چگونه مار بدون پا راه می رود؟

مار یکی از جانوران بسیار شگفت انگیز روی زمین می باشد که نظر انسان را از جهات مختلف به خود جلب کرده است. در دنیا بیش از دو هزار نوع مار وجود دارد. در هر منطقه ای از زمین (به جزء مناطق قطبی) می توانید یک نوع مار، پیدا کنید. مار در خشکی روی زمین، در درون آب و حتی در بالای درخت ها زندگی می کند.

اگر به مار در زمان راه رفتن نگاه کنید، به هیچ وجه نمی توانید عضوی در بدن مار بیابید که به تنهایی در حرکت باشد بلکه همه جای بدنش روی زمین می لغزد. مار پا ندارد. با این حال، به خوبی روی زمین می خزد، از درخت بالا می رود و به همان خوبی هم در سوراخ فرو می رود.

در زیر تنه مار، فلس های درشتی وجود دارد. وقتی جانور می خواهد راه برود، لبه آنها را به ناهمواری های سطح زمین گیر می دهد و با فشار، اندام خود را به جلو هدایت می کند و به این ترتیب راه می رود.

پولک های مار چگونه درست شده اند و چرا به این صورت به حرکت در می آیند؟

در بدن مار، تعداد بسیار زیادی دنده وجود دارد. به عنوان مثال، افعی آفریقایی دارای 145 جفت دنده می باشد. هر دنده ای به قسمتی از ستون فقرات مار متصل شده است، بطوریکه مار می تواند خیلی راحت و به نرمی حرکتش بدهد. علاوه بر این، نوک هر جفت از این دنده ها بوسیله یک ماهیچه به پولک های زیر شکم مار متصل می باشد.

مار به محض اینکه دنده های خود را حرکت می دهد، پولک هایش نیز حرکت می نمایند. پس پاهای مار در حقیقت همان دنده ها و پولک های او می باشند.

گاهی مار هوس می کند که تندتر راه برود. برای این کار، اندام خود را به شکل حرف S انگلیسی در می آورد و با قدرت هرچه تمام تر موانع مختلف را از زیر تنه اش رد می کند و به سرعت جلو می رود.

در بدن بعضی از مارها (مانند مار بوآ) نشانه های کوچکی از وجود یک نوع پا ملاحظه می شود. پاهایی که دانشمندان می گویند قبلاً وجود داشته اند ولی در نتیجه جریان تکامل، از میان رفته اند. بنابراین شاید بتوانیم ادعا کنیم که روزگاری مارها جانورانی بوده اند که پا داشته اند.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. سال 1391.