چگونه با نیازسنجی، ارتقای شغلی دریافت کنیم؟

• آیا دوست دارید در کار خود پیشرفت شغلی داشته باشید؟
• آیا تمایل دارید راه درست ارتقای موقعیت شغلی را بدانید؟

بعضی از رموز شغلی در کمتر کتابی آمده اند. توجه به نیازهای داخلی محل کار و اهمیت دادن به آن یکی از همین رموز است. این رمز طلایی برای پیشرفت شغلی بسیار کارآمد می باشد.

در این مقاله شما می توانید با ارتقای شغلی از طریق نیازسنجی آشنا شوید.

اگر به دنبال یک راه سریع، کارآمد و مطمئن برای ارتقای موقعیت شغلی هستید، می توانید نیازسنجی را امتحان کنید. با تسلط به هنر نیازسنجی می توانید کارفرمای خود را تحت تاثیر قرار دهید و شایستگی و ارزش حرفه ای خود را به نمایش بگذارید، بدون اینکه موجب حسد و آزردگی همکاران شوید. البته این روش یک پیش نیاز مهم دارد، باید به پیشرفت و رونق کسب و کار سازمان یا شرکت محل کارتان علاقه داشته باشید.

نیازسنجی چیست؟

همه کاری که باید انجام دهید را می توان در سه جمله خلاصه کرد. سعی کنید شرایط درونی محل کارتان را ارزیابی و نیازهای داخلی اش را شناسایی کنید. سپس راه حلی برای رفع آن نیاز پیشنهاد کنید.

معمولاً مشکلات درونی هر سازمان بیشتر از مشکلات بیرونی آن – از قبیل بازار، صنعت، رقبا و… – است، حتی اگر مدیران اصلی آن سازمان اعتقاد دیگری داشته باشند. مایکل گربر نویسنده کتاب مشهور افسانه کارآفرینی در مصاحبه ای گفته بود: «نیاز نیست نگران رقبا باشیم، مشکلات درونی شرکت ها ظرف چند سال اکثر آنها را از پای در خواهد آورد. کافی است تنها به کسب و کار خودمان بچسبیم.» بنابراین همواره کم و کسری هایی هست. منابع ناکافی (اعم از مالی، انسانی، زمانی و دانش) یک مشکل ذاتی در همه سازمان ها است.

بعد از انجام ارزیابی اولیه، تصویر بهتری از کمبودهای داخلی شرکت بدست خواهید آورد و اگر قوه خلاقیت تان را بکار بگیرید، می توانید نیازهای فوری سازمان – از نظر همین کمبودها – را شناسایی و دسته بندی کنید. بعضی از این کمبودها خارج از حیطه تاثیرگذاری یا توان فنی و حرفه ای شما است. اما بعضی از آنها در صورت تمایل تان می توانند به دغدغه شما تبدیل شوند.

اهمیت نیازهای داخلی محل کار

همه ما آدم ها در تمام طول 24 ساعت شبانه روز به نیازهای خودمان فکر می کنیم. از نیازهای غریزی (مانند گرسنگی) گرفته تا نیازهای حیاتی (مانند سرپناه و شغل) و نیازهای عاطفی و معنوی (مانند عشق)، همواره رفع نیاز شخصی یک مفهوم بدیهی بوده است. آنچه سخت و غیر عادی است، توجه به نیاز دیگران است. از این رو، نگاه اغلب تازه کاران به شغل شان، نگاه به محلی برای ارضای نیازهای مالی است. در ذهن این افراد کارفرما در جایگاهی بالاتر و تامین کننده نیاز مالی آنها است، بنابراین بعید می باشد کارمندی که در جایگاه پایین تر قرار گرفته بتواند چنین شانی برای خود قائل شود. به زبان دیگر، برآوردن نیاز سازمان و حتی فکر کردن به آن یک عمل ضد شهودی است، زیرا با خود می اندیشیم: «من خودم نیاز به شغل و کار و پول دارم، چطور ممکن است به فکر برآوردن نیازهای شرکت باشم؟»

دقت کنید که در این بحث، منظور از نیاز غیر از رابطه عادی میان کارفرما و کارمند است. بدیهی می باشد که کارفرما به کار کارمند و کارمند به دستمزد کارفرما نیازمند است. اما در این رابطه معمولی و شهودی بعید است کارفرما برای حل یک مشکل داخلی شرکت صریحاً دست نیاز به سوی یک کارمند دراز کند ولو اینکه با صدور بخش نامه یا ارائه سخنرانی در جلسات به صورت کلیشه ای و کلی از کارمندان یاری بطلبد. چنین کاری مستلزم اعتراف ضمنی به وجود نارسایی در امور داخلی سازمان است، چیزی که کمتر مدیری مایل است به آن اعتراف کند.

ذکر یک مثال به فهم بیشتر موضوع کمک می کند. فرض کنید شما منشی یک شرکت خصوصی هستید. طبعاً دفترچه تلفنی وجود دارد (فیزیکی یا الکترونیکی مثل یک فایل اکسل) که شماره تماس با افراد و شرکت های همکار در آن ثبت شده است. اما این تنها منبع اطلاعات تماس نیست. هر ماه مدیر یا بازاریاب های شرکت با افراد جدیدی آشنا می شوند و کارت ویزیت تبادل می کنند. همچنین بعضی از افراد از طریق ایمیل مکاتبه می کنند و یا فرم «تماس با ما» را روی وب سایت شرکت تکمیل و ارسال می کنند. چقدر خوب بود اگر می شد تمام این اطلاعات اعم از نام و سمت افراد، نشانی، تلفن و ایمیل را که از طرق مختلفی بدست آمده در یک فهرست واحد یکجا گردآوری کرد (مرحله نیازسنجی) تا به راحتی در دسترس باشند و گم و گور نشوند.

یک منشی خوش ذوق می تواند راهکاری اجرایی به مدیرش پیشنهاد کند تا این اطلاعات متمرکز شوند. مهم نیست که آن راهکار از نظر فنی و اجرایی دقیقاً چیست. آنچه اهمیت دارد شناسایی این نیاز و ارائه راهکار برای برطرف کردن یک مشکل به ظاهر ساده است. شاید بدانید همین ایده به پیدایش گروه بزرگی از نرم افزارهای مدیریتی پُرفروش موسوم به CRM (مخفف Customer Relationship Management) منجر شد. در واقع، بسیاری از نرم افزارهای موفق و پُرفروش در دنیای کسب و کار (مانند اکسل) به همین ترتیب ابداع شده اند.

در صنعت فناوری اطلاعات عده زیادی از تازه فارغ التحصیلان دنبال ایده های دهن پُر کن هستند. می خواهند فیسبوک بعدی را بسازند و مشهور و سلبریتی شوند. به تعبیر عوام، آنها می خواهند موشک هوا کنند. این در حالی است که بیشتر نرم افزارهای پُرفروش با یک ایده ساده یا یک فکر بکر برای حل یک مشکل یا پاسخ به یک نیاز واقعی شروع شده اند. اینجا نکته ای برای افراد تیزبین وجود دارد، همانطور که صاحبان کسب و کار حاضر هستند پول های قابل توجهی برای خرید نرم افزارها و سیستم هایی بپردازند که مشکلی از مشکلات شان کم کند، حاضر خواهند بود به کارمندان باهوش و نکته سنجی که مشکلات و نیازمندی های داخلی شرکت را شناسایی و برای رفعش راه حل ارائه می کنند، پَر و بال بدهند تا راهکار خود را بیازمایند و از این رهگذر موقعیت شان را چه از نظر مقام شغلی و چه از نظر میزان حقوق افزایش دهند.

لیاقت و شایستگی محل کار

برای موفقیت در نیازسنجی به یک حلقه مهم دیگر هم نیاز دارید. اصولاً باید کارفرما پذیرای چنین پیشنهاداتی باشد. هر سازمانی چنین نیست. به همین دلیل یک سنجه نامحسوس از شایستگی شرکتی که در آن کار می کنید چنین است: «آیا صاحبان شرکت به نیازسنجی ما پاسخ درخور می دهند؟» ممکن است نیازسنجی ما ناشیانه و یا راهکارمان ناکارآمد باشد، اما یک سازمان شایسته عملاً از آنها استقبال می کند و حسن نیت کارمند خودانگیخته را ارج می نهد، حتی اگر آن تلاش ها ثمربخش نباشند.

برعکس سازمان هایی که از فرهنگ شایسته سالاری بی بهره اند، از این پیشنهادات استقبال نمی کنند، حتی اگر واقعاً خوب باشند. اگر این تجربه برایتان اتفاق افتاد، علامتی است که نشان می دهد اصولاً باقی ماندن تان در آن سازمان چندان توجیهی ندارد (مگر اینکه حاضر باشید به خاطر مشکلات معیشتی بکار در آنجا ادامه دهید).

اگر از ابتکارهای شما عملاً استقبال نشد و یا استقبال در حد حرف و لبخندهای دیپلماتیک باقی ماند، برای ماندن یا ادامه دادن بیاندیشید.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چگونه با نیازسنجی، ارتقای شغلی دریافت کنیم؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله بهروز نوعی پور، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.