیر این دارو در جلوگیری از التهاب با آثار جانبی کمتر حمایت کرده اند. به علاوه معلوم شده است که این دارو باکتری ها را هم از محل آسیب پاک می کند.

البته با وجود همه­ این مزایا، توصیه موکد آن است که هر فردی قبل از مصرف هر نوع دارویی از پزشک خود مشورت بگیرد.

هر قدر یک فرد برای مدت طولانی تری در معرض عوامل التهاب زا قرار بگیرد، احتمال بروز بیماری هم در او بیشتر خواهد شد. سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «التهاب در بدن، برای سلامت مناسب نیست»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله راحله فلاح در مجله دانستنیها، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.