بعضی از گیاهان چوبی مثل انواع درختان میوه دانه دار و هسته دار از جمله سیب، گلابی، زردآلو، گیلاس و نیز گردو، بادام و همین طور درختان انگور می توانند گرفتار نوعی بیماری شوند که می توان نام سرطان را بر آن گذاشت. در این میان، بعضی از گیاهان زینتی چوبی مثل گل های رز نیز میزبان این بیماری هستند. البته باید یادآوری کرد این بیماری با آنچه ما در جانوران می شناسیم؛ از دو جهت مهم، متفاوت است.
یکی اینکه سرطان در گیاهان، برخلاف جانوران که بیماری دلیل فیزیولوژیک دارد و یک بیماری غیر واگیر است. عامل زنده (نوعی باکتری) دارد و دیگر اینکه قابل سرایت به گیاهان دیگر است. عامل این بیماری، باکتری Agrobacterium tumefaciens می تواند به اعضای حدود 93 تیره (خانواده) گیاهی حمله و آنها را بیمار کند.
این بیماری بخصوص در درختان انگور اهمیت دارد و گال طوقه هم نامیده می شود. کلمه گال در نام بیماری نشان می دهد که چرا آن را نوعی سرطان به حساب می آوریم. گال در واقع توده ای از سلول های گیاه (چیزی شبیه به توده های سلول های سرطانی در بدن جانوران بیمار) است که در اثر فعالیت باکتری در ناحیه یقه (طوقه) درخت یا روی ریشه های آن تشکیل می شود و باکتری ها در آنها حضور دارند و می توانند منشاء آلودگی های بعدی در باغ باشند.
جالب اینکه این باکتری در حالی درختان میوه را بیمار می کند که با ریشه بسیاری از گیاهان زندگی مسالمت آمیز (همزیستی) دارد و آنها را بیمار نمی کند. حتی این گال ها در گیاهانی مانند پنبه، چغندر قند، گوجه فرنگی، لوبیا و یونجه هم دیده شده اند بدون آنکه بیماری، آسیب جدی به گیاه وارد کند.
باکتری توانایی زنده ماندن در خاک و بیرون از بدن میزبان را به خوبی دارد. به همین دلیل می تواند از ریشه و گال ها خارج شود. از طریق خاک خود را به ریشه گیاهان سالم در مجاورت گیاه بیمار برساند. آنها را مورد حمله قرار دهد و بدین ترتیب به آسانی به سایر درختان سرایت کند.
(بیشتر…)