آداب معاشرت بازرگانان و سیاستمداران در مراسم های رسمی
جلسات، مراسم ها و مهمانی های رسمی، آداب و رسوم ویژه ای دارند که اگر صادقانه به اطرافیان یا حتی خودمان نگاه کنیم، متوجه می شویم که خیلی از آنها را بلد نیستیم. رنگ لباس هایمان و شیوه ی پوشیدن شان، طرز غذا خوردن و حتی روش دست دادن با مهمان ها، نکات بسیار مهمی هستند که اگر حواس مان را به آنها جمع کنیم، موفقیت های بسیاری نصیب مان می شود. حالا آداب معاشرت دیپلمات ها، سیاستمداران و بازرگانان از این هم پیچیده تر است. بر اساس اصول دیپلماتیک، آنها حق ندارند هر رنگ لباسی را که دوست دارند، بپوشند. نمی توانند هر خوراکی را که خواستند، سفارش بدهند و حتی ورود و خروج شان به اماکن مختلف، بر اساس یکسری اصول تشریفاتی انجام می شود.
اگر آدم های عادی، اصول و آداب معاشرت را بلد نباشند، ممکن است نتوانند در زندگی روزمره موفق ظاهر شوند؛ اما ندانستن اصول دیپلماتیک و تشریفات برای سیاستمداران، به معنای زیر سوال بردن حیثیت کشورشان است. عکس همین موضوع نیز صادق است؛ یعنی اگر دیپلماتی اصول تشریفاتی را خوب فرا بگیرد، می تواند در زمان های مختلف، بزرگی و قدرت کشورش را به رخ نمایندگان دیگر کشورها بکشد.
اما اصول دیپلماتیک چیست؟ چطور باید آنها را رعایت کرد؟ اگر اصول تشریفات را رعایت نکنیم، چه مجازاتی در انتظارمان است و چگونه می توانیم با رعایت اصول دیپلماتیک، برای کشور یا کسب و کارمان امتیازی بدست بیاوریم؟ شما می توانید در ادامه با برخی از مهم ترین بایدها و نبایدهای آداب معاشرت حرفه ای و رسمی آشنا شوید.
توجه داشته باشید: برای روان بودن متن، توضیحات در محور سیاستمداران می باشد؛ اما تمامی نکات برای بازرگانان و مدیران تجاری نیز صدق می کند.
چطور از مهمان هایمان استقبال کنیم؟
استقبال از سران و مقامات کشورها، آداب و اصول ویژه ی خودش را دارد. اصول تشریفات می گوید که همیشه یک مقام همتا یا حداکثر با دو رده پایین تر باید از مهمان استقبال کند. مثلاً وقتی یک وزیر مهمان کشوری است، دست کم باید مدیر کل به استقبال او برود. اگر به این موضوع توجه نکنیم، به طرف مقابل بر می خورد و ممکن است غیر از تنبیه ما (یعنی رفتار مشابه در کشور خودشان)، در مراسمی که برای آنها برگزار شده هم شرکت نکنند.
بعضی فرودگاه های بین المللی (مثل فرودگاه امام خمینی) به خارج از شهرها منتقل شده اند، به همین خاطر در بسیاری مواقع شخصیتی مثل رئیس جمهور نمی تواند حدود سه ساعت از وقتش را در راه رفت و آمد به فرودگاه صرف کند. در ضمن چون پروازهای دیپلماتیک مثل پروازهای تجاری سر وقت معینی انجام نمی شوند، معمولاً شخص دیگری غیر از رئیس جمهور به استقبال مهمان مورد نظر می رود. البته اگر کشوری با ایران صمیمیت زیادی داشته باشد!، شرایط متفاوت می شود. در این صورت، پرواز دیپلماتیک کشور مقصد، در فرودگاه مهرآباد به زمین می نشیند و رئیس جمهور شخصاً به استقبال مهمانش می رود؛ و اگر مقامی غیر از رئیس جمهور به دیدن مقامات کشورها برود، مراسم رسمی استقبال ویژه در همان روز یا فردای ورود مهمان، در کاخ نیاوران یا کاخ ریاست جمهوری با حضور رئیس جمهور برگزار می شود.
تاخیر و وقت شناسی
وقت شناسی در هر کشوری تعریف خاص خودش را دارد. در آداب معاشرت با دو نوع زمان مواجه هستیم:
- سر وقت
- پس از وقت
سر وقت: وقتی به یک قرار کاری یا مذاکره دعوت می شوید، باید دقیقاً سر وقت آنجا حاضر باشید. به خصوص مردم کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی، چین، ژاپن و روسیه به شدت روی این مساله حساس هستند. حداکثر میزان تاخیر مجاز در این قرارها، 10 ثانیه است. پس وقتی ساعت چهار با شخصی قرار دارید، اگر چهار و یک دقیقه به محل مذاکره برسید، تاخیر کرده اید و باید منتظر بمانید. فرد مقابل شما حق دارد به همان اندازه که تاخیر کرده اید، شما را منتظر بگذارد. اگر 15 دقیقه دیرتر سر قرار برسید، هرگز پذیرفته نمی شوید و قرار، لغو می شود.
پس از وقت: اگر به یک مهمانی رسمی دعوت شده اید، باید چند دقیقه بعد از زمانی که دعوت شده اید، داخل شوید. در مهمانی های رسمی، این میزان تاخیر 5 تا 10 دقیقه است، اما در کشور پاکستان، باید یک ساعت بعد از زمانی که شما را دعوت کرده اند، به مهمانی بروید. با این تاخیر خود خواسته، به میزبان فرصت می دهیم که خودش را برای استقبال آماده کند و جلوی در ورودی تالار یا محل برگزاری مراسم بیاید. به عبارت دیگر، اگر میزبان جلوی در ورودی حاضر نیست، نباید وارد مهمانی یا فضای مذاکره شوید.
لباس آقایان دیپلمات باید چگونه باشد؟
لباس رسمی مردان ایرانی با خارجی ها تفاوت هایی دارد. در جلسات رسمی خارج از کشور، دیپلمات ها و سیاستمداران خارجی کراوات می زنند و در برنامه های بسیار رسمی هم از پاپیون استفاده می شود. اما در ایران کت، شلوار و پیراهن، لباس رسمی مردانه را تشکیل می دهند.
بطورکلی هر مرد ایرانی در زمان حضور در یک برنامه ی رسمی، باید 10 چیز به همراه داشته باشد:
- انگشتر
- کمربند
- کارت ویزیت
- ساعت
- خودنویس
- جوراب
- کفش
- کت
- شلوار
- پیراهن
رنگ کت و شلوار دیپلمات ها و بازرگانان، چطور باید باشد؟
نکته ی اول این است که کت و شلوار را معمولاً ساده انتخاب می کنند، نه راه راه یا طرح دار؛ نکته ی دوم رنگ کت و شلوار است که:
- سرمه ای: این رنگ از زمان امپراطوری روم، رنگ اقتدار بوده و خانواده ی امپراطور، لباس های سرمه ای می پوشیدند. گفته می شود این رنگ را افرادی می پوشند که خودشان را مقتدر و قدرتمند می دانند. همچنین روان شناسان می گویند هر کس کت و شلوار سرمه ای به تن داشته باشد، آدم باهوشی است. رنگ سرمه ای افراد را صادق و قابل اعتماد نشان می دهد. وقتی رهبران کشورهای پر قدرت (از نظر اقتصادی و نظامی) کنار هم جمع می شوند، کت و شلوار سرمه ای می پوشند تا نمایشی از هوش شخصی و قدرت کشورشان باشد.
- خاکستری تیره: رنگ دومی که برای دیپلمات ها استفاده می شود، خاکستری تیره است. البته بعضی ها معتقدند که خاکستری، رنگ بی طرفی است. اگر در یک مهمانی دو طرف دعوا حاضر باشند، فرد میانجی با پوشیدن لباسی به رنگ خاکستری، نشان می دهد که با کسی جنگ و دعوا ندارد.
- قهوه ای: سومین رنگ دیپلماتیک، قهوه ای است که بیشتر آدم های احساساتی آن را می پوشند.
- مشکی: معمولاً به این رنگ، نگاه منفی دارند اما از طرفی رنگ صلابت هم به حساب می آید. کسی که بخواهد حرفش را به کرسی بنشاند، مشکی می پوشد.
جالب است بدانید که لباس مشکی راه راه، صلابت مشکی ساده را ندارد، بخصوص اگر فاصله ی خطوط روشن آن، کمتر از یک سانتی متر باشد. هیچ دیپلمات یا بازرگانی، نباید کت و شلواری بپوشد که فاصله ی خطوط راه راه آن کمتر از این مقدار است. دلیل این موضوع این است که زمانی، شخصیت منفی یک فیلم مافیایی کت مشکی راه راهی پوشیده بود که در ناخودآگاه ببیندگان تاثیری بدی می گذاشت. به همین دلیل، پوشیدن این مدل کت و شلوار را پیشنهاد نمی کنند.
نکته ی مهم سوم مربوط به دکمه های کت است. در کت های دو دکمه که از سال 2008 مد شده، در مواقع عادی، یعنی ایستاده، راه رفتن، مصاحبه، عکس گرفتن و تحویل سند، باید دکمه بالایی، بسته و دکمه ی پایینی، باز باشد. اگر دکمه ی کت دیپلمات ها باز باشد، ایرادی ندارد، اما در این صورت به این معناست که حرف جدی ای در میان نیست و می توان شوخی کرد.
پیراهن
مردان سیاست و تجارت مثل مردان معمولی نیستند. آنها نمی توانند هر رنگی انتخاب کنند که به رنگ پوست شان بیاید. مثلاً اگر رنگ پوست شان تیره باشد، کت و شلوار سفید بپوشند. یک دیپلمات نمی تواند این کار را بکند. کت و شلوار سفید را بر تن هنرمندان یا بعضی کارکنان هتل ها می بینیم. هیچ دیپلماتی مثل یک هنرپیشه لباس نمی پوشد. با این حال به جای رنگ کت و شلوار، می تواند با رنگ پیراهنش بازی کند.
سه ترکیب رنگ برای رنگ پیراهن و کت و شلوار عبارت است از:
- کنتراست: دو رنگ کاملاً متضاد؛ مثلاً کت و شلوار مشکی و پیراهن سفید. هنرپیشه ها در مهمانی های بسیار رسمی (در آمریکا) و دامادها این گونه لباس می پوشند، اما دیپلمات های نباید به این شکل لباس بپوشند.
- اکسنت: ترکیب های خاص، مثل قهوه ای پر رنگ با کرم، سرمه ای با آبی، خاکستری تیره با روشن.
- مایلد: دو یا سه طیف مخلوط، مثل بژ با قهوه ای روشن، کرم با قهوه ای روشن
رنگ پیراهن را معمولاً از خانواده کت و شلوار انتخاب می کنند. مثلاً اگر کت و شلوار سرمه ای است، رنگ پیراهن باید آبی روشن باشد، البته پیراهن شب مردانه را سفید انتخاب می کنند. انتخاب رنگ های قرمز، بنفش، یاسی و نارنجی هر چند به رنگ پوست یا چهره تان بیاید، مجاز نیست.
جوراب سفید ممنوع!
جوراب باید همرنگ شلوار باشد. بعضی ها فکر می کنند جوراب سفید شیک و رسمی است، اما اصلاً چنین چیزی درست نیست. جوراب سفید (آن هم سفید حوله ای) فقط برای زمان ورزش مناسب است! بطورکلی با لباس تیره نباید جوراب روشن بپوشید. بعضی ها می گویند خوبی جوراب سفید این است که سریع تغییر رنگ می دهد و کثیفی اش فوراً مشخص می شود. در صورتی که جوراب را باید هر روز عوض کرد و نباید منتظر تغییر رنگ آن ماند.
کراوات و پوشت
تاریخچه ی کراوات به سال ها پیش بر می گردد، اما سمبل چیز خاصی نیست. نماد مسیحیت هم محسوب نمی شود. اما دیپلمات های ایرانی به دلیل صحبت آقای خمینی، که نباید لباس هایشان مظاهر غربی داشته باشد، از پوشیدن کراوات و پوشت (پارچه ی روی جیب جلوی کت) خودداری می کنند.
با این حال کراوات باید به ظاهر لباس بخورد. کراوات لباس رسمی، یک دست و یک رنگ است.
کمربند فقط چرمی
کمربند باید چرمی باشد. ترجیح این است که کمربندها قلاب داشته باشند. کمربندهایی که سگک شان بیلبوردی است، مناسب نیستند.
پالتو
اشتباه برخی از مردان این است که در زمستان، کت شان را در می آورند و پالتو و بارانی را روی پولیور می پوشند. بهتر است بدانید اورکت یا پالتو باید روی کت پوشیده شود. در واقع پالتو جایگزین کت نیست. همچنین بدانید پالتو را باید در فضای سرپوشیده از تن بیرون آورده و با کت در جلسات نشست. کت و کاپشن بلند را باید به رختکن تحویل داد نه آنکه همراه و دست تان باشد!
خودنویس
هر دو گروه خانم ها و آقایان، باید همیشه یک خودنویس متمایز و زیبا همراه داشته باشند. چون در زمان یادداشت برداشتن یا امضای قرارداد، دوربین ها روی خودنویس شان زوم می کنند. در ضمن، جوهر خودنویس اصالت دارد و نمی توان به راحتی آن را پاک کرد. مهم نیست که یک دیپلمات یا بازرگان، خودنویس اش را در تمام ساعات شبانه روز به همراه داشته یا کارهای روزمره اش را با آن انجام دهد، اما در لحظه ی امضای قرارداد یا در قرارهای خاص، باید از خودنویس استفاده کند.
دیپلمات ها باید خوشبو باشند.
اشخاص حتماً باید معطر باشند. چون خوشبو بودن، در فضا احساس مهربانی ایجاد می کند. کشور سازنده ی عطر مهم نیست اما باید عطر اصل بخرید و بزنید. عطر استرس را کم می کند و زمینه ی همکاری بیشتری فراهم می آورد.
در مورد عطر لازم است به دو نکته توجه کنید. ابتدا اینکه عطریات را برای پوست درست می کنند، نه برای پارچه! برای همین، فردی که می خواهد عطر بخرد، باید آن را روی پوست خودش امتحان کند. شما هم اگر می خواهید عطر بخرید، فردی خوش سلیقه از اطرفیان تان را همراه خود ببرید، چون در نهایت قرار است بوی عطر را اطرافیان شما حس کنند، نه خود شما.
نکته ی مهم دوم این است که وقتی بیمار هستید، چون وضعیت شیمیایی پوست تان تغییر می کند، بوی عطرتان نیز با همیشه اش متفاوت خواهد بود. در چنین مواقعی، باید از عطر دیگری استفاده کنید.
در نهایت؛ همیشه عطر را روی پوست تان بزنید، نه روی پارچه؛ و کم عطر بزنید، اما همیشه این کار را انجام دهید.
خانم های دیپلمات چگونه لباس می پوشند؟
خانم ها باید در محافل رسمی با حجاب کامل (شامل مقنعه، مانتو، شلوار و جوراب) حاضر شوند. چادر حجاب برتر است، اما اجباری نیست. خانم ها می توانند در شکل و رنگ روسری و کیف شان سلیقه به خرج داده و ظاهرشان را شاخص تر نشان دهند.
کیفی که خانم های دیپلمات یا بازرگان در محافل رسمی بدست دارند، باید با کیف روزمره ی مردم فرق داشته باشد. کیف خانم ها باید از جنس چرم مرغوب باشد و معمولاً اندازه اش به حدی است که یک مینی لپ تاپ یا تبلت کوچک داخلش جا بگیرد. کیف بزرگتر از این، برای مراسم رسمی مناسب نیست.
چه خوراکی هایی در دیدارهای دیپلماتیک سرو می شود و چگونه؟
مقدار شام و ناهار دیپلماتیک بسیار کم است، اما آداب مفصلی دارد. شام، ناهار و بطورکلی تمام خوردنی ها، روی همان میز مذاکره سرو می شوند. در نتیجه باید آداب دیپلماتیک را بدانیم تا بتوانیم قدرت چانه زنی مان را افزایش دهیم. چون فضای ناهار یا شام، خودمانی تر است، در نتیجه، می توانیم حرف های غیر جدی بیشتری مطرح کنیم و شرایط را به نفع خودمان برگردانیم. سر میز ناهار، می توان شوخی کرد یا به بیان حرف های خصوصی پرداخت.
مسئول پذیرایی موظف است تا زمانی که شما خوراک تان را کامل می خورید، بشقاب تان را پر کند. به همین دلیل، اگر سیر شده اید و تمایلی به خوردن غذا ندارید، باید چند قاشق خوراک ته ظرف تان بگذارید، این رفتار تشریفاتی یعنی اینکه «من سیر شده ام و بیشتر از این میل ندارم.»
در مراسم تشریفاتی و رسمی، هر کشوری باید غذای ملی خودش را طبخ کند. اگر کشوری، غذای کشور مهمان را طبخ کند و جلو مهمان بگذارد، کاری غیر اصولی انجام داده است. مثلاً اگر برای مهمان ایتالیایی مان لازانیا سرو کنیم، به او پیام می دهیم که ما در کشور خودمان، لازانیا را بهتر از شما ایتالیایی ها طبخ می کنیم.
غذای ملی ایران که در مراسم تشریفاتی سرو می شود، چلو کباب است و معمولاً کباب بختیاری سرو می گردد که گوشت قرمز و مرغ را با هم دارد و به مهمان حق انتخاب می دهد.
چه چیزهایی باید سر میز باشد؟
ملت های دنیا به چند روش غذا می خورند و این روش حتی در مراسم رسمی کشورشان هم رعایت می شود. هندی ها و عرب ها با دست غذا می خورند. چینی ها و ژاپنی ها با چوب های دوتایی معروف شان این کار را انجام می دهند. اروپایی ها با کارد و چنگال غذا می خورند و ما ایرانی ها با قاشق و چنگال. به همین دلیل، در تشریفات برگزاری ضیافت ها، باید به ملیت مهمان نیز توجه کرد. برای مهمانان خارجی (از هر کشوری که باشند) باید حتماً کارد هم سر میز گذاشت، چون آنها نمی توانند مثل ما با قاشق گوشت را جدا کنند. قاشق فقط برای خوردن سوپ و دسر استفاده می شود. در ضمن خود ما هم باید بتوانیم با کارد و چنگال غذا بخوریم.
خوردن نان یا شیرینی هم شرایط خودش را دارد. کسی که در یک مهمانی تشریفاتی شرکت می کند، نباید نان را گاز بزند. در چنین شرایطی باید بخش بسیار کوچکی از نان یا شیرینی را جدا کرده، آن را در دست گرد کرده و وقتی به اندازه ی یک بند انگشت رسید، آن را در دهان بگذاریم.
نشستن در دیدارهای دیپلماتیک چه آدابی دارد؟
وقتی در جایی برای مذاکره می نشینید، نباید در صندلی فرو بروید، چون نشانه ی ضعف است. به حرکت طرف مقابل نگاه کنید و سعی کنید رفتارتان مثل او باشد. اگر طرف مقابل تان به جلو خم شده و حالتی صمیمی دارد، شما هم حالت صمیمی تری به خودتان بگیرید. اما اگر ژست گرفته و به شکل خاصی نشسته که باعث تحقیر شما است، شما هم می توانید مثل خود او بنشینید. البته حواس تان باشد که فقط دو فرد هم رده می توانند با یکدیگر مقابل به مثل کنند. مثلاً یک سفیر نمی تواند رفتار رئیس جمهور کشور دیگر را تلافی کند.
نشستن ها در مراسم رسمی
در مراسم یا دیدارهای رسمی، افراد مهم تر در سمت راست مذاکره کننده ی ارشد می نشینند و سمت چپ، مخصوص افرادی است که به اوضاع منطقه تسلط بیشتری دارند. مثلاً وقتی رئیس جمهوری برای شرکت در یک برنامه ی رسمی به کشوری دیگر می رود، وزیر امور خارجه سمت راست او می نشیند تا اوضاع جهان را به رئیس جمهور یادآوری کند. در سمت چپ هم افرادی مثل سفیر کشور میزبان حضور دارند تا شرایط منطقه را به اطلاع رئیس جمهور برسانند. البته معمولاً کسی با رئیس جمهور حرف نمی زند و برای او یادداشت می نویسند.
پا را روی هم بیندازیم؟
انداختن پاها روی هم، به شکلی که ته کفش تان رو به طرف مقابل باشد، نوعی بی احترامی تلقی می شود و طرف مقابل حق دارد آن را به شیوه ی دیپلماتیک پاسخ دهد. جایگاه هم در این موضوع مهم است. مثلاً یک وزیر حق ندارد جلوی رئیس جمهور پایش را روی هم بیندازد. در ضمن، در هر صورتی باید ته کفش هایتان کاملاً تمیز باشد.
چه کسی باید زودتر وارد شود؟
در ایران تقدم و تاخر افراد بر اساس سن یا جایگاه شان تعریف می شود. مثلاً وقتی می خواهیم به جایی وارد شویم، مدام به هم تعارف می کنیم و تا وقتی فرد مسن تر داخل نشود، پا پیش نمی گذاریم. خارجی ها با این رسم بیگانه اند و تعارف ما گیج شان می کند. بر همین اساس، ترتیب تشریفاتی ورود مقامات به جایی، طبق مقام شان تعیین می شود و کسی با دیگری تعارف نمی کند. مثلاً اول وزیر داخل می شود، بعد معاون وزیر و… .
اگر به اطلاعات بیشتری در زمینه برقراری ارتباط با افراد و گفتگو با آنها نیاز دارید، شما می توانید مطلب اختصاصی «هنر ارتباطات» را مطالعه کنید.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «آداب معاشرت بازرگانان و سیاستمداران در مراسم های رسمی»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مصاحبه با علی محمد بیدار مغز توسط اشکان خسروپور از مجله دانستنیها، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
[/toggle]
